College goochelt met cijfers, middeninkomens zijn slachtoffer

Vrijdag 15 april 2005

Spelen met getallen is een van de hobby’s van beleidsmakers. Door met getallen te spelen kunnen omstreden voorstellen noodzakelijk worden gemaakt. Heftige discussies worden vaak afgekapt door het verwijzen naar cijfers die de dwingende werkelijkheid weergeven. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer er in Amersfoort wordt gepraat over stadsvernieuwing, het slopen van woningen of de verkoop van sociale huurwoningen.
In een notitie van het college over de stadsvernieuwing kwam de kernvoorraad aan de orde. Dit is de woningvoorraad die bestemd is voor mensen die aangewezen zijn op de sociale huurmarkt en niet in staat zijn om de stap naar de koopmarkt te maken. Volgens het college omvat de huidige kernvoorraad 17.156 woningen, terwijl er behoefte is aan 14.821 woningen in deze categorie. Voor het college staat dus het vast dat er ongeveer 2.300 meer woningen binnen de kernvoorraad aanwezig zijn dan noodzakelijk is.
Dit gegeven is een van de pijlers onder de stadsvernieuwingsvisie. Immers: bij zo’n overschot is er ruimte voor het slopen van woningen en het vervangen daarvan door duurdere nieuwbouw, bij voorbaat in de verkoopsector. Dat alle 17.156 woningen uit de kernvoorraad toch bewoond zijn, komt door de zogenaamde ‘scheefwoners’. Dat zijn mensen met een te hoog inkomen voor de sociale woningen. Door slopen en nieuwbouw in de wijken zouden vooral de scheefwoners gestimuleerd moeten worden meer uit te geven aan wonen: door hun verhuizing en de daardoor mogelijke sloop en nieuwbouwplannen zouden zij een bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van de stad.

Het is een toeval, maar het Tijdschrift voor de Volkshuisvesting bevat deze week een hoofdredactioneel commentaar met de titel: ‘Altijd weer die scheefheid’. Geconstateerd wordt dat ons land, statistisch gezien, zo’n 720.000 scheefwoners telt. Dit aantal is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd. In het commentaar wordt de discussie over de scheefwoners gehekeld. Het is een puur administratief begrip, waarbij de inkomensgrens die daarbij wordt gehanteerd ooit puur willekeurig is getrokken. Intussen hebben zich twee totaal verschillende ontwikkelingen voorgedaan: de inkomens van de meeste scheefwoners zijn het afgelopen decennium nauwelijks gestegen. De inkomensgrens is aangepast aan het inflatiepeil, maar intussen zijn de huren en koopprijzen fors gestegen.
Het college constateert dat 17 procent van de Amersfoortse huishoudens een besteedbaar inkomen heeft dat lager is dan 14.000 euro. Op dit percentage is berekening over de omvang van kernvoorraad gebaseerd. Het Tijdschrift voor de Volkshuisvesting maakt echter als voorbeeld een interessante berekening. Een huishouden met een inkomen van 30.000 euro kan zo’n 120.000 tot 150.000 euro lenen voor het aankopen van een woning. Daarmee doe je op de Amersfoortse koopmarkt niet veel!
In het artikel wordt opgemerkt dat de zogenaamde middengroepen buiten de doelgroep voor de goedkope huurwoningen vallen, zij worden daarvoor als ‘te rijk’ betiteld. Maar gelijktijdig vallen zij buiten de doelgroep voor de koopwoningen, want ze beschikken over te weinig of geen eigen vermogen. In feite kan deze groep huurders geen kant op. Het enige wat deze groep middeninkomens overblijft, is te blijven zitten waar ze zitten. Hun gedwongen immobiliteit wordt vervolgens beloond met het etiket ‘scheefwoner’, mensen dus die ten onrechte in een sociale woning zitten en daardoor de stadsvernieuwing in de weg staan.

Hoe dan ook: het getal van 2.300 woningen in Amersfoort die verkeerd worden bewoond en in feite kunnen worden gesloopt, is een puur theoretisch verhaal. Ik durf de stelling aan dat onze huidige kernvoorraad van 17.156 woningen feitelijk te klein is. De situatie op de woningmarkt bewijst dat wekelijks: het aantal inschrijvingen op sociale huurwoningen overschrijdt hemelhoog het aanbod. De enige oplossing is: meer bouwen in de goedkope sociale sector, huur of koop is om het even. En anders: geen omvangrijke sloopplannen!

Ruud Schultens spel met eigen geloofwaardigheid

Donderdag 14 april 2005

Er is de laatste weken heel wat afgeschreven over de overstap van Ruud Schulten van de VVD naar de Burgerpartij. Eigenlijk kan ik mij daar niet druk over maken en het alleen maar met enige Schadenfreude (een mooier woord schiet mij niet te binnen) vervolgen. Er zijn intussen al heel wat pagina’s op internet aan gewijd en een daarvan heeft mij toch uit de tent gelokt: de opmerkingen van Fleur Imming op haar website van 11 april.

Allereerst iets over de zaak zelf. Ruud Schulten is een zeer integere man (waardoor zijn overstap alleen maar extra verbazing oproept), die zijn raadslidmaatschap verbreedde door ook over de theorie van zijn maatschappelijke functie na te denken en daaraan op zijn site breedvoerig aandacht te besteden. Dat je in de raad weinig van hem hoorde, is een punt dat de VVD afgelopen dagen terecht scoorde, maar het was desondanks een valse opmerking. De VVD-fractie gaf Ruud Schulten gewoon niet de kans om zich in de raad te profileren. Nog vóór hij een jaar geleden de VVD-fractie binnenstapte, zou er al hel en verdoemenis over hem zijn uitgesproken, en dat heeft hij geweten!
Er zijn mensen die beweren dat zijn moeilijke positie binnen de VVD ook aan hem zelf was te wijten, iets dat ik niet kan overzien. Opvallend is in elk geval dat het bestuur van zijn partij hem weliswaar op een redelijk verkiesbare plaats op de lijst had gezet, maar gedurende het hele jaar waarin hij binnen zijn fractie tot risee uitgroeide, geen hand voor hem heeft uitgestoken. Integendeel, VVD-ers deelden achter gesloten hand mee dat Ruud in alles een looser was, zonder dat overigens hard te maken aan de hand van feiten. In elk geval kan je zeggen dat hij vanuit die opvatting terecht de overstap naar de Burgerpartij heeft gemaakt.

En nu Fleur Imming. Met velen verbaast zij zich over de overstap van Ruud Schulten. Vooral omdat deze bij zijn vertrek uit de VVD-fractie met nadruk meedeelde achter de uitgangspunten van de VVD te blijven staan en geen behoefte te hebben aan natrappen. Fleur en anderen hebben gelijk dat Ruud zich aan die laatste toezegging niet heeft gehouden, integendeel zelfs. In die zin was zijn overstap naar de Burgerpartij ook niet verrassend, zelfs als lid van de VVD-fractie liet hij zijn sympathie voor die partij al blijken. Ik verbaas mij met Fleur Imming over het gemak waarmee de transfer van Ruud Schulten tot stand is gekomen. Het zou het integere imago van Ruud goed hebben gedaan wanneer hij zijn besluit tot overstappan naar een andere partij had uitgesteld tot het einde van deze raadsperiode. Ik kan mij overigens niet voorstellen dat de landelijke VVD hem als lid blijft accepteren, maar dat moeten de liberale dames en heren zelf maar uitvechten.
Interessant is de opvatting van Fleur dat het van weinig karakter getuigt (zij omschrijft het wat diplomatieker) om bij enige tegenslag binnen eigen kring direct te deserteren naar het andere kamp. Zelf heeft zij ook wel eens het gevoel dat niet alles binnen haar partij – de PvdA – op haar volle instemming kan rekenen. Ter verdediging van Ruud Schulten zou je kunnen zeggen dat deze het binnen zijn fractie wel erg voor de kiezen heeft gekregen. Maar goed, ieder gaat daar op zijn eigen wijze mee om. Ik ben het met Fleur eens dat Ruud met zijn overstap zijn eigen geloofwaardigheid flink op de tocht heeft gezet.
Fleur ziet het lidmaatschap van een partij ook een beetje als het gelovig lidmaatschap van een kerkgenootschap. Je stapt niet zomaar uit een kerk en het geloof gaat ook niet bij elk tegenbriesje meteen verloren. Op dat punt spreekt zij ook een aantal andere ‘overlopers’, waaronder mijn persoon, aan. Tot Fleur zou ik willen zeggen: residenzo temporale a Avignon!