Niet zomaar een afscheid

Dinsdag 14 maart 2006

Vanavond werd er afscheid genomen van vijftien raadsleden. Onder hen ook mijn maatjes Will Koet, Joop de Keijzer en Coen van Baggum. Impliciet namen we ook afscheid van Hans Mennes, vier jaar lang onze fractievolger. Hun afscheid was voor mij toch ook een emotioneel moment. We waren vijf verschillende mensen, met uiteenlopende achtergronden, die zich in vier jaar hebben ontwikkeld tot een hechte vriendenclub. Dit komt niet meer terug.

Er bond ons veel. Generatiegenoten, vier van ons kwamen elkaar regelmatig tegen op de tennisbaan, we waren alle vijf in staat om ons zelf voor te houden: doe maar gewoon, en wie dat wel eens vergat die werd er door de ander wel aan herinnerd. Vier collega’s die ik in het stadhuis niet meer zal tegenkomen, of het moet op de publieke tribune zijn. Vier mensen zonder zengende ambities, maar met een duidelijke missie: machtsstructuren op het stadhuis aan de kaak stellen en stadgenoten helpen die door het stadhuisbeleid op onterechte wijze in de problemen komen of zijn gekomen. Gewoon, vier mensen die gingen voor de publieke zaak. Nogmaals, ik zal ze missen!

Gelukkig hebben we al afspraken gemaakt om elkaar regelmatig te blijven ontmoeten. Niet binnen een nieuw vergadercircuit van partijpolitieke belangen, meer informeel. Comité Vrienden van Leefbaar Amersfoort, hebben we het al genoemd. Misschien een ironische naam, als we kijken naar de actuele ontwikkelingen. Maandelijks – en misschien ook vaker – zullen we een goede fles wijn ontkurken en praten over de dingen in de stad die ons bezighouden. Mijn eigen en noodzakelijke denktank, zal ik het maar noemen, onmisbaar voor een raadslid.
En, zoals gezegd, we blijven elkaar ook op sportieve wijze tegenkomen – vanaf april al in de ochtendcompetitie van de ITA, de regionale tenniskoepel. Overigens: zo’n competitieperiode van twee maanden is voor een raadslid dat vooral buiten de vissenkom van het stadhuis zijn informatie wil vergaren, een uitstekend ontmoetingspunt met sportieve stadgenoten en een informatiebron voor mijn werk in de raad.

Intussen draait de geruchtenmachine op het stadhuis op hoogtoeren. De PvdA in de winning-mood? Dat zou je denken als je het gerucht hoort zoemen dat een aantal mensen uit deze partij eigenlijk wel willen gaan voor drie wethouders. Dan zal er waarschijnlijk een oude coalitiegenoot buiten de boot vallen. Benieuwd wie de oppositie komen versterken!

Spontane communicatie is niet altijd de beste weg

Maandag 13 maart 2006

Jouw Amersfoort is op 24 mei van het vorige jaar opgericht. Een bijzondere partij met twee ouders: Leefbaar Amersfoort en D66. Die bijzonderheid uitte zich ook in de structuur van Jouw Amersfoort: de nieuwe partij had slechts zes leden, zijnde de bestuursleden. Het JA-bestuur bestond uit een combinatie van fractievoorzitters en bestuurders van de twee oprichtende partijen.

Intussen zijn de verkiezingen voorbij en gaat Jouw Amersfoort een nieuwe fase in. Voor mij betekent dit: ontvlechting van het bestuurslidmaatschap en fractielidmaatschap. Mijn opvatting is dat deze twee functie niet moeten worden verenigd, beide organen hebben hun eigen verantwoordelijkheid, ook ten opzichte van elkaar. Een mening die overigens door mijn fractiegenoten wordt gedeeld.
Ik heb er met vliegende haast de consequenties uit getrokken en heb het afgelopen weekend bedankt voor het bestuur van Jouw Amersfoort. Dat scheelt in elk geval vergadertijd en ook de tijd die ik als penningmeester aan deze functie moest besteden. Het gaf meteen ook het bestuur de kans om over mijn handel en wandel een eigen oordeel te vormen. Ik zag dat dit vandaag een persbericht heeft opgeleverd.

De afgelopen week werd ik fors geciteerd in de Amersfoortse Courant. Aanleiding was de vraag of binnen Jouw Amersfoort de neuzen nog dezelfde kant opstaan. Omdat ik wel vaker van mijn hart geen moordkuil maak, mondde dat uit in enkele significante opmerkingen.
Dat leverde nogal wat kritiek op binnen de kring van Jouw Amersfoort. Terecht, moet ik achteraf toegeven. Kwestieuze zaken via de krant communiceren is niet de meest verstandige weg. Vooral Mirjam Barendregt, die als lijsttrekker de laatste maanden bergen werk verzette, voelde zich door de citaten in de krant not amused, om het maar zacht uit te drukken. Alleen al daarom was een excuus voor de door mij gekozen vorm van communicatie op zijn plaats, dat heb ik dan ook gedaan.
De fractie ligt een behoorlijke klus te wachten, daarvoor is onderling vertrouwen noodzakelijk. Noodzakelijk is dan ook dat iedereen die wat al te spontaan is in zijn uitlatingen, ook openlijk toegeeft minder verstandig te hebben geopereerd. Zoiets doe je nooit in vrolijkheid, maar ja, je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen handelen, op goede en slechte momenten!

Een pleidooi voor een andere vorm van verkiezingen

Zondag 12 maart 2006

De verkiezingen van 7 maart zijn mede beïnvloed door landelijke ontwikkelingen. De PvdA heeft de verkiezingscampagne te baat genomen voor een nationaal protest tegen het kabinetsbeleid. Nu ben ik best bereid om een protest tegen het kabinetsbeleid te ondersteunen, maar de combinatie zoals die nu heeft plaatsgevonden, heeft een behoorlijke vervorming van het doel van de gemeenteraadsverkiezingen teweeg gebracht. Uiteindelijk behoren gemeenteraadsverkiezingen over gemeentelijk beleid te gaan.

De afgelopen tijd is van verschillende kanten voorgesteld om de verkiezingen voor de gemeenteraad over de hele periode van vier jaar uit te smeren. En dan niet per provincie, maar echt elke week ergens anders. Ik was daar in eerste instantie op tegen. Het feit dat de landelijke politiek aandacht heeft voor de raadsverkiezingen, genereert extra media-aandacht en dat komt de opkomst ten goede. De uitslag van 7 maart (en dan heb daarbij ik niet specifiek de PvdA of een andere partij op het oog) heeft mijn opvatting gewijzigd.
Ik ben eigenlijk wel voor een spreiding, zo breed mogelijk. Dat daardoor de opkomst in veel gemeenten misschien wegzakt tot beneden de veertig procent, is jammer. Maar bij de Europese verkiezingen hebben we ook met een zeer lage opkomst te maken, en dat accepteren we.
Belangrijk is dat iedereen die wil kiezen, ook kan kiezen. Spelen er in een gemeente belangrijke zaken, dan kan dat de opkomst positief beïnvloeden. Wanneer in een gemeente kerkhofstilte heerst, zal de opkomst geringer zijn, maar dat moet dan maar. Een bijkomend voordeel is dat bij het loslaten van één nationale datum voor de gemeenteraadsverkiezingen ook de mogelijkheid ontstaat om tussentijdse verkiezingen te organiseren. Dan moet er wel het een en ander wettelijk worden geregeld – maar waarom niet!

In nauwelijks twee dagen tijd heb ik het boekje ‘Avonturen in besturen’ verslonden. Bijna dertig interviews met nationale en plaatselijke politici, opgetekend door Bert Vuijsje. Stimulerende lectuur in een tijd van discussie rond mijn persoon!

De coalitieonderhandelingen gaan van start

Zaterdag 11 maart 2006

Donderdag zijn de lijsttrekkers voor een eerste gesprek na de verkiezingen bijeen geweest. Dit gesprek was noodzakelijk omdat een aantal praktische zaken moesten worden besproken, zoals de verdeling van de fractiekamers, ondersteuning voor de raadsleden, het introductieprogramma voor de nieuwe raadsleden en het vergaderschema voor de eerstkomende tijd. Alle lijsttrekkers waren hierbij aanwezig.

Een ander punt van bespreking was de aanpak van de programma- en collegevorming. Een van de afspraken is dat de onderhandelingen over het programma openbaar zijn, overleg over personen is niet openbaar. Wanneer aan het begin van een vergadering wordt afgesproken dat niet naar buiten wordt getreden, mag ook geen publicatie op weblogs plaatsvinden. Nog afgezien van het feit dat ik donderdag niet bij het gesprek aanwezig was en ook de terugrapportage nog niet heeft plaatsgevonden: in het korte schriftelijke verslag wordt geen mededeling gedaan over punten die niet openbaar zijn, zodat ik op één van de afspraken kan ingaan.
Die betreft dan de gesprekken die PvdA-voorzitter Parmksiz maandag gaat voeren met de lijsttrekkers. Tijdens die gesprekken moet in elk geval duidelijk worden welke partijen bereid zijn om aan het collegeoverleg deel te nemen. Tevens zullen partijen aan kunnen geven welke punten zij van belang vinden voor een op te stellen programma. Vast staat in elk geval dat er een collegeprogramma komt. Vier jaar geleden startte de nieuwe raad haar werk op basis van een raadsprogramma, het collegeprogramma werd toen pas na de collegecrisis van 2003 opgesteld.

Mirjam Barendregt heeft donderdag namens de fractie van Jouw Amersfoort meegedeeld dat zij niet zal ingaan op de uitnodiging voor een gesprek. Jouw Amersfoort ziet hiertoe geen noodzaak. De coalitiepartijen hebben in hun totaliteit gewonnen, dus ligt voor deze partijen een schone taak te wachten. Jouw Amersfoort heeft na het verlies van drie zetels weinig te zoeken aan de collegetafel, dus zijn onderhandelingen op dit punt volstrekt overbodig. Uiteraard, indien de coalitiepartijen er niet uitkomen en een nieuwe gespreksronde start, dan kan de fractie van Jouw Amersfoort zich opnieuw buigen over een eventuele uitnodiging. Maar dan geldt: alles heeft zijn prijs. Maar zover zal het niet komen, lijkt mij!

Jouw Amersfoort gaat voort, Leefbaar blijft leven!

Vrijdag 10 maart 2006

‘Samenwerking JA onder druk’ kopt de Amersfoortse Courant vandaag. Da’s even schrikken. Gelukkig is de realiteit iets minder dramatisch, maar ja, veel mensen zullen zeggen: waar rook is, is ook vuur. Enkele opmerkingen zijn dus op hun plaats.

Het is net zo logisch als de dagelijkse zonsopgang dat een partij die bij verkiezingen op zijn falie heeft gekregen, zich afvraagt hoe het zo heeft kunnen komen. Natuurlijk, de schok kwam niet onverwacht. D66 zit in het klasje van de loosers en het begrip ‘leefbaar’ heeft intussen ook heel wat van zijn appeal verloren. Maar ja, je gaat er toch vanuit dat je vier jaar lang je best hebt gedaan, dus het blijft even schrikken. Aan het kontje van Bos alleen kan het overigens niet liggen, het feit dat we de helft van onze kiezers uit 2002 niet hebben kunnen vasthouden, moeten we toch ook onszelf aanrekenen. Dus kijk je elkaar eens diep in de ogen en bespreek je wat we in eigen kring misschien fout hebben gedaan. We willen immers over vier jaar weer sterker uit de strijd komen, ons doel hebben we nog lang niet bereikt.
Bij zo’n zelfkastijding kijk je natuurlijk ook naar de rol en uitwerking van de nieuwe samenwerking. Jouw Amersfoort heeft schijnbaar in de tien maanden van haar bestaan onvoldoende overtuigingskracht gewonnen, daaraan doet zelfs een opvallende foto weinig af. Is de structuur van de nieuwe partij daaraan misschien debet?

JA is een opmerkelijke constructie. In feite bestaat JA uit een bestuur, een fractie en een raadsprogramma. De leden zijn te vinden bij de twee partijen, Leefbaar Amersfoort en D66. Bij de oprichting van JA is niet besloten de twee oprichtingspartijen op te heffen, wat voor D66 misschien ook een tikkeltje moeilijk was. Dat de leden van die partij nogal wat invloed hadden op JA, blijkt alleen al uit de discussie die gevoerd werd over een lijstverbinding met de BPA, waarbij het bestaan van de D66-afdeling de spelbreker bleek te zijn.
Leefbaar Amersfoort heeft niet als een traditionele partij gefunctioneerd, maar meer als een vriendenclub. In de aanloop naar de verkiezingen is toch wel het nodige afvergaderd, er moest immers een kandidatenlijst komen en er moest een programma worden vastgesteld. Daarbij bleek dat de drive bij de leden nog steeds aanwezig is en niemand in de oprichting van JA het einde zag van Leefbaar Amersfoort. Sterker nog: de wens om wat intensiever over het wel en wee in onze mooie stad te spreken en over de toekomst te filosoferen, is nog steeds aanwezig.

Als raadslid heb ik uiteraard behoefte aan een discussieplatform. Het bestuur van Jouw Amersfoort was dat, maar kan dat voor mij niet blijven. Een bestuur moet ten opzichte van een fractie een controlerende rol vervullen, en dan moet je daar niet als raadslid zelf in blijven zitten. D66 biedt mij geen platform. Aardige mensen, dat wel, maar als partij spreekt het mij minder aan – zeker niet als ik kijk naar het landelijke beleid van deze partij die optreedt als steunpilaar voor een kabinet dat volgens mij al lang had moeten verdwijnen. Dus ben ik blij dat er nog een vereniging Leefbaar Amersfoort bestaat.
Dan moet ik er wel aan meewerken dat de leefbaargroep in onze stad wat extra structuur krijgt. Dat dit niet door iedereen wordt begrepen, neem ik voor lief. ‘Als je daaraan meewerkt, trekt D66 daar de consequenties uit,’ hoorde ik deze week uit de mond van een vooraanstaand D66-lid in onze stad. Inconsequent, lijkt mij en niet passend binnen het grondrecht op vereniging. Maar ja, na verloren verkiezingen liggen de zenuwen bij sommigen nogal bloot. Jouw Amersfoort gaat voort en het gedachtegoed van Leefbaar Amersfoort gaat niet verloren, zullen we maar zeggen. Geen rede voor paniek dus!

Wladimir Iljitsj van Wegen

Donderdag 9 maart 2006

De PvdA-fractievoorzitter deelt in een brief aan de lijsttrekkers mee vanaf maandag met oriënterende gesprekken te willen beginnen. Zo op het oog een bijna overbodig initiatief, er zal niet veel veranderen aan de coalitie. Maar nutteloos is het natuurlijk niet: de coalitiepartijen moeten zich op wethouderskandidaten oriënteren en er zal een programma moeten worden opgesteld. Of dat een raadsprogramma of een collegeprogramma wordt, is uit de brief van Ismail Parmaksiz niet op te maken. Hoe dan ook, Jouw Amersfoort zal aan dat programma weinig boodschap hebben, hetzij dat onze programmapunten er duidelijk in tot uiting komen. Lijkt mij niet zo waarschijnlijk!

De dagorder luidt: maandag serieuze gesprekken. Maar Ismail kan natuurlijk niet voorkomen dat er nu al allerlei bilaterale gesprekjes plaatsvinden. Dat is logisch: de partijen willen hun positie voor het overleg zo stevig mogelijk maken. Je bent altijd goed uit wanneer je bij het overleg met een alternatieve samenstelling van een college kan komen. Voor de goede orde: altijd zonder Jouw Amersfoort, na het forse inleveren past ons op dit punt enige deemoed.
Dat de gesprekken op sommige punten best pittig kunnen worden, blijkt uit de tegenstellingen die in de verkiezingsprogramma’s zijn terug te vinden. De VVD is voor zero tolerantie bij het veiligheidsbeleid, is voor een wietboulevard buiten het woongebied in plaats van coffeeshops, is tegen het anti-autobeleid, wil haast bij de aanleg van de Westtangent en wil de woon- en bedrijfslasten verlagen. Dat zou allemaal wel eens moeilijk worden bij de gesprekken met de PvdA en de opvattingen van GL/O. Maar de PvdA verliest behoorlijk gezicht wanneer het niet met een duidelijke opvatting komt over het gratis openbare vervoer en indien zijn expliciete afwijzing van de Westtangent niet waar te maken. Het zijn slechts enkele voorbeelden!

De Amersfoortse Courant besteedt vandaag aandacht aan een sterk punt van de BPA dat ongetwijfeld heeft bijgedragen in de forse winst: het contact met de man op de straat. Ik wordt op dat punt geciteerd en ook Hans van Wegen zelf gaat hier op in. ‘Straatwerk’ dus! Zonder het te beseffen (naar ik aanneem), leunt Hans aan tegen een markant Leninistisch begrip: alle macht begint op straat!
In elk geval geeft de geschiedenis hem daarin gelijk, grote maatschappelijke veranderingen begonnen niet in de vergaderzalen, maar bij de mensen op straat. Ik zal het klassieke Rome buiten beschouwing laten, maar in de renaissance hebben Girolamo Savonarola en Martin Luther deze opvatting al onder bewijs gesteld. Grote politieke veranderingen kregen hun schwung bij de bestorming van de Parijse Bastille en het Winterpaleis in Sint Petersburg. In de Weimarer Republiek leek de politiek niet te kunnen functioneren zonder de straat. De grote beweging van de jaren zestig in de vorige eeuw werd gekenmerkt door het gebeuren op Boulevard Saint Michel en de Kurfürstendamm. En waren het niet de honderdduizenden DDR-burgers die in 1968 op straat verkondigden: ‘Wir sind das Volk!’ en daarmee het einde van de Koude Oorlog aankondigden.

Ik zie het dus gebeuren: uit alle delen van de stad, van het Soesterkwartier tot Liendert en van Kruiskamp tot Randenbroek, stromen Amersfoortse burgers, voorafgegaan door Wladimir Iljitsj van Wegen, over de Stadsring richting het stadhuis. Koppen moeten rollen, alle macht naar de wijken! Het zal niet zover komen, wat misschien wel jammer is. Komt het zover, dan zal ik in elk geval meelopen!

Opmerkingen na een eerste analyse

Woensdag 8 maart 2006

Verkiezingsuitslagen vragen om een analyse, ook al is elke analyse voor een belangrijk deel een vorm van koffiedikkijkerei. Maar vaak is het zo, hoe dieper je in de getallen duikt, hoe meer opvallende details naar voren springen. Dat geldt zeker voor de uitslagen in Amersfoort.

Een blik op de uitslagen van ruim dertig grote steden in ons land levert een interessante constatering op. In de meeste steden deed Leefbaar mee aan de verkiezingen en maakte een forse buiteling. Iets soortgelijks vond plaats met D66, maar die was in de meeste steden vier jaar geleden al gedecimeerd. Maar in vrijwel al deze steden kregen ook de plaatselijke partijen forse klappen te verwerken. Uiteraard waren er uitzonderingen, zoals bijvoorbeeld in Zoetermeer waar de lijst Nawijn uit het niets op vijf zetels belandde.
Amersfoort was a-typisch. Ook in onze stad kregen Leefbaar en D66, in combinatie, flink op hun donder. Maar de plaatselijke partij, in dit geval de BPA, scoorde een forse winst. Dit duidt er op dat in onze stad, tegen de landelijke trend in, er een redelijke antibeweging aanwezig is. Ik meen dat ik dat zonder meer in verbinding mag brengen met het coalitiebeleid uit de afgelopen jaren. Dat de SP in onze stad niet wist aan te haken op de landelijke trend voor deze partij, roept hele andere vragen op. Die moeten echter binnen de SP worden beantwoord. Wel heb ik het vermoeden dat Wim van Gammeren vanuit zijn ervaring en bekendheid in de stad mogelijkerwijze meer mensen had aangesproken.
Mijn indruk is dat Jouw Amersfoort te weinig tijd heeft gehad om een duidelijk gezicht neer te zetten. Een landesbreed verspreide foto vergroot wel de naamsbekendheid, maar zegt de kiezer nog te weinig over de boodschap die daar achter schuilt. Bij het samengaan van twee politieke culturen binnen de nieuwe beweging, heeft het gouvernementele misschien te veel de overhand gekregen. Op velen die vier jaar geleden Leefbaar stemden, heeft Jouw Amersfoort mogelijkerwijze te veel de indruk gewekt van ‘een van die’ in plaats van ‘een van ons’. De Burgerpartij was op dat laatste punt veel sterker en is daarvoor ook beloond.

Je zou kunnen zeggen dat, vergeleken met de andere grote steden, het verlies van de oppositie in zijn totaliteit nog binnen de perken is gebleven. Maar het is wel verlies, de coalitiepartijen hebben wel gewonnen. Dat hebben ze overigens alleen gedaan dankzij de PvdA. Doordat deze partij landelijk de gemeenteraadsverkiezingen heeft uitgeroepen tot een protest tegen het kabinetsbeleid, hebben ook de plaatselijke sociaal-democraten ondanks hun vaag profiel een monsterzege kunnen binnenloodsen.
Met de winst van de PvdA is het verlies van de andere coalitiepartijen – VVD, CDA en GL/O – gecompenseerd. Daarbij is de VVD er nog goed van weggekomen. Veel van de stemmen die vier jaar geleden bij Hart voor Amersfoort terecht kwamen, waren afkomstig uit VVD-kring en zijn deze week daar weer teruggekeerd. Mij verbaast het feit de Christen Unie geen winst heeft kunnen boeken. Ik vind het te goedkoop om dat alleen maar te wijten aan hun uiterst zwakke vertegenwoordiger binnen het college, maar dat zal er wel toe hebben bijgedragen.

Aan de cultuur binnen het stadhuis zal de komende vier jaren weinig veranderen. Introversie en zelfgenoegzaamheid zullen de boventoon blijven voeren. Het nieuwe college zal niet veel sterker zijn dan het voorgaande (slechter ook niet, want dat is niet mogelijk), zodat de feitelijke macht ook de komende jaren blijft voorbehouden aan het ambtelijke management. En daardoor blijft het bestaansrecht voor Leefbaar Amersfoort, ook binnen het nieuwe samenwerkingsverband, behouden. Wel is het van belang dat de cultuur van plaatselijkheid en van kritische benadering meer body krijgt. Daarvoor is het in elk geval van belang dat Leefbaar Amersfoort als organisatie meer profiel krijgt en zich, meer dan in het verleden, gaat toeleggen op het actief betrekken van al diegenen die zich in de missie van Leefbaar Amersfoort kunnen vinden. Dat vergt organisatie. Er is werk aan de winkel!

Aan het einde van een verkiezingsavond

Dinsdag 7 maart 2006

De uitslag van de gemeenteraadverkiezingen van 7 maart heeft tot en halvering van de fractie van Jouw Amersfoort geleid. De kiezer heeft gesproken, het verlies moet worden aanvaard, de teleurstelling is groot. Nog treuriger is dat de coalitie haar positie heeft weten te versterken. De BPA compenseert in onvoldoende mate het verlies van Jouw Amersfoort, de SP heeft jammer genoeg de verwachte winst niet weten te behalen.

De versterking van de coalitie, en vooral de sterke groei van de PvdA, is een nadelige ontwikkeling voor onze stad en voor alle stadgenoten die op vernieuwende wijze willen participeren bij de ontwikkelingen binnen onze gemeente. Landelijke trends hebben er toe geleid dat het weinig inspirerende optreden van de PvdA-fractie en de regelrechte chaos die vier jaar lang binnen Groen Links heerste, worden beloond in plaats van afgestraft.
Eigenlijk kan je bij de uitslag van deze verkiezingen maar één conclusie trekken: de bestaande coalitiepartijen moeten ook de komende vier jaren het college vormen. Ik ga er van uit dat er voor de drie oppositiepartijen Jouw Amersfoort, de Burgerpartij en de SP, geen enkele noodzaak bestaat om op eventuele uitnodigingen voor gesprekken over de samenstelling van de nieuwe coalitie of de vorming van een raadsprogramma in te gaan.

Jouw Amersfoort kan zich gaan voorbereiden op een sterke en scherpe oppositierol. Op zichzelf is het voeren van oppositie een wezenlijke en noodzakelijke taak is binnen ons democratisch bestel, laten we deze rol daarom optimaal invullen. Om een sterke oppositie binnen de Amersfoortse gemeenteraad te creëren, lijkt het mij een goede zaak als de fractie van Jouw Amersfoort de BPA benadert om te bezien op welke wijze wij effectvol de krachten kunnen bundelen.

Boeiend bedrijvengebied als wereld van verschil

Maandag 6 maart 2006

Alle campagne ten spijt, het gewone politieke leven gaat door. Deze avond stond daarom het Architectuurcafé op het programma. Een bijzondere bijeenkomst die ik niet wilde missen. Onderwerp was de ontwikkeling van het bedrijvengebied in Vathorst. Sinds kort staan hier al enkele gebouwen, waarvan de in aanbouw zijnde vestiging van Ikea – naar massa gemeten – de meest opvallende is. Wat er de komende tijd nog is te verwachten, was het gespreksonderwerp tijdens de bijeenkomst van deze avond.

De afzet werd gegeven door Willem Oxener, supervisor voor de ontwikkeling van het gebied. Ik heb zijn naam wel eens laten vallen als exponent van de ambtelijke macht op ons stadhuis. Dat dit los staat van zijn vakkennis, bewijst hij deze avond. Tegenover kritische opmerkingen in het verleden wil ik ook graag aandacht besteden aan de positieve kant van het werk van onze stedenbouwkundigen. En dat betreft in dit geval de wijze waarop het bedrijvengebied Vathorst vorm krijgt en de manier waarop aandacht wordt besteed aan de invulling van het ontwikkelde concept. Ongetwijfeld zijn er elders in ons land ook goede voorbeelden van de ontwikkeling van bedrijvengebieden te vinden, maar de wijze waarop dit in onze stad gebeurt, verdient alle aandacht.
Wat er zo bijzonder aan is, is het concept en het doel dat daarmee moet worden beoogd. Het bedrijvengebied van Vathorst moet geen obligaat gebied met grote dozen, omgeven door een zee van blik, worden. Aan de bedrijven die zich in dit gebied vestigen, worden eisen gesteld op het gebied van algemeen concept, architectuur en ontsluiting. Dat niet alleen het algemene beeld aandacht krijgt, maar ook het detail telt, blijkt uit afwerkingvoorwaarden zoals afsluitbanden en begroening rondom de gebouwen.

Even interessant zijn de gebouwen die tot nog toe zijn gebouwd, in aanbouw zijn of waarvan de bouw binnenkort begint. Een van de meest opvallende gebouwen vindt ik The Phone House, dat in de geluidswal wordt ontwikkeld. De bouw hiervan start binnenkort. De uiteenzetting van de architect, Michel Richter, maakt duidelijk hoe in zeer korte tijd een helder gebouw is ontworpen. Geen saaie betonklotz, maar spannende gevels naar de A1 en naar het binnengebied toe. Al het parkeren is inpandig.
Tegenover de korte voorbereidingstijd van The Phone House staat de lange ontwikkeling van de Ikeavestiging. Ikea straalt overal in ons land hetzelfde beeld uit: een grote blauwgele doos met daar rondom uitgebreide parkeervlakten. De ambities van de gemeente en Ikea stonden wat dat betreft lijnrecht tegenover elkaar. Dat heeft dus een compromis opgeleverd, dat een typische Amersfoortse Ikea tot gevolg heeft – al sluit ik niet uit dat bij volgende vestigingen van de Amersfoortse kwaliteitssprong wordt geleerd. In elk geval wordt het obligate beeld van Ikea doorbroken. De auto’s worden in twee lagen onder het gebouw geparkeerd.
Andere gebouwen die deze avond door de architecten worden toegelicht, waren de vestigingen van Mailingservice, Wavin en de bouwmarkten zoals Karwei. Het Architectuurcafé zelf vond plaats in het pas geopende gebouw van Bodyfasion. Een groot beursgebouw waar de Nederlandse lingeriehandel zijn zaken doet. Met een uiterst beperkt budget heeft architect Dick Venneman een gebouw neergezet dat, zeker als ook de omgeving is afgewerkt, het bedrijvengebied extra cachet geeft. Passend binnen het stedenbouwkundig concept van de gemeente is de wand naar de Boulevard toe transparant, het parkeren vindt ook hier onder het gebouw plaats.

Wanneer het de stedenbouwkundigen lukt om alle nieuwe vestigingen in het bedrijvengebied Vathorst binnen het concept te houden, ontstaat er langs de A1 en A28 een kwalitatief opmerkelijk bedrijvengebied. Vergeleken met veel andere bedrijvengebieden in ons land kan dan terecht worden gesproken over een wereld van verschil!

Vinexwijken beter dan hun faam

Zondag 5 maart 2006

In de NRC van dit weekend staat een uitgebreide rapportage over een Nai-publicatie die is gewijd aan de vinexlocaties. Het artikel bevat een aantal interessante opmerkingen, die van belang zijn omdat de Nai-publicatie ook betrekking heeft op Vathorst.

Er wordt afgerekend met de kritiek die vele jaren werd geuit. Vinexlocaties zouden eentonig zijn en zijn de getto’s van de toekomst. De onderzoekers van het ruimtelijk planbureau, die de publicatie hebben opgesteld, komen tot andere conclusies. In het algemeen is de variatie die vinexwijken hebben te bieden groter dan de stadsuitbreidingen die de eerste vijftig jaren na de wereldoorlog zijn opgeleverd. Omdat de vinexwijken in overwegende mate bestaan uit koopwoningen, is verpaupering zoals in een aantal grote naoorlogse uitbreidingsgebieden met hoofdzakelijk sociale woningbouw minder voor de hand liggend.
Dit houdt niet in dat alle doelstellingen van het vinexbeleid zijn gerealiseerd. Een van de verwachtingen bij de vinexplannen was dat door de grootschalige woningbouw aansluitend op bestaande steden, de mobiliteit, kenmerkend voor de vroegere overloop- of groeigemeenten, minder zou toenemen. Niets is minder waar. In de vinexwijken wonen netwerkmensen. Deze richten zich niet zozeer op het centrum van de donorgemeente, maar maken voor hun werk, recreatie en inkopen gebruik van een veel groter gebied.

Ook de Volkskrant besteedde de afgelopen weken aandacht aan de vinexwijken. Dit aan de hand van een onderzoek naar de exploitatie van de nieuwe gebieden. Deze belangstelling komt niet van ongeveer. Op dit moment is het vinexbeleid precies tien jaar oud, een goed moment om een tussenbalans op te maken.
De Volkskrant constateerde dat de grondexploitatie van de vinexwijken onder druk staat. Gemeenteraden hebben weinig invloed, door samenwerkingsconstructies hebben college’s en ontwikkelaars gelijke economische belangen en werken gezamenlijk aan maatregelen om dreigende tekorten te voorkomen. In Vathorst gaat dit, blijkt uit het onderzoek, vooral ten kosten van de kwaliteit van de openbare ruimte. Dat binnen enkele jaren ook het aandeel sociale woningbouw onder druk komt te staan, lijkt, als je de studies goed leest, vrijwel onontkoombaar.

Coalitie verkwanselt controlerende taak

Zaterdag 4 maart 2006

Vandaag publiceert de Amersfoortse Courant enkele reacties van de coalitiepartijen op de miljoenenzware deal die de gemeente is aangegaan met Smink. Volgens de oppositiepartijen is het bedrag van bijna 18 miljoen euro onverantwoordelijk hoog en niet te beargumenteren. Schandalig was dat van de coalitiepartijen (en de BPA) niet één raadslid de onderliggende, geheime overeenkomsten had gelezen, alle ervaringen uit het verleden ten spijt.

Ik ben bijgepraat door de wethouder, aldus VVD-raadslid Joep van Leersum. Het was stom dat we niet in de stukken hebben gekeken, deelt CDA-er Guus van Garderen mee, maar ik heb er wel met de verantwoordelijke ambtenaar over gesproken. We hebben genoeg over geld gepraat, zegt PvdA-er Parmaksiz. Hij vindt het niet nodig om ook de contracten nog eens juridische te gaan beoordelen.

Als inwoner van onze stad moet je bij dergelijke opmerkingen op zijn minst verbaasd zijn. Deze gemeenteraad heeft het achteraf betreurd dat het niet alert genoeg is geweest toen in 1998 contracten met de firma Smink werden afgesloten waardoor Amersfoort aan handen en voeten aan deze onderneming werd gebonden. Nu er wederom essentiële afspraken zijn gemaakt, zijn gesprekken met de wethouder of met betrokken ambtenaren voldoende om goedkeuring te geven aan een overeenkomst die de gemeente 18 miljoen euro kost en waarbij uit de stukken blijkt dat aan deze overeenkomst risico’s zijn verbonden.
Een ding is duidelijk. wanneer het om de controlerende taak gaat die de gemeenteraad heeft, laten de coalitiepartijen het grootscheeps afweten. In plaats van het college en diens ondersteunende ambtenarenapparaat te controleren op de juistheid van de kostbare overeenkomst met Smink, beperkt men zich tot informatie van de wethouders en ambtenaren!

Verkiezingsbeloften coalitie zijn weinig waard

Vrijdag 3 maart 2006

De coalitiepartijen hebben dinsdag impliciet ingestemd met de bouw van 2.000 woningen in Vathorst-West. Sommige raadsleden uit het coalitieblok, zoals Groenlinkser Robin Tan, gaven dit ruiterlijk toe. Anderen miauwden wethouder Van ’t Veld na: voorlopig wordt de dekking voor de miljoenenzware deal met Smink gevonden in woningbouwplannen in Vathorst-West, maar het college gaat nog op onderzoek naar alternatieven. Dat wordt een spannende zoektocht: de ambtenaren – dus ook de collegeleden – willen graag bouwen (net zoals de ontwikkelaars, maar deze congruentie past binnen de stadhuiscultuur), maar moeten ook een alternatief voor hun bouwwensen ophoesten. Dat zal me wat worden: een schapenfokkerij misschien?

De coalitiepartijen stemmen dus in met de 2.000 woningen in Vathorst-West. Dan is het interessant om eens in de verkiezingsprogramma’s te kijken die in 2002 werden gepresenteerd en die de basis vormen voor het beleid van deze raad.
Groen Links ziet Vathorst als laatste grote uitbreidingslocatie. De groene grens rond Vathorst – in 2002 de huidige plannen zonder Vathorst-West – moet scherp worden getrokken, verdere grootschalige woningbouw moet plaatsvinden in Flevoland. Bestemmingsplannen moeten het binnensmokkelen van bebouwing in het groen voorkomen. Ruimtelijke plannen moeten tot stand komen door participatie met de bevolking, vanaf het begin van het beleidsproces.
Ook voor de Christen Unie is Vathorst de laatste grote uitbreidinglocatie. Deze partij wijst Flevoland aan als alternatief voor verdere grootschalige bouwplannen. Ook voor de VVD is Flevoland de optie voor de toekomst. Gezien de doorlooptijd van Vathorst hoeven er volgens de VVD binnen de huidige raadsperiode nog geen plannen te worden ontwikkeld voor de woningbouw ná 2015.
De PvdA is zeer concreet. Er moeten scherpe grenzen worden getrokken om de stad, groene gebieden mogen niet worden aangetast. De scherpe grens moet aanvullende woningbouw ten zuiden van de stad, over de Laak en in Vathorst-West voorkomen. Het verkiezingsprogramma van het CDA is én uitgebreid én vaag, maar een uitspraak ten gunste van woningbouw in Vathorst-West is er niet in te ontwaren.