Het spel om de wethoudersposten

Maandag 27 maart 2006

Het gonst deze avond in de fractievleugel van het stadhuis. Alle coalitiepartijen zijn in beraad, de voorbereiding voor de vorming van het nieuwe college loopt op hoogtoeren. De agenda voor de komende dinsdag kan nauwelijks hét gespreksonderwerp zijn. Op de agenda van De Ronde staat weliswaar de notitie ‘Prioriteiten 2006-2010 van de Raad van Amersfoort’, maar dat stuk is zo boterzacht en algemeen vrijblijvend, dat hierover nauwelijks politieke discussie kan ontstaan. Deze notitie is in feite het resultaat van de gesprekken die formateur Parmaksiz heeft gevoerd, de statements van 16 maart en het openbare overleg van 21 maart.

Dus gaat de interne discussie over hogere politiek: over het collegeprogramma en de poppetjes die dat programma moeten uitvoeren. De prioriteitenlijst is daarbij slechts een rookgordijn, het spel om de posities vergt veel meer aandacht. Dat dit spel al is begonnen, blijkt uit een aantal uitgelekte schermutselingen. Eén van deze schermutselingen is de portefeuilleverdeling binnen het PvdA-smaldeel. De discussie die binnen de fractie van de sociaal-democraten plaatsvindt en die naar buiten is gelekt, is een aardig uitgangspunt voor een aantal speculaties.
Dat Jelle Hekman de zekere kandidaat is voor een van de wethouderszetels, lijkt een uitgemaakte zaak. Jelle Hekman zal ongetwijfeld Financiën voor zijn rekening nemen, daarmee een jarenlange traditie bij de verdeling van de posten voortzettend. Het probleem binnen de PvdA-fractie is dat er voor de tweede plaats twee kandidaten zijn die allebei op redelijke steun binnen deze fractie kunnen rekenen: DHV-directeur Alet van ’t Eind en Arie Keijzer, directeur van de Scholen in de Kunst. Alet van ’t Eind wordt de afgelopen weken al regelmatig op het stadhuis waargenomen, Arie Keijzer heeft verklaard beschikbaar te zijn. Wie van de twee haalt de eindstreep?

Eigenlijk hoeft deze vraag geen probleem te zijn. Binnen de PvdA leeft ook de wens om, na de royale verkiezingsoverwinning en het verlies bij de belangrijkste coalitiepartners, drie vertegenwoordigers in het college af te vaardigen. In verhouding tot Groen Links en de Christen Unie, met vier en drie raadszetels, is dit zelfs te verdedigen. Bij het CDA met vijf zetels ligt dat iets moeilijker, maar deze partij heeft al extra wensen geuit voor de mogelijke wethouderspost. Indien deze wensen ruimschoots worden vervuld, zullen de Christen-democraten met één zware post in het college wel genoegen nemen. Daarbij speelt ook het feit dat de mogelijke tweede CDA-kandidaat tijdig wethouder is geworden op de Utrechtse Heuvelrug, dus dat spel is ook gespeeld.
De VVD valt bij deze berekening buiten de boot. Dat zal een aantal sociaal-democraten beslist geen pijn doen. Maar wat belangrijker is: claimt de PvdA drie wethouders, dan zal de VVD twee posten in het nieuwe college opeisen. Met de VVD en minus de Christen Unie zou dan een college van zeven leden ontstaan, en dat is moeilijk te verkopen in de stad.

Uiteraard is er nog wel een alternatief: een college van PvdA (drie wethouders), VVD (twee) en CDA (één), samen goed voor 21 zetels in de raad, wat voldoende kan zijn. Het probleem voor de PvdA hierbij is dat Groen Links dan buiten de boot valt, een partij waarmee morele verplichtingen zijn aangegaan. Maar ja, zoveel heeft de Groen Links-wethouder de afgelopen vier jaar niet gepresteerd en welke waarde hebben morele verplichtingen wanneer het om macht gaat!

Een belangrijke overeenkomst doorgelicht

Zondag 26 maart 2006

Zo’n regenachtige zondag is een mooi moment om eens in stukken te duiken die op een stralende zonnedag minder aantrekkelijk zijn. Om maar eens een voorbeeld te noemen: de ontwikkelings- en realisatieovereenkomst Eemplein. Vierendertig pagina’s contract en vele bijlagen, leesvoer genoeg. Het aangaan van deze overeenkomst is, binnen de door de raad gestelde kaders, gedelegeerd aan het college, dus het stuk is alleen maar een nuttige achtergrond voor eventuele toekomstige discussies. En die hoef je niet uit te sluiten.

Er zitten in de overeenkomst best detailpunten die vragen oproepen, maar daarmee moet je je als raadslid niet al te intensief bemoeien. De hoofdlijnen kloppen wel, inclusief de afspraak dat de gemeente en de ontwikkelaar Multi hebben vastgelegd dat het culturele deel en het commerciële deel van het Eemcentrum gelijktijdig worden opgeleverd.
Een goede afspraak, geheel overeenstemmend met de wensen van de gemeenteraad. Toch zit er op dit punt addertjes onder het gras. De vraag is: gelijktijdig oké, maar wanneer? De overeenkomst is voorzien van een uitvoeringsschema met daarin een gedetailleerde opsomming van de uit te voeten werkzaamheden, de geplande tijd voor elke activiteit en de geprognosticeerde data. Volgens dit schema kan het Eemplein in het voorjaar van 2009, als Amersfoort zijn 750-jarig bestaan viert, worden opgeleverd.
Maar dan de addertjes. Allereerst zijn er natuurlijk de noodzakelijke vergunningen. De plannen komen niet helemaal overeen met het bestemmingsplan, dus er is alle ruimte voor bezwaren. Te verwachten zijn die niet, maar indien er bezwaren komen, gaat het hele tijdschema schuiven. Maar er is nog een tweede horde. Er is een ontwikkelingsfase die geheel is gericht op het uitwerken van de plannen, grondtransacties en dergelijke. Maar tegen het einde van deze fase moet er een schriftelijke overeenkomst tot stand komen over de verdere planning voor de realiseringsfase. Hierbij kan stagnerende afname van de commerciële functies roet in het eten gooien. Wanneer de afname niet vlot verloopt, ligt het probleem bij de invulling van artikel 12.2 van de overeenkomst: de nadere invulling van het tijdspad.

En er staan meer opmerkelijke punten in de overeenkomst. Bijvoorbeeld, indien Multi in 2015 de geplande kantoortoren nog niet heeft gerealiseerd, moet de gemeente desgewenst medewerking verlenen om op de plaats van de geplande kantoortoren een woontoren te laten ontwikkelen. Ook blijkt er in de overeengekomen oppervlakte enige ruimte te zitten. Binnen de planologische randvoorwaarden kunnen oppervlakten met drie procent worden uitgebreid, zonder dat de gemeente hiervoor compensatie in de grondprijs kan claimen. Ook kunnen grenzen tussen de verschillende functies worden verschoven, wat overigens een zinvolle afspraak is.
Er zit in de overeenkomst ook een open-eindconstructie die voor de gemeente extra kosten kan opleveren. Overeengekomen is dat in een later stadium duurzame beheersafspraken worden gemaakt die de kwaliteit van het openbare gebied moeten waarborgen. Gezien de pretenties die de gemeente heeft met het Eemplein, kan dit tot kosten leiden die ver boven de gebruikelijke normen voor het beheer van de openbare ruimte liggen.
En interessant zijn natuurlijk de ontsnappingsclausules. De overeenkomst kan bijvoorbeeld tussentijds worden beëindigd indien voor 1 maart 2011 de ontwikkelingsfase niet is afgesloten. Dat is een royale termijn die op zichzelf geen zorgen hoeft te baren. Maar indien de ontwikkelaar door problemen in de markt wijzigingen, opschorting of beëindiging van de overeenkomst wenst, is deze ontsnappingsclausule een van de lekken in de overeenkomst.