Gemeentelijk bankieren: schoenmaker, blijf bij je leest!

Maandag 31 oktober 2005

Twee zielen, een gedachte. Vandaag meldt Ruud Schulten op zijn weblog dat hij een motie gereed heeft over de hypotheekverstrekking aan ambtenaren en deze bij de griffie indient. Juist deze dag wilde ik hetzelfde doen, in het verlengde van mijn opmerkingen op deze site op 23 oktober. Ruud heeft in de daaropvolgende dagen op zijn site eveneens aandacht aan deze kwestie besteed. Ik weet zeker dat wij de gelijke aanleiding daartoe hadden: publicaties in Binnenlands Bestuur, de daarop volgende kamervragen van de Haagse coalitiepartijen en de toezegging van minister Remkes dat hij de leningen aan personeel van gemeenten kritisch onder de loep gaat nemen.
Ik wacht dus eerst maar eens de tekst van de motie af die Ruud heeft opgesteld en die ik morgen onder ogen krijg. Wijkt zijn motie sterk af van de opvattingen van Jouw Amersfoort, dan is er nog tijd genoeg voor een eigen werkstuk.

Dat er aandacht wordt besteed aan het feit dat de gemeente Amersfoort 111 miljoen euro heeft uitstaan aan hypotheken die het aan zijn personeel heeft verstrekt, vind ik een goede zaak. De gemeente als bankier: dat kan nooit de bedoeling zijn geweest van onze wetgever. Welke risico’s loopt de gemeente indien de woningmarkt onder druk komt te staan en de waarde van het onderpand bij de omvangrijke hypothecaire schuld onder druk komt te staan? En hoe zit het eigenlijk met de kosten van beheer voor deze omvangrijke hypotheekportefeuille?
Het zou goed zijn indien ons college zelf met een initiatief komt. Daarbij moet uiteraard de zekerheid ten aanzien van de tot nog toe verstrekte hypotheken voorop staan, maar dat hoeft niet a a-priori onder gemeentevleugels plaats te vinden.
Ook dit weekend besteedde Binnenlands Bestuur weer aandacht aan deze kwestie. Het blad citeert onder meer een vertegenwoordiger van het bankwezen, die er fijntjes op wijst dat de gemeente als hypotheekverstrekker niet in staat is om vanaf 1 januari te voldoen aan de eisen van de nieuwe Wet Financiële Dienstverlening. Volgens deze wet moet de gemeente zich, in zijn rol van hypotheekverstrekker, in het handelsregister laten inschrijven als financiële dienstverlener en moet het zich laten toetsen door het Bureau Kredietregistratie. Voorwaarde daarbij is dat kredietverstrekking een hoofdactiviteit is. Een probleem voor ons college is dat bij de privatisering van onderdelen van het gemeentelijke apparaat ex-werknemers in het genot van de gemeentelijke hypotheekverstrekking zijn gebleven. Hierdoor is de nieuwe wetgeving in volle hevigheid op ons gemeentebestuur van kracht.
Jouw Amersfoort ziet verschillende mogelijkheden om aan de in haar ogen ongewenste situatie een einde te maken, zonder daarbij werknemers en ex-werknemers die al over een hypotheek beschikken in de problemen te helpen. Het risico daarbij is wel dat, bij het overdragen van de bestaande portefeuille aan derden, een aantal organisatorische manco’s aan het licht komt. Dat heeft zich, volgens een woordvoerder van de banken, ook bij andere gemeenten die een punt hebben gezet achter hun bankiersfunctie voorgedaan.

‘Schoenmaker, blijf bij je leest’, is een oud en nog steeds van toepassing zijnd vaderlands gezegde. Bij het beëindigen van het uitstapje van ons gemeentebestuur in de wereld van het bankwezen zou best een lijk uit de kast kunnen rollen. Dat kan dan beter snel gebeuren, op initiatief van de gemeenteraad, dan later – als verantwoordelijke bestuurders al zijn uitgeweken naar het bedrijfsleven – onder druk van de nieuwe wetgeving.

Europese bureaucratie kan beter in fijnstof opgaan

Zondag 30 oktober 2005

Er is het afgelopen jaar veel te doen geweest rondom de Europese wetgeving over het beperken van fijnstof. Woningbouwplannen zijn in de ijskast geplaatst, aanpassingen van wegen om knelpunten in het verkeer op te lossen, bleken ineens niet meer mogelijk, ook in de omgeving van onze stad. Grote boosdoener is – als je alle berichten leest – het verkeer. Zijn wij opnieuw het slachtoffer van doorgeschoten regelgeving vanuit de Brusselse bureaucratie?

Ik geloof van wel, zeker indien je de volgende punten in overweging neemt:
ruim de helft van het vermaledijde fijnstof is van goedaardig karakter. Daarbij gaat het om zand, zeezout en ongevaarlijk bodemstoof;
eenderde van de schadelijke fijnstof komt vanuit andere Europese landen over onze grens gewaaid. Al onze vaderlandse inspanningen kunnen hier weinig aan afdoen;
het fijnstof dat door het verkeer wordt veroorzaakt, omvat slechts zes procent van de totale overlast. Elk procent is er één, dus beperkende maatregelen zijn nooit overbodig, maar de overdreven aandacht die zich op het verkeer toespitst heeft vooral een politieke achtergrond en draagt in onvoldoende mate bij in het oplossen van het probleem;
de Europese Commissie wekt de indruk dat het fijnstofprobleem een hedendaags issue is, gevolg van onze moderne maatschappij. Dat is een misvatting: Nederland is de afgelopen 125 jaren misschien nog nooit zo schoon geweest als nu. Steenkool, een belangrijke veroorzaker van fijnstof, is in ons land nog nauwelijks als energiebron in gebruik, de verontreiniging door de landbouw is de afgelopen tijd ingrijpend beperkt, moderne auto’s zijn voorzien van nieuwste apparatuur en er is de afgelopen tien jaren een enorme winst behaald bij het milieubewust bouwen, om maar eens enkele voorbeelden te noemen.

Maatregelen in de landbouw, binnen de bouwindustrie, bij het autoverkeer (en dan met name bij het dieselaangedrevn vrachtverkeer) en bij het vliegverkeer beslist kunnen verder worden toegespitst. Dat doet echter niets af van de constatering dat men in Brussel weer eens bezig is om met een kanon op een mus te schieten. Dat er op het gebied van milieu nog heel wat winst is te halen, staat buiten kijf. Maar juist op dit gebied blijken bureaucraten steeds weer in staat te zijn om wetgeving tot stand te brengen van Kafkaanse omvang. Hierdoor maakt de overheid zich met regelmaat belachelijk, wat ook onze Europese bureaucraten weer lijkt te lukken.
Je zou om al dat Brusselse gedoe nog kunnen grinniken indien het niet zulke ingrijpende gevolgen zou hebben voor onze nationale economie, op de volkshuisvesting in ons land en op het bestrijden van knelpunten in het verkeer. De Brusselse realiteit maakt in elk geval duidelijk dat het ‘neen’ van een meerderheid van onze bevolking, afgelopen zomer tegen de Europese grondwet, niet zomaar uit de lucht is komen vallen. Om professor Priemus, die hierover in het Tijdschrift voor de Volkshuisvesting schreef, maar eens te citeren: de Europese milieuwetgeving is niet meer dan een wangedrocht.