Wat kost ons het conflict met de Europese Commissie?

Donderdag 7 april 2005

Er dreigt een ernstig conflict te ontstaan tussen de gemeente Amersfoort en de Europese Commissie. Aanleiding is een onderzoek dat de Europese Commissie heeft ingesteld naar de aanbesteding van de bodemsanering in Vathorst. Deze is uitgevoerd door de firma Smink. Dit werk maakte onderdeel uit van de overeenkomst die het gemeentebestuur in 1998 afsloot met de Smink. Door deze overeenkomst legde Smink zich vast om drie illegale stortlocaties in het Vathorster gebied te saneren. Dit werk zou tegen een gunstige prijs plaatsvinden, mede omdat Smink in staat was ‘werk met werk’ te maken en daarnaast een aantal voordelige afspraken met de gemeente kon maken.
Als onderdeel van de deal kon de gemeente gronden verwerven die in het bezit waren van Smink. En de tegenprestatie: Smink mag de bestaande vuilstort flink uitbreiden, mag al het grondwerk in Vathorst verrichten (het gaat hierbij om ruim dertig miljoen euro’s werk) en verkreeg alle medewerking bij het ontwikkelen van een baggerstort naast Vathorst. Niet nakomen van deze medewerking kan de gemeente meer dan vijftig miljoen euro’s aan te betalen schadevergoeding opleveren.

In het uiterste geval, wanneer de Europese Commissie tot het gaatje gaat, is de hele overeenkomst van 1998 illegaal en niet langer van toepassing. De gemeente kan dan alles en iedereen in het geweer roepen om de baggerstort onmogelijk te maken, de verdere uitbreiding van de vuilstort staat zwaar op de tocht. Gezien verschillende uitspraken van de gemeenteraad is een dergelijk gevolg toe te juichen. Het zijn vooral de bewoners in Vathorst die hiervan zullen profiteren. Eigenlijk zou je dus moeten hopen dat de Europese Commissie de contracten uit 1998 van tafel veegt.
Maar elk contract heeft twee kanten. Als de gemeente niet langer is gehouden aan een aantal toezeggingen ten aanzien van de vuilstort en het baggerdepot, komen ook andere zaken aan de orde. Voor al het resterende grondwerk in Vathorst moet dan een nieuwe, Europese aanbesteding gaan plaatsvinden. Dat levert naar alle waarschijnlijkheid een forse vertraging op in de voortgang van Vathorst, wat de gemeente – net als het OBV – vele miljoenen euro’s kan gaan kosten.
Maar er dreigen meer kosten ten laste van de gemeente te ontstaan. Smink heeft, als onderdeel van het omstreden contract, gronden overgedragen aan de gemeente. Dat is keurig notarieel gepasseerd en dus niet meer terug te draaien. Wat Smink resteert, is een forse schadeclaim bij de gemeente. Die claim kan extra zwaar worden wanneer de overgedragen gronden intussen geheel of gedeeltelijk zijn ontwikkeld, temeer omdat Smink eerder plannen had ingediend om Vathorst als woongebied te ontwikkelen. Daarnaast heeft Smink, als uitvloeisel van het contract, grondwerk verricht en bodemsanering gepleegd tegen prijzen die mogelijkerwijze niet marktconform waren. Bij het wegvallen van de overeenkomst van 1998 is ook op dit punt een forse aanvullende rekening te verwachten.

Een negatieve uitspraak van de Europese Commissie kan dus heel wat financiële gevolgen hebben voor de gemeentekas. Eigenlijk kan je dan zeggen: jammer dat er een klacht werd ingediend, want voor de baggerstort gloorde een oplossing en er is geen enkele ondernemer in ons land geweest die kenbaar heeft gemaakt zich door de gang van zaken in Vathorst benadeeld te voelen. De klacht had uitsluitend een politiek karakter en dreigt nu een ‘Schuss nach hinten’ te worden. Om inzicht te krijgen in alle mogelijke gevolgen van een eventuele negatieve uitspraak van de Europese Commissie heb ik vandaag het college gevraagd om alle mogelijke schade eens op een rij te zetten.

Spoorweghalte bij Hoevelaken bedreigt groengebied

Woensdag 6 april 2005

De raad behandelde vandaag een motie die ik samen met Ramon Smits Alvarez indiende. De motie betrof de mogelijke aanleg van een spoorweghalte bij Hoevelaken. Deze halte zou een uitvloeisel zijn van een overeenkomst die de provincie Gelderland heeft afgesloten met de gemeenten in de Gelderse Vallei (Nijkerk, Barneveld en Ede). De afspraak hield in dat de Valleilijn tussen Amersfoort en Ede-Wageningen door de provincie Gelderland zou worden aanbesteed waarbij bij de aanbesteding voorop zou staan dat er met modern materieel een soort tramdienst door de Gelderse Vallei zou ontstaan. Aan deze gerenoveerde lijn zouden ook enkele nieuwe halten komen, waaronder een bij Hoevelaken.

Het pikante is dat de beoogde halte bij Hoevelaken op het grondgebied van Amersfoort moet worden gebouwd. Dit is het gevolg van de grenscorrecties die in 1998 plaatsvonden waardoor het gebied Stoutenburg en een kilometerslang gebied langs de Barneveldsebeek bij Amersfoort zijn gevoegd. De achterliggende gedachte bij de grenscorrectie was dat Amersfoort ook na 2010, als Vathorst grotendeels is voltooid, over voldoende bouwgrond moet beschikken. Een mogelijke bouwlocatie was gepland ten zuiden van Hoevelaken, met een NS-halte tussen Hoevelaken en de nieuwe Amersfoortse wijk.
Intussen heeft de gemeenteraad bouwplannen in de omgeving van het landgoed Stoutenburg en langs de Barneveldsebeek al lang afgewezen. Terecht, want nieuwbouwplannen in deze omgeving zouden ten koste gaan van een prachtig, afwisselend agrarisch gebied, gekenmerkt door zogenaamde ‘landschapcoulissen’ en verschillende beken. Het alsnog bouwen van een halte bij Hoevelaken zou de discussie over het bouwen ten zuiden van Hoevelaken weer doen oplaaien. Immers: de exploitant van de spoorlijn stelt eisen ten aanzien van het aantal inwoners rondom een halte of station, en een spoorweghalte, door een snelweg van Hoevelaken gescheiden, schreeuwt om aanvullende bebouwing.
Dit alles was één van de overwegingen in de motie. Ramon en ik vroegen het college om zich in te zetten in verplaatsen van de geplande halte in de richting van het bedrijvengebied de Wieken, bij voorbaat op de grens van het bedrijvengebied De Hoef. Vorig jaar, toen de provincie de overeenkomst met de Valleigemeenten afsloot, had ik al vragen in die richting gesteld, maar de tijd was er toen nog niet rijp voor. Feitelijk behelsde ons voorstel om op ons eigen grondgebied een locatiebestemming te verschuiven. De gemeenteraad steunde onze motie.

De belangstelling voor onze motie beperkte zich niet tot onze eigen gemeente. Uit Hoevelaken ontving ik post, waarin inwoners van dit dorp hun steun voor onze motie uitspraken, onder het motto: ‘Hou het bij de Stoutenburgerlaan alsjeblieft groen!’