Woensdag 28 mei 2003

De nieuwe plannen voor het Eemcentrum, de open vlakte langs de spoorbaan tussen Amsterdamseweg en Eem, zijn gepresenteerd. Aanbieder van het nieuwe plan is de OCA, het samenwerkingsverband van een aantal aannemers en projectontwikkelaars, in hoofdzaak uit Amersfoort. Ruim twee jaar geleden bood de OCA ook al een plan voor het Eemcentrum aan, maar dat kon toen de instemming van de gemeenteraad niet verwerven.

Het eerdere OCA-plan voldeed niet aan de hoge verwachtingen die de gemeente voor het gebied had. Er was jarenlang in en buiten Europa gekeken naar voorbeelden voor een nieuw centrum in Amersfoort dat tot ver buiten de regio bezoekers zou aantrekken. Het prestigeniveau lag hoog, Amersfoort moest met zijn Eemcentrum duidelijk op de kaart komen. Het grootste probleem was echter dat de gemeente niet precies wist wat het wilde. De talloze plannen die door dure bureaus werden aangedragen waren vaak te pretentieus en onbetaalbaar, dus gebeurde er sinds 1989 niets. Het enige geluid dat rondom het Eemkwartier hoorbaar was, was de teller van de kas, want elk jaar langer plannenmaken kostte de gemeente extra rente op de dure grond in CSG-Noord.

En nu ligt er dus weer een OCA-plan. Het meest opvallende daaraan is dat het tegemoet komt aan de realiteit. Een van de pechpunten is dat het plan – zoals alle plannen tot nog toe – alleen is te realiseren wanneer de gemeente bijna 25 miljoen euro bijdraagt. Overigens is de ervaring bij dergelijke grootschalige plannen waarin gemeenten investeren, dat bij oplevering de bijdrage uit de gemeentepot hoger is dan begroot. In ons land zijn tientallen voorbeelden op dit gebied voorhanden. En het geld moet, indien het plan doorgaat, op tafel komen in een periode dat de gemeente juist veel moet bezuinigen.

Ik hoop overigens wel dat het plan gerealiseerd wordt. Misschien niet in de nu gepresenteerde vorm, want daar zijn nog best de nodige vraagtekens bij te zetten, maar in elk geval iets. Laat ik een vraagtekens verduidelijken – buiten de financiële. Er ligt in feite alleen maar een stedenbouwkundige opzet. Daaraan mogen natuurlijk nog geen eindconclusies worden verbonden, maar het is wel richtinggevend, althans, daar mag je van uitgaan. Het stedenbouwkundig plan van het architectenbureau Bolles en Wilson is niet opwindend, in tegendeel.

Peter Wilson heeft in Nederland enige bekendheid verworven door het Nieuwe Luxortheater op de Kop van Zuid in Rotterdam. Ook in de woonplaats van deze architect, het Duitse Munster, moet een in het oog lopend gebouw van hem staan. Dat ben ik echter niet in de verschillende architectuurbladen die regelmatig bij mij op de vloermat belanden tegengekomen, ook niet in de Duitse bladen Bauwelt en Arch+. Als ik over enkele weken weer eens in Berlijn ben, zal ik eens verder snuffelen. Dat Peter Wilson ook stedenbouwkundige is, was mij niet bekend.

Naast het vraagteken over de kwaliteit van de stedenbouwkundige opzet, zijn er wel meer opmerkingen te plaatsen – ook na een eerste oppervlakkige kennismaking. Maar op 10 juni wordt het plan door de OCA gepresenteerd en verder toegelicht. Het lijkt mij correct dat eerst maar eens af te wachten.