Dinsdag 20 januari 2004

Helmuth Schmidt behoort tot de iconen van de Europese politiek uit de jaren zeventig van de vorige eeuw. Van 1974 tot 1982 was hij de Duitse SPD-Bundeskanzler, opvolger van Willy Brandt. Schmidt werd vandaag 85 jaar. De ARD – gelukkig nog te ontvangen, ondanks de groep elitaire wereldvreemden in de Casemaprogrammaraad –-besteedde vandaag aandacht aan zijn verjaardag door middel van een interview van bijna een uur in het programma Maischberger, een van de betere interviewsters bij onze oosterburen.

Een van de onderwerpen die werd aangesproken betrof vriendschappen in de politiek. Helmuth Schmidt had er velen, waarbij hij de vriendschappen met niet-partijgenoten extra op prijs stelden: de discussies met vrienden uit het andere kamp hielden hem scherp, stimuleerde zijn creativiteit en dwongen hem tot nadenken. Ook als deze vrienden betrokken waren bij politieke acties die hem in ernstige verlegenheid brachten, bleef de vriendschap in stand. Hij wist een onderscheid te maken tussen de mens en de politiek. Een treffend voorbeeld daarbij was de rol van Rainer Barzel, met wie hij zich zeer verbonden voelde. Dat bleef Helmut Schmidt, ook nadat Barzel in 1982 woordvoerder voor de CDU was bij de Misztrauensantrag, die het einde van het kanselierschap van Helmuth Schmidt tot gevolg had.

Dergelijke situaties, uiteraard op een hele andere schaal, kunnen zich ook in een gemeenteraad in een Nederlandse stad als Amersfoort voordoen. Om het vanuit eigen zicht te bekijken: ik waardeer een groot aantal collega’s binnen de fracties van de VVD en de Christen Unie. Met name de collega’s van de Christen Unie heb ik hoog zitten. Zij gaan serieus met de politiek om, geven hun mening zonder andere te krenken en zijn, bij gezamenlijke acties, betrouwbare partners. Ik zou er trots op zijn wanneer zij tot mijn vriendenkring zouden behoren. Dat geldt net zo goed voor een aantal mensen binnen de VVD-fractie.

Toch kunnen zich momenten voordoen waarbij je uit politieke overwegingen bij initiatieven bent betrokken die door leden uit de VVD- en CU-fractie niet kunnen worden toegejuicht. Dergelijke situaties zijn denkbaar bij zaken als collegevorming. Stel: de VVD-formateur moet zijn lijmpogingen opgeven en er moet een andersoortig college worden gevormd. Indien de fractie van Leefbaar Amersfoort zou worden benaderd, is dat naar alle waarschijnlijkheid het gevolg van het standpunt dat de VVD inneemt ten aanzien van haar wethouders. Los van persoonlijke contacten met VVD-fractieleden: voor Leefbaar Amersfoort zal samenwerking met de VVD dan ook moeten worden afgewezen. Onze kritiek op VVD-wethouders is bekend, van ons kan geen steun voor hen worden verwacht.

En zo zou je ook kunnen insteken voor de wethouderskandidaat van de Christen Unie, Piet Jonkman. Een erg sympathieke man, maar een vertegenwoordiger uit een bestuurscultuur die door Leefbaar Amersfoort de afgelopen jaren is bekritiseerd. Piet Jonkman was in het vorige college wethouder VRO, op zijn functioneren was veel terechte kritiek. In het college van de afgelopen twee jaren had hij een lichtere portefeuille die hem enige beschutting bood. De kritiek op zijn stijl van besturen is daardoor niet afgenomen. Dat te constateren doet pijn, want net als zijn fractieleden is ook Piet Jonkman een integer iemand, maar met een niet meer passende politieke stijl.

Leefbaar Amersfoort vindt dat, als er een ander college komt dan de gelijmde voortzetting, en als Leefbaar Amersfoort een rol daarin zou kunnen vervullen, dat dat college ook door zijn samenstelling een herkenbaar andere stijl moet hebben. Kwaliteit speelt daarbij een grote rol: liever een goede wethoudster uit een fractie van twee dan een te bekritiseren kandidaat uit een fractie van drie. Dat heeft niets met persoonlijke sympathie te maken, maar alles met politieke geloofwaardigheid.