Woensdag 16 juni 2004

In september 2000 organiseerde de Stichting Het Utrechtse Landschap haar ‘Week van het landschap’, dat jaar bij het landgoed Stoutenburg. Hoogtepunt van de week was het ondertekenen van de intentieverklaring ‘Venster op de vallei’. Namens de gemeente Amersfoort zette wethouder Jan de Wilde zijn handtekening onder de verklaring. In de gelijktijdig gepresenteerde brochure Venster op de Vallei werd de intentie nader uitgewerkt.

Onder het motto ‘Rood voor groen’ wordt in de brochure onder meer gepleit voor mogelijkheden voor wonen in het bekengebied ten oosten van Amersfoort en de aanleg van landgoederen ten noorden van Vathorst. Het begrip Landgoederen is in kringen van natuur en milieu, net als bij planologen, niet onbekend. Hierbij wordt gedacht aan kleine hoeveelheden woningen in het groen – de hoeveelheden blijken in de praktijk op te kunnen lopen tot enkele honderden. De visie van de Stichting Het Utrechtse landschap is rechtstreeks terug te vinden in de nota over de groen-blauwe structuur die vorige jaar onder regie van Jan de Wilde is gepresenteerd.

Uiteraard heeft wethouder Jan de Wilde, dankzij zijn functie, nog veel meer relaties met de Stichting Het Utrechtse Landschap, rechtstreeks of indirect. Rechtstreeks in elk geval als pachter. De stichting heeft hem enige tijd geleden – het college was nog niet gevallen en Jan de Wilde was verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de groen-blauwe structuur in en om onze stad – benaderd en hem de mogelijkheid gegeven in Stoutenburg een huis te kopen en de omliggende gronden te pachten. De stichting zocht voor de woning een gezin met kinderen, ‘Rustige en betrouwbare bewoners’, zoals een woordvoerder van de stichting gisteren heeft opgemerkt. De provincie telt duizenden van deze gezinnen, maar door zijn functie en relatie met de stichting viel Jan de Wilde extra in het oog. Dat op zich mag je al een bevoordeelde positie noemen.

De stichting benaderde Jan de Wilde. ‘Als dat niet was gebeurd, had ik nooit verhuisplannen gemaakt,’ aldus de wethouder. Dat is de tweede stap. De eerste stap had de overweging moeten zijn: kan ik op dit aanbod ingaan. Dat moet je altijd doen indien je als wethouder een geschenk krijgt aangeboden van een relatie, dat moet je dus helemaal doen als je een huis met omliggende gronden te koop en pacht krijgt aangeboden. De prijs doet hierbij niet terzake. Een bestuurder met voldoende gevoel voor integriteit had het moeten afslaan. Als openbaar bestuurder zit je in een glazen huis, sommige dingen die anderen wel doen, kun je niet maken. Dat is de schaduwzijde van het openbare ambt. Overigens geven onze collegeleden er vaker blijk van de grenzen van de integriteit niet te herkennen. Een schrijnend voorbeeld daarvan is de schaamteloosheid waarmee aangeboden reisjes van onroerend-goedbedrijven worden aangenomen.

De SP heeft terecht de transactie tussen de wethouder en een van de gesprekspartners van onze stad aan de kaak gesteld. Het college probeert de aandacht van de zaak af te leiden door de SP te verwijten zich niet aan procedures te hebben gehouden. Net als Wim van Gammeren moet ik erkennen dat ik deze regels niet kende, ik heb er ook nooit voor getekend of wat dan ook. Ik vind het een verantwoording voor elke afzonderlijke partij hoe zij zaken waarbij zij ernstige vraagtekens zet, aan de orde stelt. Dat dit in het openbaar gebeurt, is zelfs toe te juichen, ook al past dat misschien niet binnen de introverte cultuur die het stadhuis nog steeds eigen is.

Juist de reactie van het college, en Jan de Wilde in het bijzonder, laten maar een conclusie toe: de wethouder doet er verstandig aan zijn functie beschikbaar te stellen.