Vrijdag 3 oktober 2003

Deze week heeft het gemeentebestuur de nota Actualisering wijkse voorzieningen Vathorst gepubliceerd. In deze nota wordt een overzicht gegeven van de ruimte voor scholen, kinderopvang, jongerenvoorzieningen, gezondheidszorg en andere voorzieningen die in de nieuwe wijk wordt gecreëerd. Al deze voorzieningen worden zoveel mogelijk gecombineerd en in vier clusters over het nieuwe stadsdeel – waar zo’n 28.000 mensen komen te wonen – worden verdeeld. De nota geeft ook inzicht in de planning en, waar het de scholen betreft, het soort van scholen.

Als je alle gegevens over het onderwijs optelt, levert dat verrassende gegevens op. Een ding is in elk geval duidelijk: het confessionele onderwijs wordt niet tekort gedaan. Sommigen zullen misschien zelfs zeggen: het confessionele onderwijs geniet een voorrangsbehandeling, het openbaar onderwijs wordt behandeld als een ondergeschoven kind.

Dat blijkt uit de getallen. In de vier clusters worden 117 lokalen voor het protestants-christelijke, het rooms-katholieke en het openbare onderwijs gerealiseerd. Het buitengewoon onderwijs tel ik niet mee, want dat moet voor alle gezindte zijn. Ook zijn er nog zeven lokalen niet verdeeld omdat het Montessorionderwijs, voor wie die lokalen waren bestemd, is afgehaakt. Van de 117 lokalen zijn er 46 (39 procent) voor de pc-scholen, 37 (32 procent) voor de rk-scholen en 34 (29 procent) voor het openbare onderwijs.

Als je deze getallen tegen de bevolkingssamenstelling in onze stad afzet, levert dat opmerkelijke resultaten op. Het protestants-christelijke bevolkingsaandeel in onze stad, in al zijn gradaties opgeteld, bedraagt 27 procent maar krijgt 39 procent van de onderwijscapaciteit in Vathorst. Van alle Amersfoorters is 19 procent rooms-katholiek, wat nogal in contrast staat met de 32 procent van de toewezen klaslokalen. Bij dit alles is geen rekening gehouden met de rk-school in Hooglanderveen, die in verband met de uitbreidingen rondom dit dorp wordt uitgebreid met drie lokalen tot 12 lokalen. Tel je die bij de lokalenverdeling voor Vathorst op, dan krijgt het rk-onderwijs de beschikking over 38 procent van de onderwijscapaciteit, precies het dubbele van het bevolkingsaandeel van deze confessionele stroming in onze stad.

Ouders in Vathorst die hun kinderen naar het openbare onderwijs willen sturen, hebben voorlopig een probleem. In de nieuwe school aan De Brink zijn 14 lokalen voor het pc-onderwijs en 21 lokalen voor het rk-onderwijs gepland, maar geen lokalen voor het openbare onderwijs. De eerste accommodatie voor het openbare onderwijs in Vathorst is gepland in de cluster in Laak I. De oplevering hiervoor staat voor 2005 gepland.

Of – en hier ontwaakt de cynicus in mij – zit er in de scholenverdeling een marketingtechnisch aspect? Ouders uit de extreme christelijke hoek zijn bereid om te gaan wonen in de omgeving van schoolvoorzieningen die aansluiten bij hun levensopvattingen en daarbij omwille van hun kinderen een langere weg naar hun werk voor lief te nemen. Ik vond het woensdagavond al opmerkelijk druk tijdens de koopbeurs voor Velden 2, dat net achter de nieuwe scholen ligt!!

Donderdag 2 oktober 2003

De gemeentebegroting 2004-2007 is gepresenteerd. Het is weer een knap stukje werk waarin een groot aantal wensen uit het afgelopen half jaar is verwerkt. Met de bezuinigingen lijkt het uiteindelijk mee te vallen, nadat ons in het voorjaar een uiterst somber scenario was geschetst. De tweetrapsraket van de kadernota in het voorjaar en de begroting in het najaar heeft er in elk geval voor gezorgd dat op het moment dat besluiten moeten vallen er enige opluchting heerst over de slechte boodschap.

De bal ligt nu bij de raad. Zijn we het eens met de bezuinigingsvoorstellen, willen we andere prioriteiten leggen, is het college misschien te zuinig (of juist niet), vinden we de verwachtingen over de toekomst terecht, en zo nee, wat voor consequenties trekken we daar uit. Er is de komende maand nog genoeg stof voor graven in de stukken en discussie in de commissies en de raad. Belangrijk daarbij zijn de contacten die de komende weken zullen ontstaan tussen de raadsleden en organisaties en instellingen die de gevolgen van de begroting aan de lijve ondergaan.

Wat mij het meeste opvalt is de terughoudendheid bij de beoordeling van de economische ontwikkelingen. In de septemberbrief van het college wordt wel opgemerkt dat de gevolgen van de recessie duidelijker worden. Bouwplannen moeten worden aangepast en de leegstand in de kantorenmarkt stijgt naar verontrustende hoogte. Dat laatste is voor de gemeente niet zonder betekenis, er wordt immers via een pps-constructie deelgenomen aan een ambitieus plan voor kantorenbouw in Vathorst. De gemeente is daarin risicodragend. En door de pps-constructie voor de woningbouw in Vathorst dreigen ook vanuit die hoek problemen op te duiken die de gemeentebegroting niet onberoerd laten.

Vertragingen leveren renteverliezen op in de grondexploitaties, meldt het college op terechte wijze. En los van de teruglopende activiteiten in de woningen- en kantorenbouw: ook op sociaal vlak loopt de gemeente risico’s. De oplopende werkeloosheid belast de gemeentebegroting evenzeer.

B en W willen de consequenties van dit alles nog niet onder ogen zien. Pas in het voorjaar 2004, bij de behandeling van de kadernota voor de periode vanaf 2005, zullen consequenties zichtbaar worden. Ik wil niet pessimistisch zijn, maar ik vrees dat de klap dan des te harder aankomt.

De begroting bevat nog een andere wissel op de toekomst. De bijdrage van het rijk daalt de komende twee jaren met 1,6 procent. Pas in 2007 is er weer een plusje. Laat dat nu net het jaar zijn waarin de volgende verkiezingen voor de Tweede kamer zijn gepland. Ook hier is dus de nodige voorzichtigheid bij de verwerking van de cijfers noodzakelijk. Een iets meer reële visie op de financiële toekomst van onze stad gedurende de komende vier jaren is geen overbodige luxe.