Donderdag 19 augustus 2004

Enige dagen geleden sprak ik met enkele mensen over de vraag: is de behandeling van de begroting dankzij het dualisme verbeterd? Mijn gesprekspartners hadden allen meer verstand van deze materie dan ik mijzelf toedicht, dus het was een zeer nuttig gesprek met talloze reflectiemomenten. Dergelijke ontmoetingen zijn een geschenk: buitenstaanders dwingen je om eens stil te staan bij de vraag waar je mee bezig bent en trekken je even los uit de sleur van de dag.

Eigenlijk heeft de dualisering, alle hoogdravende jubeltonen ten spijt, maar drie wezenlijke veranderingen bij de begrotingsbehandeling teweeg gebracht. De indeling van de begroting is anders, er zijn bij de begroting kerncijfers opgenomen en in het voorjaar wordt een kadernota behandeld, het voorportaal bij het opstellen van de begroting. Dat de begroting anders is ingedeeld en correspondeert met de indeling van het raadsprogramma, mag je nauwelijks revolutionair noemen. Terzijde kwam nog aan de orde dat er een bijzonder moment ontstaat wanneer in 2006 de nieuwe raad een raadsprogramma opstelt met tien of met vijftien hoofdstukken. Dan moet de hele begrotingsopzet worden gewijzigd en dreigen er breuken te ontstaan in continue cijferreeksen. De kerngetallen die in de begroting zijn opgenomen, zijn interessante gegevens maar blijken in de discussie over de begroting nauwelijks een rol te spelen. Het Bureau Onderzoek en Statistiek zou de getallen ook als separate brochure kunnen uitgeven.

Een belangrijke wijziging lijkt de invoering van de kadernota en de behandeling daarvan te zijn. Maar hier is de dualisering juist goed mis gegaan. Wie zich de discussie uit het voorjaar nog kan herinneren, springen de tranen in de ogen. De behandeling van de kadernota werd een vorm van vooruitgeschoven begrotingsbehandeling. Dit kan vooral het college worden verweten, dat het duale karakter van de begrotingsvoorbereiding duidelijk niet heeft begrepen en, zoals meestal het geval is, in de stress schiet op elk moment dat de raad een andere gedachte ontwikkelt dan binnen het ambtelijke managementteam is uitgedacht en door het college braaf is doorgegeven aan de raad.

Eigenlijk moet de behandeling van de kadernota een boodschappenlijstje voor het college opleveren. Dat gaat daarmee rond de vakantietijd aan de slag en kan zich bij het aanbieden van de begroting verantwoorden voor al dan niet noodzakelijke afwijkingen van het meegegeven boodschappenlijstje. De raad kan zich dan bij het behandelen van de kadernota richten op hoofdlijnen, zonder zich met gedetailleerde dekkingsvoorstellen bezig te houden. Een oplossing die tijdens het gesprek door een van de deelnemers werd aangedragen was: de raad moet de kadernota bespreken en vaststellen in afwezigheid van het college. Het college heeft met de kaderstelling niets te maken, het hoort wel wat de discussie in de raad oplevert. Dát is pas dualisme!

Zonder op details in te gaan: een van de stellingen tijdens het gesprek was dat de invloed die de raad heeft op de begroting uiterst minimaal is. Het college presenteert een stuk zonder visie, dat slechts teruggrijpt op eerdere besluiten zonder deze besluiten kritisch te bezien en neer te zetten tegenover actuele ontwikkelingen. De raad knipt links en rechts nog wat in de franje, zonder wezenlijke veranderingen aan te brengen. Echte discussie vindt niet plaats, de behandeling vindt op dezelfde wijze plaats als vóór de invoering van het dualisme -veranderingen die zijn doorgevoerd zijn eerder ondanks dan dankzij het duale systeem tot stand gekomen. Er moet in 2006 nog heel wat veranderen, willen we een beetje modern bestuur in onze stad tot stand brengen.