Dinsdag 25 januari 2005

Vandaag hebben de zes oppositiepartijen de conceptmotie rondgestuurd waarin het vertrouwen in het functioneren van wethouder Strengers wordt opgezegd. De conceptmotie is via de griffie naar alle raadsleden verstuurd, de opstellers hebben de motie ook aan de media gezonden. Dit laatste lag in de rede, nadat de Amersfoortse Courant deze ochtend op zijn regiopagina prominent aandacht aan de aangekondigde motie besteedde. Logische aanleiding hiertoe was het feit dat de motie al is opgenomen op de gepubliceerde agenda voor de raad van 1 februari, na de aankondiging door verschillende fracties tijdens de vergadering van de commissie Beheer.

Uiteraard levert een dergelijke conceptmotie discussie en vragen op, hoewel de belangrijkste punten alsmede de aanleiding wel voor iedereen duidelijk zijn. Zo werd de vraag gesteld of met de motie impliciet wordt aangestuurd op een college van vijf wethouders. Indien de motie dit tot gevolg heeft, wordt er voldaan aan een punt dat bij de meeste fracties die de motie indienen expliciet in het verkiezingsprogramma staat. Maar de motie zelf stuurt daar niet op aan. Als de motie door een meerderheid in de raad wordt gesteund, is het de taak van de coalitiepartijen om zich over de vraag betreffende de omvang van het college te buigen.

Wanneer de motie wordt aangenomen, is het voor de VVD dan nog mogelijk om een kandidaat voor de vrijvallende wethouderspost te vinden die de nog korte resterende collegetijd zinvol inhoud kan geven, was een van de vragen. Die verantwoordelijkheid ligt uiteraard bij de VVD en de overige coalitiepartijen. Indien de post opnieuw wordt ingevuld, ligt het voor de hand hiervoor iemand te zoeken die al in de raad meedraait en dus de politieke dossiers kent, of iemand van buiten de raad die voldoende ervaring heeft binnen het openbare bestuur. Eigenlijk is fractievoorzitter en oud-wethouder Ruud Luchtenveld de meest voor de hand liggende kandidaat.

Waarom, was een vraag, wordt de motie juist nú ingediend? Het antwoord is simpel: de motie had ook een maand eerder of later ingediend kunnen worden, het gaat bij het disfunctioneren van de wethouder om een continue proces. Directe aanleiding zijn de uitspraken van de wethouder rondom de Westtangent, maar het had ook een ander punt kunnen zijn.

Maar wat, zo werd gesteld, gebeurt er als de motie niét wordt aangenomen. Op de eerste plaats moet je dan stellen dat de wethouder het predikaat ‘aangeschoten wild’ met zich moet meedragen. Maar nog belangrijker is dan het feit dat niet alleen de VVD, maar álle coalitiepartijen aanspreekbaar zijn op het functioneren van de wethouder, inclusief alle missers die het komende jaar nog naar voren zullen komen.

Is de motie een motie van Leefbaar Amersfoort? Ja en nee. We zijn medeondertekenaar en binnen de kring van indieners de grootste fractie. De motie is echter een initiatief van alle ondertekenaars en niet specifiek van één partij. Feitelijk hing hij al enkele maanden in de lucht, de opmerking van Gerard van Vliet tijdens de commissievergadering was het laatste vonkje dat nog nodig was, waarna de zes partijen elkaar snel hadden gevonden.

De omschrijving ‘conceptmotie’ is geen verspreking. Er is nog ruimte voor redactionele suggesties van raadscollega’s buiten de zes oppositiepartijen. Maar alles overziende zou het voor het aanzien van de raad en vooral de betreffende partij het beste zijn als het helemaal niet op een stemming hoeft aan te komen!

Maandag 24 januari 2005

Integriteit is een sleutelbegrip voor het functioneren van leden van de gemeenteraad, voor de collegeleden en voor ambtenaren. De gemeenteraad bereidt integriteitregels voor als leidraad voor het optreden van gemeenteraadsleden. In deze ‘integriteitbijbel’ komen ongetwijfeld veel punten te staan die eigenlijk vanzelfsprekend zijn, maar het is goed om alles wat met integriteit heeft te maken zwart op wit op een rij te zetten.

Deze avond vindt een discussie plaats waaraan zo’n dertig raadsleden, samen met de voorzitter van de raad en de griffier, deelnemen. Gangmakers voor de discussie zijn Hans van den Heuvel, hoogleraar bestuurskunde aan de Vrije Universiteit en Emile Kolthoff en Victor van Lieshout van het VNG-bureau Integriteit. Met zoveel deskundigheid is één ding te voorspellen: de avond is te kort!

Hans van den Heuvel belicht allerlei dilemma’s waarvoor een openbaar bestuurder kan worden gesteld en somt een groot aantal punten op waar je als raadslid met integriteit krijgt te maken. Veel van deze punten gelden overigens net zo voor onze collegeleden. Om maar twee zaken te noemen die in conflict kunnen staan met de integriteit van een bestuurder: regelmatig eten en dergelijke met dezelfde groep aannemers of het laten betalen van reisjes door ondernemers. Als raadslid wordt je met dit soort conflicten nauwelijks geconfronteerd, de praktijk heeft bewezen dat dit voor collegeleden gevoeliger ligt.

Maar ook voor de raadsleden zelf zijn er heel wat momenten dat de vraag naar voren komt: komt dit overeen met mijn ambtseed, weet ik mijn onafhankelijkheid als bestuurder te handhaven, komt dit mijn betrouwbaarheid ten goede? Als het gaat om het aannemen van geschenken, de omgang met informatie of de bejegening met anderen heeft een raadslid vaak minder speelruimte dan een ambteloos burger. Wat een van de aanwezigen tot de verzuchting bracht: ‘Is het raadslidmaatschap eigenlijk nog wel leuk?’

Een van de aangedragen dilemma’s leverde de nodige discussie op. Als je als raadslid vertrouwelijke informatie hebt over negatieve ontwikkelingen in de omgeving van een bouwlocatie, waar ligt dan de grens van de integriteit als dat je directe omgeving raakt. Als voorbeeld: je intussen bejaarde vader heeft een groot deel van zijn leven kromgelegen om geld bijeen te brengen voor de aankoop van een stukje grond of een huisje. Zijn keuze valt uiteindelijk op het stukje onroerend goed naast de omstreden locatie. Mag je dan je oude, arme vadertje waarschuwen of verplicht je integriteitgevoel je tot zwijgen, ook al leidt dat voor dat intieme familielid tot de miskoop van zijn leven?