Zondag 18 mei 2003

Het onderzoek naar de SWA. In de raad hebben verschillende fracties naar een onderzoek rond de gang van zaken bij de SWA gevraagd. In de Amersfoortse Courant stelde Jaap Lodewijks de vraag of het instellen van een enquêtecommissie misschien de ultieme waarheid aan het licht zou kunnen brengen. En wethouder Jan de Wilde hoorde ik onlangs verzuchten dat hij hoopt dat de rekenkamercommissie een onderzoek naar de SWA instelt, omdat hij het anders zelf zal laten doen. Het College heeft die mogelijkheid.

Waarom ik dit alles aanhaal? Gerard van Vliet heeft op zijn website gevraagd of ik bereid ben samen met hem de echte waarheid over de SWA boven water te tillen. Gerard en ik voeren op onregelmatige momenten een dialoog via onze websites, waarbij wij elkaars standpunten over actuele onderwerpen peilen. Eerder had hij mijn mening gepeild bij zijn opvatting dat je de medewerkers van de SWA, die ondanks het geknoei van hun bestuur en directie hun werk zo goed mogelijk hebben voortgezet, mag straffen voor het falen in de top van hun bedrijf. Mag je medewerkers benadelen door het welzijnswerk in Vathorst uit te besteden aan een andere organisatie en de SWA daarbij te passeren. Ik vind, zo was mijn reactie, dat je de medewerkers niet mag laten bloeden voor fout beleid. Maar voordat je de SWA nieuwe taken geeft, moet je eerst deze organisatie op orde hebben en – op basis van onderzoek – weten wat er fout is gegaan en hoe je dat in de toekomst kan voorkomen.

Gerard wil dus de ‘echte’ waarheid boven tafel krijgen. Terecht, lijkt mij. Over het geknoei van SWA-directeuren en de incompetentie van het bestuur is al veel geschreven. De laatste interim-directeur heeft in zijn, niet tot uitvoering gekomen, reddingsplan een analyse gegeven van drie jaar falen binnen de SWA-top, die aan duidelijkheid niets te wensen over laat. We weten dus al het een en ander over de waarheid. Of we als gemeenteraad dieper kunnen spitten in de fouten binnen de SWA-organisatie, is de vraag. De SWA is een zelfstandige rechtspersoon, als raad kunnen wij niet op de stoel van het bestuur van die stichting gaan zitten.

De echte waarheid, voor zover die de gemeenteraad aangaat, ligt elders: bij het toezicht vanuit het stadhuis. Het gaat daarbij om het toezicht op de besteding van overheidsgeld, op het nakomen van werkafspraken tussen de gemeente en de SWA, op de verantwoording die de SWA binnen de opgestelde regels had af te leggen. Hoe serieus moet je de wethouder en zijn afdeling nog nemen wanneer je constateert dat het toezicht vanuit het stadhuis belabberd is geweest?

Wethouder Jan de Wilde verdedigt zich met opmerkingen zoals: we hebben, steeds intensiever, om stukken en rapporten gevraagd. Het bestuur van de SWA heeft telkens gezegd dat het allemaal goed ging. We konden alleen maar constateren dat beloften niet of veel te laat werden nagekomen.

Naar mijn mening is men veel te passief geweest. Jan de Wilde heeft een chronologische lijst van contacten met de SWA op tafel gelegd. Bij het lezen daarvan bekruipt je telkens het gevoel: als de SWA zich niet aan afspraken houdt, als stukken te laat en niet compleet worden geleverd, als je allerlei signalen krijgt uit de organisatie, bijvoorbeeld via de ondernemingsraad en het personeel: waarom wacht je dan zolang. De wethouder en zijn afdeling hebben getoond geen goede inschatting te kunnen maken van problemen en moed te missen tot tijdig ingrijpen.

Dat mag best boven tafel komen. Temeer, omdat de wethouder nu voorstelt 800.000 euro aan de SWA te schenken om een deel van de tekorten te dekken en voor de rest van het tekort een renteloze lening te verstrekken. Met al dit gemeenschapsgeld wordt niet alleen het falen in de SWA-top gecorrigeerd, maar wordt ook het falen van de wethouder en zijn afdeling afgekocht. Daarom is het goed als de echte waarheid boven tafel komt!