Risico’s rond Vathorst worden vergoeilijkt

Zaterdag 11 juni 2005

De Amersfoortse Courant besteedt deze dag een complete pagina aan de ontwikkeling van Vathorst. Rode draad in het artikel: de verkoop van woningen loopt achter op de oorspronkelijke planning en de bouw van kantoren en bedrijven ligt nagenoeg stil. Volgens het ontwikkelingsbedrijf OBV gaat het echter nog steeds voor de wind, maar de krant constateert dat het ontbreekt aan voldoende inzicht in de werkelijke getallen. Het ziet er naar uit dat de risico’s worden verdoezeld en we de rekening pas over een aantal jaren krijgen gepresenteerd. Slechts een onverwachte opleving van de economie en daarmee gepaard gaande krachtige stijging van de vraag kunnen het tij keren.

Het artikel bevestigt het gevoel dat mij steeds meer bekruipt en dat mij er onlangs toe bracht om – naar aanleiding van de bijgestelde grondexploitatie voor Vathorst – aan het college een groot aantal vragen te stellen. Het valt bijvoorbeeld op dat het ontwikkelingsbedrijf in zijn kwartaalrapportages stagnerende afzet steeds vergoeilijkt met de opmerking dat iets ‘op rente wordt gezet’. Dat houdt dus in dat stagnatie niet deert omdat het renterisico bij de latere afzet wordt verhaald op de afnemer.
Bij de afzet van woningen is het dus uiteindelijk de koper die de stagnatie moet financieren, door hogere prijzen of door een uitgekleed product. Bij de uitgifte van bedrijfsterreinen en kantoorlocaties is het vooral de gemeente die moet bloeden. Zo had de ontwikkeling van de kantoorlocatie Podium, waar honderdduizend vierkante meter kantoorruimte moet komen, al in volle gang moeten zijn. Over de verplichte afname van de bouwgrond zijn nieuwe afspraken gemaakt tussen het OBV en de gemeente, maar daarbij wordt wel gespeculeerd op een spoedige opleving van de kantorenmarkt.
Vindt die niet plaats – en daar ziet het naar uit – dan mag de gemeente uiteindelijk de rekening betalen. Temeer omdat het gemeentebestuur, dat tegen alle waarschuwingen vijf jaar geleden besloot om bij de kantorenbouw als projectontwikkelaar te gaan optreden, niet de verrekeningsmogelijkheden heeft die de commerciële partijen in dit project hebben.

Formeel gelijk leidt tot menselijke drama’s

Vrijdag 10 juni 2005

De gemeente zet de strijd tegen de vaste bewoners op Midland Parc door. De bewoners op dit park die niet elders over een tweede (hoofd)woning beschikken, dreigen boetes en uitzetting. Voor tientallen gezinnen dreigen dramatische toestanden te ontstaan.

Formeel staat de gemeente in zijn recht. En voor de meeste bewoners in het recreatiepark geldt dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het risico dat zij bij de aankoop van de recreatiewoningen hebben genomen. Toch moet je oog hebben voor de wijze waarop veel van de bewoners hun eigendom op Midland Parc hebben verworven. Ontwikkelaar en makelaars hebben bij hun verkoopacties het risico gebagatelliseerd, de gemeente was in de periode waarin de verkoop plaatsvond in allerlei juridische procedures verwikkeld die ruimte lieten aan optimistische verwachtingen bij de aspirant-kopers en uit onderzoek is gebleken dat de gemeente rondom Midland Parc zelf heel wat steken heeft laten vallen.
De minister heeft gemeenten de mogelijkheid geboden om een generaal pardon toe te passen bij continue bewoning van recreatiewoningen. Ik ben niet zover dat ik bij Midland Parc voor deze oplossing pleit. Maar het zou de gemeente sieren indien niet alleen de formele weg wordt afgelegd maar ook eens rekening wordt gehouden met individuele drama’s die zich beginnen af te tekenen. Daar waar meerdere mogelijke oplossingen bestaan, mag ook wel eens naar de menselijke kant van de zaak worden gekeken. Met het deporteren van de huidige bewoners maak je het gebied niet groener, de huisjes staan er intussen (mede door het slordige beleid van de gemeente) en zullen blijven bestaan, dus waar ligt de winst?

Huiswerk te laat gemaakt: gemeente mag bloeden

Donderdag 9 juni 2005

Minister Dekker heeft deze week een vette brief gestuurd aan de Tweede Kamer waarin zij de stand van zaken beschrijft bij de ‘Voortgang Actieprogramma Herstructurering 56 wijken’. Het gaat om de stadsvernieuwingswijken waarvoor het Rijk extra subsidies verschaft, waarbij het voor de komende jaren om een bedrag van 1,3 miljard euro gaat. En ja, het is ons stadsbestuur gelukt om zich ook in deze brief op de kaart te zetten. De minister meldt dat voor 53 wijken prestatieafspraken met de gemeenten zijn afgesloten, voor drie wijken is dat nog niet gelukt. Twee daarvan liggen in onze veelbesproken Keistad: Kruiskamp-Koppel en Randenbroek (de derde is Utrecht-Overvecht). De minister verwacht dat voor deze drie wijken begin juni de handtekeningen onder de prestatieafspraken worden gezet.

Ik vrees dat de minister wordt teleurgesteld. Zeker als je in de brief leest wat de gemeente moet hebben geregeld alvorens de prestatieafspraken kunnen worden getekend. Er moet maatschappelijk draagvlak voor de plannen zijn, de bewoners moeten bij de ontwikkeling van de plannen zin betrokken en essentiële zaken zoals vergoedingen bij verhuizingen, noodzakelijk door sloop-nieuwbouwplannen, moeten zijn geregeld. Dat we in Amersfoort ver achter lopen, is vooral ons college, en met name verantwoordelijk wethouder Piet Jonkman, te verwijten.
De stadsvernieuwing die in onze stad plaatsvindt – bijvoorbeeld de Spoorwegzone en de omgeving van het Neptunusplein – is het resultaat van beleid dat vele jaren geleden op de rail is gezet. Nieuwe plannen verkeren allen nog in een prematuur stadium, het college heeft zijn tijd zitten te verslapen. Alle aandacht was op de grootschalige nieuwbouwplannen zoals Nieuwland, Vathorst en CSG-Noord gericht. De stadsvernieuwing vond vooral plaats op het WSO-terrein, dus vooral beheersgericht. Op het SOB-terrein, bij de ontwikkelingssector, heeft de stadsvernieuwing een veel te lage prioriteit gehad.
Het accent dat de stadsvernieuwing in onze stad kreeg wijkt nogal af van de stadsvernieuwing in de meeste andere steden en van de opvattingen van de minister. Die legt in haar brief het accent vooral op de fysieke vernieuwing: sloop en nieuwbouw en ingrijpende renovatie van woningen. Dat de wethouder zelf ook nattigheid voelt blijkt uit een recente brief van hem: als de inspraak met bewoners meer tijd vergt dan moet dat maar ten koste gaan van de rijksbijdrage. De werkelijkheid is: hij is gewoon te laat begonnen met zijn huiswerk, de stad loopt nu grote kans de rekening daarvoor gepresenteerd te krijgen.
Overigens is de woningbouwcorporaties op dit punt weinig te verwijten: het is vooral dankzij de door hen uitgeoefende druk dat er überhaupt nog iets gebeurt op het punt van de fysieke stadsvernieuwing.

Twee visies: Zuiderpark en waterwingebied

Woensdag 8 juni 2005

Deze dag stond een Nirov-excursie naar het Zuiderpark in Rotterdam op het programma. Dit park wordt op ingrijpende wijze gerenoveerd, als onderdeel van de omvangrijke stadsvernieuwing in Charlois en Fijenoord. Alles wat in Amersfoort bijvoorbeeld fout ging bij de plannen voor het waterwingebied tussen Liendert en Rustenburg, ging in de Maasstad goed: betrokkenheid van bewoners, uitbreiding van het groenareaal en noem maar op.
Opvallend waren opmerkingen van verschillende stedenbouwkundigen die deelnamen aan de excursie: het bestaande groen in stadsvernieuwingsgebieden is kostbaar goed, belangrijk voor de kwaliteit in de renovatiegebieden en is het waard om in stand te houden. Voorbeelden ten over in ons land, maar ons eigen gemeentebestuur denkt daar heel anders over. Die vindt dat het groen in onze stadsvernieuwingbuurten aan de royale kant is en beschikbaar moet zijn voor aanvullende bebouwing. Een misvatting, dunkt mij!