Hiërarchisch denken bij commissaris Boele Staal

Zaterdag 25 maart 2006

Volgens de commissaris van de koningin in onze provincie, Boele Staal (D66), is Amersfoort een bestuurlijk disfunctionerende gemeente. Dat beweert hij in elk geval in het blad Binnenlands Bestuur van deze week. En niet alleen dat, bij het onderbouwen van deze opvatting geeft hij blijk niet eens over de basiskennis te beschikken betreffende de samenstelling van onze gemeenteraad. In nog geen tweehonderd woorden diskwalificeert de Utrechtse commissaris zich op een wijze die niemand verbaasd die weet hoezeer deze functionaris vooral met zichzelf bezig is.

Onder het motto ‘Delfzijlen overal’ deelt de heer Staal mee dat de bestuurlijke chaos die Delfzijl kenmerkt, ook in onze provincie voorkomt. Terzijde: hij deed zijn uitspraken op een moment dat de vuilspuiterij van een van de Amersfoortse raadsleden bij hem nog niet bekend kon zijn. Zijn kritiek richt zich vooral op de kleine gemeenten in onze provincie, die naar zijn mening de bestuurskracht missen om hun wettelijke taken uit te voeren. Daarnaast hebben veel van deze disfunctionerende gemeenten te maken met versplinterde gemeenteraden. Staal hierover:
‘De gemeenteraad is in veel gemeenten een speeltuin van eenmansfracties. De stad Amersfoort kun je niet besturen met elf éénmansfracties op een totaal van 26 raadszetels.’ Omdat Binnenlands Bestuur een serieus en kwalitatief hoog aangeslagen tijdschrift is, ga ik er van uit dat de heer Staal op correcte wijze is gequoot.

De conferentie, die de aanleiding vormde voor het artikel in Binnenlands bestuur, moet omstreeks de verkiezingen zijn gehouden. Ik weet dus niet of de opmerkingen van de heer Staal op de oude of de nieuwe raad betrekking hadden. Laten we er, om het niet nog erger te maken, van uit gaan dat de commissaris zijn hart luchtte over de oude raad.
De enormiteiten uit zijn mond vormen een demasqué. Ten eerste: geen gemeenteraad in ons land telt 26 zetels – Amersfoort al helemaal niet. En verder: het aantal van elf eenmansfracties is totaal uit de lucht gegrepen; door de samenwerkingsverbanden die het afgelopen jaar waren aangegaan telde Amersfoort al langere tijd nog maar negen fracties, waarvan één eenmansfractie. Ik vermoed dat onze Utrechtse commissaris, sinds de Amersfoortse gemeenteraad bij hem langs is gekomen om tegen de – achteraf gezien totaal overbodige – provinciale ingreep bij het bestemmingsplan voor de baggerstort te protesteren, nog steeds een rode waas voor de ogen krijgt bij herinneringen aan de onze gemeenteraad.

Overigens verstrekte het artikel in Binnenlands Bestuur ook op een andere wijze inzicht in de verkrampte denkwijze van ons provinciaal opperhoofd. Hij acht de fusie van kleinere gemeenten tot grote gemeenten onontkoombaar om de bestuurskracht in ons land te vergroten. In het algemeen denken de inwoners van die kleine gemeenten daar heel anders over. Maar democraat of niet, daaraan heeft de heer Staal schijnbaar geen enkele boodschap.
En als het om grote projecten gaat die het belang van gemeenten en hun inwoners raakt, dan vindt de heer Staal het maar knap lastig dat betrokken gemeenten ook deelnemen aan het overleg over dergelijke projecten. ‘Als ik zie wie er allemaal aan tafel zit voor overleg over de A2 bij Utrecht: provincies, gemeenten, regio’s en departementen die allemaal wat willen. Hoe kan dat werken zonder bestuurlijke hiërarchie?’
Ik snap het wel: koning Staal zou het liefst van alle bestuurlijke participatie bevrijd willen zijn en op hiërarchische wijze geheel eigenstandig besluiten willen nemen. Daar hebben we in Amersfoort al iets van meegekregen, en dat was niet zo best voor onze stad!