Dinsdag 14 september 2004

Iedere Amersfoorter mag blij zijn dat over enkele jaren wordt begonnen met de bouw van een nieuw ziekenhuis. Een bezoekje aan een van de twee bestaande ziekenhuizen maakt al snel duidelijk dat we in onze stad achterlopen als het gaat om de huisvesting van de gezondheidszorg in onze stad. De keuze om het ziekenhuis aan de Maatweg te bouwen is al enkele jaren geleden gevoerd. Of dat de meest ideale locatie is, is geen relevante vraag meer. Bij het besluit over de ziekenhuislocatie heeft vooral de beschikbaarheid een grote rol gespeeld, de locatie aan de Maatweg zou als eerste beschikbaar zijn. Vestiging in Vathorst, Vinkenhoef of in Leusden bij de A28-afrit (je mag bij een ziekenhuisvestiging best regionaal in plaats van lokaal denken) is niet meer aan de orde.

In de raadscommissie zijn gisteren de concepten voor de aankoop van het beoogde ziekenhuisterrein door de gemeente en de doorverkoop aan het ziekenhuis besproken. Hoewel het er eerder anders uitzag, blijkt voor het ziekenhuisterrein een sluitende exploitatiebegroting mogelijk te zijn. Dat betekent dus dat de gemeente voor het dekken van de aankoop, sloop en bouwrijpmaken uit de opbrengsten kan putten die het gebied zelf genereert. Er hoeft niet te worden geschoven met de kosten en opbrengsten van verschillende locaties. Ongeacht wat er met de oude ziekenhuislocaties gebeurt, de gemeente kan aan de Maatweg een bouwrijp terrein aanbieden, het ziekenhuis kan de kosten daarvoor opbrengen.

Waarom dan alle discussie over de locaties van de ziekenhuizen Lichtenberg en Sint Elisabeth? We hebben hierbij te maken met de sporen van oud beleid, beleid dat best weer eens tegen het licht mag worden gehouden en zonodig kan worden losgelaten. Door de locaties Maatweg, Lichtenberg en Elisabeth aan elkaar te koppelen, hoopte de gemeente tekorten die zouden ontstaan bij de grondexploitatie Maatweg met meevallers bij andere locaties – op de eerste plaats de Lichtenberg – te kunnen opvangen. Daarnaast zou de gemeente als actieve grondverwerver de vinger aan de pols kunnen houden ten aanzien van de toekomstige bestemming van de twee beschikbaar komende ziekenhuisterreinen. De aandacht daarbij is vooral gericht op het versterken van de groenfunctie rond de Heiligerbergerbeek – dus de bestemming van het Elisabethterrein.

Met de grondexploitatie van de Maatweg zit het dus goed, daarvoor hoeven de twee andere terreinen geen rol meer te vervullen. Moeilijker ligt het met het groenambities rond de Heiligerbergerbeek. Daarbij steekt de gemeente zich in een wespennest, waar ze met heel wat schade uit kan komen. Schade op het gebied van haar geloofwaardigheid en op financieel gebied. Voor het Lichtenbergterrein is een geloofwaardige sluitende exploitatie op te zitten. Uiteraard ligt hier ook een risico, maar dat is hanteerbaar. Anders ligt het bij het Elisabethterrein. De nu gesuggereerde grondexploitatie is boterzacht, het gevaar bestaat dat de gemeente óf miljoenen moet toeleggen, óf een zeer groot deel van het terrein moet gaan bebouwen.

Daarbij is het zo simpel: uitgangspunt zou een goed bestemmingsplan moeten zijn. Daarover kan publieke discussie plaatsvinden, nadat die is afgerond en er besluiten zijn genomen, weet iedereen waar hij of zij aan toe is. Op deze wijze kan de gemeente zijn voor de hand liggende publieke taak vervullen. Het ziekenhuis zou beide vrijkomende terreinen, al dan niet in combinatie, op de markt kunnen brengen. Misschien haalt het er een hogere prijs uit dan de gemeente heeft berekend. Dat is dan mooi voor het ziekenhuis (uiteindelijk komt ons dat allen ten goede), maar de gemeente ontloopt een reëel risico dat miljoenen euro groot kan zijn. De gemeente is geen projectontwikkelaar, maar vooral de hoeder van het algemene belang. Meer pretenties hoeft ze niet te hebben, zeker niet als risico’s onvoorspelbaar zijn.

Maandag 13 september 2004

Iedereen die het oude Oostberlijn, van voor de val van de muur, heeft bezocht kan zich nog wel het ‘Palast der Republik’ herinneren, een markant gebouw tussen Unter den Linden en het Roter Rathaus. Een 200-meter lang gebouw, zijn vijfentwintig meter hoog en grotendeels voorzien van een glazen, spiegelende gevel. Heel wat fotograven hebben de spiegelende wand benut om een originele, gespiegelde, foto te maken van de tegenoverliggende Berliner Dom. Het is met dit glazen bouwwerk in het hartje van Berlijn niet zo goed gesteld. De meeste mensen, ook in de vakwereld van architecten en dergelijke lieden, vinden zo’n grote glazen puist midden in de stad eigenlijk niets. Het detoneerde met zijn omgeving (hoewel die ook niet uitgerekend kleinschalig is!) en door zijn protserige grootte kon het gebouw op weinig waardering rekenen. Dat veel Oostberlijners de intussen geplande sloop betreuren, heeft vooral met nostalgie te maken, maar zeker niet met aangetaste esthetische gevoelens.

Zo’n glazen puist, ongeveer 200 meter lang en ruim 25 meter hoog, krijgen we in Amersfoort ook. Het is een geschenk van de Rijksgebouwendienst, die een aanvechtbaar experiment schijnbaar liever niet uitvoert onder de ogen van zijn Haagse broodheren. Bijna zou je zeggen dat de Rijksgebouwendienst is behept met een aard van jaloezie: jaloezie ten opzichte van een bouwmonument dat in ons hele land bekend is, ook al hebben de Haagse rijksontwikkelaars er geen enkele invloed op gehad. De Koppelpoort is zo’n monument. Met het nieuwe gebouw van de Rijksgebouwendienst is te vergelijken met het domme, lelijke dikkerdje in de klas, dat door voor te kruipen het veel mooiere en knappere klasgenootje uit het aandachtsveld van de klassenleraar probeert te werken.

Deze avond besprak de commissie ECO het zogenaamde Beeldkwaliteitplan voor het zielige gedrocht dat aan het Smallepad een genadeplaatsje moet gaan vinden. De vertegenwoordiger van de Rijksgebouwendienst zat met een trots gezicht in de buurt van wethouder Strengers, die de taak had om de lelijke vondeling als mooi prinsesje te verkopen. Het was alsof onze ruijksambtenaar wilde zeggen: ‘Moeder, kijk eens wat een mooie aap ik heb!’ Een genante vertoning: de glimlach van de Haagse vertegenwoordiger vertelde de hele avond maar één ding: dit provinciale raadsvolk kan hoog of laag springen, ze zullen de kolos moeten accepteren.

Dat in het verleden de gemeenteraad het er bij de introductie van het nieuwe Rijksgebouw wat bij heeft laten zitten, is misschien nog te begrijpen. Geleerde Haagse heren en een architect van verre, dat moest wel goed zijn. Intussen is er binnen de raad wel iets veranderd, niet iedereen loopt meer zonder kritiek achter de keizer zonder kleren aan. Verschillende fracties – en de oppositie stond hierbij niet alleen – gaven ongezouten kritiek op het aan staatssocialisme herinnerende bouwwerk dat Den Haag naast onze Koppelpoort willen droppen. Wat echter gelijktijdig meeklonk was de treurnis over het feit dat er al de nodige besluiten zijn genomen en de grond al is verkocht, waardoor een gevoel van machteloosheid lijkt te ontstaan.

Naar mijn mening ten onrechte: het Beeldkwaliteitplan is zo ongeveer het enige moment dat de raad haar mening kan geven over de glazen doodkist van imposante omvang. Wie tijdens de komende raad ongeclausuleerd ‘ja’ zegt tegen het Beeldkwaliteitplan, verliest elk recht om later te klagen over de Amersfoortse variant op het ‘Palast der Republik’!

Zondag 12 september 2004

Het begint leuk te worden op het internet. Als vijfde raadslid heeft nu ook Roland Offereins zijn website geopend en gaat daarop een dagboek bijhouden. Andere raadsleden die hem voorgingen zijn Gerard van Vliet (als trendsetter), Fleur Imming en Ruud Schulten. En ikzelf dus, maar dat zal de lezer dezes duidelijk zijn! Geïnteresseerde kiezers krijgen zo steeds meer zicht op de ideeën van raadsleden en de activiteiten die hij of zij ontwikkelt.

Gerard van Vliet en ik hebben het op een aantal punten gemakkelijk. Ons beëngt geen collegebeleid, het college is daarentegen vaak doelwit in onze schrijfsels. Wij kunnen schrijven wat we op onze lever hebben en moeten daarbij alleen over de schouder kijken of onze fractiegenoten nog kunnen leven met onze ontboezemingen, waarbij Gerard van Vliet het als eenmanspost makkelijker heeft. Daar staat tegenover dat Gerard in de tijd dat hij nog fractievoorzitter van het CDA was, mede door zijn dagboek op zijn site in de problemen kwam – het werd hem althans aangerekend. Ik heb begrepen dat Gerard van Vliet, na een periode van stilte op de kabel, zijn site weer gaat activeren.

Fleur Imming is, zeer tot mijn leedwezen, een onregelmatig schrijfster. Dat is jammer, want ze neemt geen blad voor de mond, zeker niet als het om haar mening gaat die ze heeft over leden van de oppositiepartijen. Hoewel ik zo af en toe dus haar kritiek over mij heen krijgt, kan ik dat toch wel waarderen. Juist door elkaar publiekelijk de meetlat aan te leggen, blijf je scherp. Zij wordt als gevolg van haar uitspraken ook door anderen niet gespaard maar biedt zonodig haar excuses aan als ze te ver is gegaan, zoals uit haar aantekening van 9 september blijkt.

Ruud Schulten houdt vrijwel elke dag zijn dagboek actueel. Anders dan in mijn dagboek komen bij hem ook nog wel eens zijn belevenissen als trainer en begeleider van de voetbaljunioren in Nieuwland aan de orde. Dat zal ook wel moeten, want als lid van een collegepartij moet hij wel eens manoeuvreren. Desondanks schrikt hij er niet voor terug om af en toe ook de vinger op een zere wond binnen het collegeblok te leggen, wat zijn dagboek alleen maar aantrekkelijker maakt.

En sinds deze week heeft Roland Offereins zijn dagboek geopend. Ik hoop dat hij binnen zijn fractie voldoende ruimte krijgt om zijn eigen mening te geven – hoewel ik van hem niet verwacht dat die veel zal afwijken van de heersende mening binnen het CDA. Ik wens hem toe dat hij het weet vol te houden om elke dag een bijdrage te verzorgen. Veel succes, zou ik zeggen, aan mij heeft hij een vaste lezer!