Zondag 18 juli 2004

 

Er zijn het afgelopen jaar heel wat biografische werken van of over politici (of hun echtgenotes!) verschenen. Ik lees ze vrijwel allemaal, het gaat in heel veel gevallen om ervaringen in het openbaar bestuur die, ook al zijn ze soms enkele tientallen jaren oud, nog altijd praktische waarde hebben. Een van de boeiende in dit genre is het ‘herfstdagboek’ van Willem Aantjes, dat de titel heeft: Maar het meeste van deze is de A. Het boek van Willem Aantjes is geen echte biografie, zoals bijvoorbeeld het bijna gelijktijdig verschenen werk van de totaal andere persoonlijkheid Norbert Schmelzer, maar meer een aantal opstellen met terugblikken op historische gebeurtenissen in de naoorlogse politiek en beschouwingen over actualiteiten gedurende de laatste maanden van het afgelopen jaar 2003.

Ik ga geen beschrijving geven van het boek van Willem Aantjes, voor belangstellenden is het de moeite waard het zelf te kopen. Toch wil ik twee zaken aanstippen, zaken die te maken hebben met de dagelijkse politiek in de Amersfoortse gemeenteraad. Overigens heeft Willem Aantjes een bijzondere band met onze stad. Niet alleen omdat hij jarenlang directeur was van de Kampeerraad, lange tijd gevestigd in het prachtige pand naast het Berghotel, maar vooral omdat hij tientallen jaren bestuurlijk was verbonden aan Zon en Schild.

In een van zijn opstellen, die in de vorm van dagboekaantekeningen zijn geschreven, gaat Willem Aantjes in op het gezag van het parlement. Deze opmerkingen zijn een op een te vertalen naar elk vertegenwoordigend lichaam, ook de gemeenteraad. Dit gezag is sterk afhankelijk van de wijze waarop de regering met het parlement omgaat, stelt hij. Een van de voorwaarden voor het functioneren van ons democratische bestel is dat de regering een bijdrage levert aan het gezag van het parlement. Respect speelt daarbij een belangrijke rol. ‘Of de regering de positie van het parlement respecteert, komt ook tot uitdrukking in de wijze waarop een kabinet met regeringspartijen en oppositiepartijen omgaat,’ aldus Willem Aantjes.

Dat respect is er niet wanneer een kabinet zich inspant voor de coalitiepartijen, maar zich geïrriteerd voelt wanneer oppositiepartijen hun controlerende rol vervullen. Willem Aantjes heeft kritiek op de houding van een regering die er van uit gaat dat ze steun van ‘de’ Kamer heeft indien ze de meerderheid van de coalitie achter zich heeft. Een kabinet is verantwoording schuldig tegenover het gehele parlement, ook de oppositie. Vervang ‘parlement’ door ‘gemeenteraad’ en ‘kabinet’ door ‘college’ en de wijsheid van de intussen tachtigjarige oud-politicus is van toepassing op ons stadhuis.

De tweede gedachte die bij het boek van Willem Aantjes opdoemde, vergt een korte toelichting. Onlangs ontving ik een mail van een interkerkelijke pastor. De mail was gericht aan verschillende Amersfoortse kerken en politieke partijen. Onderwerp was de voorgenomen bouw van een moskee in Liendert. Uit de mail steeg een geur van intolerantie op die ver af staat van wat ik vanuit de hedendaagse christelijke cultuur en hun vertegenwoordigers zou hebben verwacht. Aan de hand van verschillende soera’s uit de Koran en begrippen die in de Islam worden gebezigd (zonder aan te geven of dit algemene begrippen zijn of opvattingen binnen kleine extreme kringen), werd in de brief een sfeer van haat opgewekt ten opzichte van islamitische medeburgers.

Ook Willem Aantjes geeft in zijn boek aan dat binnen islamitische kringen groepen hun geloof belijden op een weinig verdraagzame wijze. Hij stelt daar een aantal uitwassen binnen de christelijke cultuur tegenover. Maar dat is niet het belangrijkste waarom ik de betreffende pastor zou willen aanraden om het boek van Willem Aantjes eens te lezen. Deze vroegere ARP-voorman geeft in veel van zijn opstellen aan dat zijn handelen en zijn sociale opvattingen zijn ingegeven door zijn geloof en datgene wat hij terugvindt in de bijbel. Vanuit de openheid die hij daaruit heeft verworven, beschrijft hij ervaringen met onze allochtone medeburgers die erg leerzaam kunnen zijn voor mijn gelovige stadsgenoot!