Zondag 26 december 2004

De eerste Kerstdag bracht ik buiten Amersfoort door. Tijdens een druk familiefeestje ontmoette ik enkele net afgestudeerde Delftenaren, weg- en waterbouwers met als specialiteit Infrastructuur. Hoe is het met Vathorst en hoe is het openbaar vervoer naar deze nieuwe vinexlocatie geregeld, waren enkele vragen die naar voren kwamen. Vathorst blijkt ook bij velen buiten onze stad al een begrip te zijn!

Over het openbaar vervoer naar Vathorst zijn positieve en negatieve berichten af te geven. Positief is dat er binnen afzienbare termijn een NS-halte voor Vathorst in gebruik wordt genomen. Om het station optimaal te laten functioneren is wel goed aansluitend openbaar vervoer noodzakelijk, een punt waarover nog geen duidelijkheid bestaat en dat, gezien de bezuinigingen op het openbaar busvervoer, vooral een punt van zorg is. Positief is ook dat er vanaf een vroeg stadium een busverbinding tussen Vathorst en de bestaande stad aanwezig is, een voorziening die de bezuinigingen gelukkig, zij het met moeite, heeft overleefd.

Dat er binnenkort een keuze valt over de route voor een snelle busverbinding tussen Vathorst en het stadscentrum, behoort eveneens tot de positieve punten. De vraag is echter wanneer deze beoogde hov-verbinding operationeel wordt en in welke frequentie de busdienst wordt uitgevoerd. Frequentie en openstelling hebben grote invloed op het slagen van de nieuwe busverbinding. Ronduit negatief is een punt waarop verschillende fracties in de gemeenteraad al hebben gewezen: de afstand naar de halten in Vathorst. Het tracé voor de hov-verbinding in Vathorst valt samen met de ringboulevard door dit nieuwe stadsdeel. De vrees bestaat dat de afstand tussen de halten en een belangrijk deel van de woningen in Vathorst zo groot wordt, dat de aantrekkelijkheid van de hov-lijn daardoor teniet wordt gedaan.

Het gesprek belandde ook op een meer algemeen facet van het openbare vervoer. Goed openbaar vervoer functioneert optimaal wanneer het kan concurreren met het eigen vervoer. Daarvoor zijn in elk geval twee zaken belangrijk: de frequentie moet hoog zijn, met een gemiddelde cyclus van tien minuten, en de halten moeten op aantrekkelijke afstand van de woningen liggen, met een loopafstand van maximaal zo’n vijf minuten. Worden deze randvoorwaarden niet gehaald, dan legt het openbaar vervoer het af ten opzichte van de auto en wordt het openbaar vervoer een gestigmatiseerd vervoermiddel voor scholieren, ouderen en mensen met een smalle beurs.

Mijn vrees is dat het openbare vervoer in onze stad tegen dit stigma aanloopt. Amersfoort is een suburbane stad, ongeschikt voor een openbaar vervoersmiddel met een compact lijnennet en aantrekkelijke frequenties. Het enige middel om dit euvel enigszins op te heffen is geld. En hieraan ontbreekt het in onze stad, zodat het openbare vervoer onvoldoende aantrekkingskracht heeft op grote groepen inwoners die over eigen vervoer beschikken.

Om van de hov-lijn vanuit Vathorst toch een succes te maken, zijn twee zaken belangrijk. De buslijn moet zo spoedig mogelijk worden geopend en de frequentie moet vanaf het begin hoog zijn, binnen niet al te lange tijd zelfs tussen de vijf en tien minuten. Indien alleen maar geld wordt gestoken in de infrastructuur – de hardware – en voldoende middelen voor de exploitatie – de software – niet voorhanden zijn, verzanden alle goede doelstellingen rond het openbaar vervoer naar Vathorst in mooie zondagspreken en zal Vathorst in hevige mate te maken krijgen met verkeers- en parkeerproblemen. Hardnekkige problemen, want de openbare ruimte in Vathorst is beperkt, dus liggen oplossingen niet voor de hand.