Is Kleine Haaggebouw rijp voor een enquêtecommissie?

Dinsdag 5 juli 2005

Vandaag ontving ik een mail van een van de leden van Leefbaar Amersfoort over een aantal zaken rondom het voormalige Groene Kruisgebouw aan de Kleine Haag, het gebouw dat door het college is bestemd tot dagopvang voor drugsverslaafden. Het mailbericht sloot aan op informatie die ik vorige maand al ontving en die mijn bedenkingen rondom het handelen van het college, en daarbij vooral de verantwoordelijke wethouder Van ’t Veld, steeds groter maken.

Laat ik de informatie die ik intussen van verschillende kanten kreeg, maar eens op een rij zetten. Het Groene Kruisgebouw was eigendom van Thuiszorg, stond al enige tijd leeg en was intussen gekraakt. Het afgelopen jaar hebben zich tenminste drie ondernemingen gemeld die het gebouw wilden kopen en er een bestemming aan wilden geven die paste bij zijn omgeving, waarbij onder meer moet worden gedacht aan de dienstverleningssector. Al deze verzoeken tot aankoop werden door Thuiszorg zonder verder commentaar afgewezen.
Uiteindelijk is het gebouw verkocht aan het Amsterdamse projectontwikkelingbedrijf Aedis. Dit bedrijfje is nauwelijks actief geweest buiten de hoofdstedelijke regio en zeker niet in Amersfoort. Dat juist dit bedrijf het pand kon kopen, en niet een van de drie Amersfoortse ondernemingen, wekt verbazing. Deze verbazing neemt toe wanneer daarbij het feit wordt betrokken dat bij de koopaanbiedingen van de Amersfoortse ondernemingen een hoger bedrag aan de orde was dan waarvoor Thuiszorg het pand uiteindelijk heeft verkocht aan de Amsterdamse ontwikkelaar.
De prijs die Aedis uiteindelijk heeft betaald, ligt volgens twee van mijn informanten iets boven de vier ton. Het jaarlijkse huurbedrag dat de gemeente tien jaar lang aan de nieuwe eigenaar gaat betalen, bedraagt zo’n 50.000 euro, zodat van een goed rendament voor een bijna slooprijp kan worden gesproken. Een goede deal voor de Amsterdamse ondernemer, zeker wanneer je er van uitgaat dat de noodzakelijke aanpassingen aan het gebouw door de gemeentezelf worden geïnvesteerd, waarbij het om een bedrag van meer dan 1,5 miljoen euro gaat.

Wanneer alle informatie die ik heb ontvangen correct is – ik heb geen reden daaraan te twijfelen -, dan dient zich een reeks vragen op. Waarom werden Amersfoortse belangstelende kopers afgepoeierd? Hoe is de verkoopprijs tot stand gekomen en waarom lag die beneden de prijs van eerdere aanbiedingen? Hoe is het contact tussen Thuiszorg en Aedis tot stand gekomen? Staan de gemeentelijke investeringen niet in schril contrast ten opzichte van het schijnbare rendement dat de nieuwe eigenaar van het gebouw weet te realiseren? Speelt de stichting Maliebaan als adviseur bij dit alles een rol?
Voor de goede orde: het gaat hierbij om gemeenschapsgeld en de doelmatigheid bij de besteding daarvan. De verantwoording om op gepaste wijze met gemeenschapsgeld om te gaan, telt ook voor de stichting Thuiszorg die voor een deel afhankelijk is van overheidsbijdragen.
De vele vraagtekens roepen bij mij de behoefte naar meer onderzoek op, ook ten aanzien van de rol die het college en de ambtelijke diensten bij deze zaak hebben gespeeld. In feite is het bij uitstek een onderwerp voor een enquêtecommissie, ingesteld door de gemeenteraad. Maar gezien de opstelling van de collegepartijen bij dit dossier, vrees ik dat die een nader onderzoek met hand en tand zullen verhinderen.

Marketingstrategie in Vathorst

Maandag 4 juli 2005

Een van de mooie plekken in Vathorst is voor mij Het Lint. Het is de route van de vroegere Calveenseweg en de Veenweg door het nieuwe woongebied. Rondom deze oude boerenweg herken ik nog iets van de vergezichten die bij de presentatie van de plannen voor Vathorst werden afgeschilderd.
Tijdens een fietstocht die vorige week ter gelegenheid van het tienjarenfeest van Vathorst werd georganiseerd, werd een deel van de Veenweg bereden. Als alle bouwwerkzaamheden rondom deze weg zijn afgerond, wordt deze weg een belangrijke fietsverbinding tussen de Reinertunnel en het hoofdwinkelcentrum in Vathorst.

De woningbouw langs de oude Veenweg ligt op ruime kavels. Er worden geen obligate rijtjeswoningen gebouwd, maar in hoofdzaak vrijstaande woningen langs een meanderende rooilijn. Tijdens de fietstocht vertelde een van de aanwezige ambtenaren mij dat de kwaliteit van Het Lint mede wordt veroorzaakt daar de lage woningdichtheid: ongeveer achttien woningen per hectare.
Dat is heel wat anders dan de bijna dubbele woningdichtheid in de rest van De Velden en de bijna drie keer zo hoge dichtheid in De Laak. Zes jaar geleden, toen ik vice-voorzitter van de SGLA was, protesteerden wij tegen de hoge dichtheden die in het bestemmingsplan Vathorst waren aangegeven. We gingen voor kwaliteit, maar kregen bij de rechter geen gelijk. Achteraf gezien moet ik zeggen dat we dat gelijk best hadden verdiend, voor mij had heel Vathorst zo mogen worden als de bebouwing langs Het Lint.

En eigenlijk weet het gemeentebestuur dat ook wel. Dat blijkt in elk geval uit de beantwoording van mijn schriftelijke vragen over Vathorst die vorige week werd gepubliceerd. Een van mijn vragen (nummer 20) ging over de achterblijvende woningproductie. Het college deelde mijn zorg niet en verklaarde in zijn antwoorden dat de lagere productie was gepland. De lagere woningproductie in 2005 en 2006 is het gevolg van een bewust gekozen marktstrategie, aldus het college. Door in De Velden minder te bouwen, werd er meer ruimte gegeven voor de verkoop in De Laak.
Het college voorzag een hoger afzetrisico in De Laak. Daarom was het nodig de concurrentie enigszins te beperken (ik citeer nog steeds) en werd de productie in andere delen van Vathorst getemporiseerd. Nu de afzet in De Laak op gang is gekomen, wordt de productie van woningen in de rest van Vathorst weer verhoogd.

Deze actie kan ik mij voorstellen. Vooropgesteld: in De Laak worden mooie, ruime woningen gebouwd. Maar de openbare ruimte is zeer beperkt, de woningen staan zeer dicht opeen en de weinige openbare ruimte die er is (buiten wegen en voetpaden), bestaat uit water. Groen is er nauwelijks, waar die aanwezig is, bevindt die zich in particuliere tuinen – en zelfs die ontbreken bij een deel van de woningen.
Deze verstening is het gevolg van de zeer hoge dichtheid. Een wereld van verschil, als je dat vergelijkt met de veel lagere dichtheid van het aantrekkelijke gebied rond Het Lint. Uiteraard is de hoge dichtheid in De Laak – en later ook in De Bron – het gevolg van eisen bij een sluitende grondexploitatie. Toch blijf ik bij mijn eerder standpunt: in een suburbaan woongebied moet je niet te veel verdichten. Dat de huidige kopers van de woningen in De Laak tevreden zijn met hun woning, kan ik mij goed voorstellen. Als gemeentebestuur ben je echter ook verantwoordelijk voor de toekomstwaarde van een nieuw woongebied. Op dat punt heb ik zo mijn twijfels.