Donderdag 19 februari 2004

Treinreizigers krijgen over enkele jaren een nieuw blik op Amersfoort. Naast de Koppelpoort komt een muur te staan van ongeveer 15 meter hoogte, 150 meter lang. Het laat zich raden: binnen korte tijd zal de wand tot z’n drie meter hoogte worden gesierd door graffiti. Een schande voor de stad, zullen velen zeggen. Jawel, maar volgens de Rijksgebouwendienst is deze schande intussen al goedgekeurd door de gemeentelijke monumentencommissie. Deze hooggeëerde adviesgroep ergert zich waarschijnlijk aan de dominante positie van de Koppelpoort, dé bezienswaardigheid voor de tienduizenden treinreizigers die dagelijks onze stad passeren. Nee, dan liever graffiti!

Een onwerkelijk sprookje, zullen sommigen zeggen. In elk geval niet voor de tientallen stadgenoten die woensdagavond in de Observant een kijkje kwamen nemen bij de plannen voor het nieuwe pand dat aan het Smallepad is gepland. De Rijksgebouwendienst laat hier het nieuwe kantoor neerzetten voor de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (daarom misschien het misplaatste enthousiasme van de gemeentelijke commissie: ons kent ons) en de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek. Een monsterlijk gebouw, langer dan de beide vleugels van het stadhuis tesamen en ook nog enkele metertjes hoger. Ter oriëntatie: de geplande nieuwbouw langs de spoorlijn heeft een nokhoogte die twee keer zo hoog is als het schakelstation van de Remu, dat nu op dominante wijze het beeld op de hoek van het Smallepad en de Amsterdamseweg bepaalt. Dit schakelgebouw valt in het niet bij het pand van de Rijksgebouwendienst.

Tijdens de informatieavond was ook een indrukwekkende maquette te bewonderen. Niet van het hele gebouw, maar ongeveer de helft van de totale lengte. En daar was ook de muur te zien die enkele meters voor de glazen wand van het gebouw wordt neergezet, vijf verdiepingen hoog en over de volle lengte van het gebouw. De noodzaak is simpel: bij spoorwegongelukken mag het nieuwe gebouw niet worden beschadigd. Hoe de gesloten, massieve wand uitgevoerd, in steen of beton, is op de maquette niet te zien. De architect ontbeert natuurlijk het voorbeeld in Berlijn, want daar is de muur intussen afgebroken. Misschien zit er voor het College van B en W een studiereisje naar Jeruzalem in, waar men een soortgelijke muur aan het bouwen is!

Het monsterlijke pand aan het Smallepad zal er wel komen. De gemeente heeft de grond al verkocht en een vorige raad heeft – mogelijk na een avond zwaar tafelen – een bestemmingsplan goedgekeurd dat de ontworpen hoogte toestaat. Hoewel: het bestemmingsplan ging uit van een gelede, gevarieerde bebouwing, van relatief laag bij de Koppelpoort oplopend naar hoog bij de Amsterdamseweg. Wat toch weer iets anders is dan de uniforme berg van glas en steen die als een barrière de binnenstad gaat afsluiten van het gezellige, boeiende en culturele Eemcentrum aan de andere kant van de spoorlijn. Of wat dat ook gaat worden.

Woensdag 18 februari 2004

Het is biechten bij de duivel, maar woensdagmiddag togen de GUS, de SGLA en een delegatie van het gemeentebestuur naar het provinciehuis om nog een keer duidelijk te maken dat de baggerstort bij Vathorst er echt niet moet komen. Het was preken voor dovemansoren, want als er één bestuursorgaan is dat elke relatie met de werkelijkheid heeft verloren, dan is het wel het provinciaal bestuur. Zeker dat in Utrecht.

Tijdens de hoorzitting over het dictatoriaal opgelegde bestemmingsplan kwam nog een nieuw facet aan de orde: het advies van de ppc, de provinciale planologische commissie. Een orgaan waarin de bureaucratie en aan haar verwante belangengroepen zijn vertegenwoordigd en dat als belangrijkste kenmerk heeft dat bezwaren tegen bestemmingsplannen vrijwel steeds op zwak gemotiveerde wijze naar de prullenbak worden verwezen. Het provinciale bestuur heeft nog het beeld hoog te houden dat het door het volk is gekozen, ook al blijft de meerderheid daarvan bij de statenverkiezingen liever thuis. De ppc is door niemand gekozen en kan dus als trouw hulpje van het provinciale bestuur de kafkaiaanse besluitvorming in het provinciehuis van een extra formeel vernisje voorzien.

Zo vindt de pc dat in het bestemmingsplan helemaal niet mag worden vastgelegd dat de 33 hectare baggerstort direct moet aansluiten op het bedrijfsterrein van Smink. Dat zou in strijd zijn met het aanwijzingsbesluit van de provincie. De volle 92 hectare moet worden voorbestemd als baggerstort, zonder enige restrictie. De tijdens de hoorzitting aanwezige Gedeputeerde gaf geen commentaar op het advies van de ppc. Dat hoefde hij ook niet, maar in zijn hart zal hij een dergelijk advies zeker niet verfoeien. De provincie heeft nog steeds geen oplossing voor het grootste deel van de vergiftigde bagger, waarvan op de 33 hectare bij Smink maar een klein deel kan worden gestort. Je ruikt het bijna: als er geen tijdige oplossing komt, zal over enkele jaren blijken dat ook de overige bagger zijn plek krijgt naast de woningen in Vathorst.

De ppc vindt ook dat er in het bestemmingsplan niet mag worden verwezen naar convenanten die de gemeente met de provincie wil sluiten. Logisch: in de convenanten wordt onder meer de intentie uitgesproken om gezamenlijk naar een alternatieve oplossing voor de baggerstort te komen. In de ogen van de leden van de ppc is dat natuurlijk link: stel dat er binnen de provincie iemand ook serieus naar een alternatief gaat zoeken! De gemeente heeft tijdens de hoorzitting in elk geval duidelijk gemaakt dat dit advies van de ppc nergens op slaat.

Het is te hopen dat de inbreng van ons gemeentebestuur ook oor vindt bij de provincie. De gemeente wil zo snel mogelijk de convenanten tekenen. Langer uitstellen daarvan is niet noodzakelijk, omdat volgens het college een mogelijke verplichting tot Europese aanbesteding van de baggerstort niet meer actueel is. Een mening die in elk geval niet door alle raadsleden wordt gedeeld.

Het is sowieso een goede zaak wanneer de intussen aangepaste convenanten nog een keer in de raad worden gesproken. Er staan ook enkele punten in die je als raad helemaal niet zou moeten willen, bijvoorbeeld op het gebied van schadevergoedingen en dergelijke in geval er ook werkelijk een alternatief wordt gevonden. En voor de rest is vrijwel met zekerheid te zeggen dat het komende jaar de Raad van State zich nog eens over het bestemmingsplan voor de baggerstort zal buigen. Van de provincie, die zelf opdracht gaf tot het opstellen van het baggerstort-bestemmingsplan, hebben de insprekers niets te verwachten. Het was een rituele, maar wel noodzakelijke actie, daar in het provinciehuis in Utrecht.