Dinsdag 6 juli 2004

Wat is het standpunt van Leefbaar Amersfoort over de plannen voor een moskee in Liendert? Deze vraag werd mij vandaag door een journalist gesteld. Voor een antwoord daarop kan ik niet teruggrijpen op een partijprogramma of op uitgebreide debatten in de raad. Toch moet ik een antwoord geven, is het niet namens de partij, dan in elk geval als gekozen volksvertegenwoordiger. Uiteraard zijn de opvattingen die de afgelopen twee jaren binnen mijn fractie over verwante onderwerpen zijn ingenomen, een dankbaar hulpmiddel.

Tegen het plan op zich zijn nauwelijks bezwaren in te brengen. De moskee aan de Soesterweg moet worden verplaatst, wat ligt meer voor de hand dan de nieuwe vestiging te realiseren in het deel van de stad waar de meeste leden van de moskeevereniging wonen. Wanneer de hervormden in Amersfoort-Zuid een huisvestingsprobleem hebben (ik neem maar een willekeurig voorbeeld, ik ken de situatie binnen de protestants-christelijke gemeenschap niet zo goed), ga je toch geen nieuwe kerk voor hen in Nieuwland realiseren. Toch vind ik dat bij de vestiging van de moskee in Liendert wel enkele opmerkingen zijn te maken.

In de eerste plaats: de relatie met de autochtone bewoners in de wijk. Die hebben zich niet allen gecharmeerd getoond met de bouwplannen. Het kan ook niet worden ontkend: de buurt is pas in een laat stadium bij de plannen betrokken. ‘We wilden eerst weten of de financiering rond is,’ is de tegenwerping van het gemeentebestuur. In een normaal geval is dat geen onlogische gedachte, de gang van zaken rondom de bouwplannen voor een moskee aan de Bloemweg hebben dit bevestigd. Toch was te voorzien dat de moskeebouw een gevoelig dossier vormt en dan moet je als gemeentebestuur het verwerven van begrip en draagvlak bij de omwonenden extra aandacht geven. Zoals het nu gegaan is, is er wel wat op af te dingen.

De discussie die nu is ontstaan betreft meer mensen dan alleen de omwonenden. Veel autochtone bewoners in Liendert vragen zich af of met de bouw van een prominente moskee in hun wijk de vervreemding die zij ervaren binnen hun eigen woonomgeving, nog verder wordt gestimuleerd. De moskeebouw zou de wens tot verhuizen bij autochtone bewoners alleen maar verder doen toenemen. Dit zou een verdere islamitisering van Liendert in de hand kunnen werken, iets waar ook de allochtone bewoners geen belang bij hebben.

Ik vind dat je met een besluit tot wel of geen bouw van een moskee onlustgevoelens bij een deel van de bewoners niet kan wegnemen. De aanwezigheid van een goed bestuurde moskee zou zelfs een positieve uitwerking op het leefklimaat in Liendert kunnen hebben, ook voor autochtone bewoners. Om de specifieke problemen in Liendert op te lossen, zijn hele andere maatregelen noodzakelijk. Deze liggen op het gebied van de volkshuisvesting, het onderwijs en het welzijnswerk.

Het begrip ‘portiekenbeleid’ is in ons land niet nieuw, het is een middel om concentratie van uniforme cultuur in en wijk te voorkomen. Voor velen misschien een taboeonderwerp, maar wie hierover niet wil spreken, steekt zijn kop in het zand. Dat zich in Liendert een van de meest zwarte scholen (ik gebruik het oude jargon maar even) in de stad bevindt, geeft te denken. Je bent als gemeente helemaal verkeerd bezig als vervolgens specifieke projecten, zoals taalgroepen voor asielzoekenden, juist in deze school worden gevestigd. Daarmee versterk je een ongewenste ontwikkeling. En we zullen meer geld moeten steken in het welzijnswerk in Liendert en andere soortgelijk wijken. Wie verneemt met welke problemen buurt- en welzijnswerkers in Liendert worden geconfronteerd, verbaast zich nergens meer over. Uiteindelijk gaat het om geld en de mogelijkheid om mensen in te zetten. Daaraan ontbreekt het.

Dat uiteindelijk de vestiging van moskeeën in de stad moet worden gespreid, is iets wat Leefbaar Amersfoort al langer propageert. Wij hebben bijvoorbeeld gepleit voor een moskeereservering in het centrum van Vathorst. Maar daarmee los je het actuele probleem in Liendert niet mee op.

Maandag 5 juli 2004

In de Amersfoortse Courant van vandaag werd een brief afgedrukt van Frouke Vlaskamp, voorzitter van de Amersfoortse PvdA-afdeling. De brief was al eerder opgenomen in de Stad Amersfoort en in Amersfoort Nu, zodat intussen iedereen in de stad er kennis van heeft kunnen nemen. Onderwerp van de brief is de discussie over de aankoop van een woning door wethouder Jan de Wilde, die hiervoor was aangezocht door de Stichting Het Utrechtse Landschap, een stichting waarmee het gemeentebestuur op beleidsmatig en economisch vlak relaties heeft. De SP vroeg zich af of bij deze transactie de wethouder op onaanvaardbare wijze heeft geprofiteerd van zijn positie en of deze transactie het overleg dat de gemeente met de stichting voert op ongewenste wijze beïnvloed. De SP-fractie wilde dit laten onderzoeken, een verzoek dat gesteund werd door de meeste oppositiepartijen. De coalitiepartijen namen de wethouder in bescherming en wezen het verzoek van de SP af.

Frouke Vlaskamp meent dat de oppositiepartijen de wethouder ten onrechte in diskrediet hebben gebracht. Zij beschuldigt de SP en andere partijen er van dat deze maar één doel hadden, namelijk om de wethouder politieke schade toe te brengen. Zij meent dat de oppositiepartijen, indien de onschuld van Jan de Wilde is komen vast te staan, slechts een ding rest: zelf opstappen. Een vreemd verzoek aan een orgaan dat de plicht heeft om te controleren.

Ik geloof niet dat ik aan haar verzoek gehoor zal geven. Allereerst staat er de vraag wie aan wie schade heeft toegebracht. Ik vind dat Jan de Wilde en hij alleen daarvoor alle verantwoording draagt. Binnen het stadsbestuur is hij zo ongeveer diegene met de langste staat van dienst en hij beheerst alle handigheden en kennis die bij het politieke vak behoren. Het grootste probleem waarmee Jan de Wilde heeft te kampen, is het feit dat binnen zijn eigen kring – bij zijn partij, in het college en onder de coalitiepartijen – nog nauwelijks kritiek op zijn handelen wordt geuit. Dit is een gegeven dat de stad vaker heeft beleefd, met name bij PvdA-wethouders die blijkbaar over een sterke drang tot alleenheerschappij beschikken. Je kunt zeggen: vanuit die omstandigheid heeft ook niemand in zijn omgeving kritiek geuit of durven uiten op zijn huisvestingsplannen – maar uiteindelijk had hij zelf het inzicht moeten hebben.

Frouke Vlaskamp verwijt de oppositie dat zij beeldvorming heeft gecreëerd waartegen geen enkel verweer mogelijk is. Nogmaals: de wethouder is zelf aanstichter voor deze beeldvorming, het heeft hem aan de intelligentie ontbroken om dit tijdig te onderkennen. Een onderzoek, zoals door de SP gevraagd, had de door Frouke Vlaskamp ongewenste beeldvorming kunnen bestrijden. Ik vermoed dat zij dat zelf ook inziet, in haar brief spreekt zij zich in elk geval uit vóór een onafhankelijk onderzoek. Met het afwijzen hiervan hebben de coalitiepartijen de beeldvorming rondom Jan de Wilde eerder gestimuleerd dan tegengewerkt. Als dat niet hun bedoeling was, hebben ze dus een onverstandig besluit genomen.

Maar ik begrijp de positie van de coalitiepartijen eigenlijk wel. Ze hebben zich, met een zekere lichtzinnigheid kan je achteraf stellen, achter de wethouder geschaard. Met de instemming van het college bij de gewraakte transactie hebben alle coalitiepartijen zich gecommitteerd. Hun ‘vrijspraak’ voor Jan de Wilde is daardoor een politieke uitspraak geworden, waarbij ratio en feiten niet meer de boventoon hebben kunnen voeren. Natuurlijk roepen zij dat de SP de procedures niet goed heeft gevolgd. Wie inhoudelijk niet sterk staat, zoekt het in de vorm. Het is weer een klassieke gegeven: de bode krijgt de schuld voor de slechte boodschap die hij onder de aandacht heeft gebracht!