Berlijnse politiek niet altijd bijdehand

Donderdag 1 juni 2006

Het is een nieuwe, vreemde gewaarwording: met de trein rijden door de huidige Bahnhof Zoo. Tientallen jaren was dit station een essentiële draaischijf in Westberlijn. Een station waar mensen elkaar ontmoetten; een station dat in talloze films een grote rol speelde; in de tijd van de Koude Oorlog en de muur een symbool voor het Westen. Maar sinds vorige week aan de rand van het regeringscentrum in Berlin-Mitte het nieuwe Centraal Station is geopend, stopt er nog maar sporadisch een lokaal boemeltje, voor de rest is het een niet meer dan een van de S-Bahnhalten en overstapplaats voor talloze bus- en metrolijnen.

Politiek gezien een vreemde zaak. Vandaag stond in de Berliner Morgenpost een uitvoerige bijdrage van een bekende Westberlijnse dominee. Binnen no-time heeft zij 114.000 handtekeningen verzameld ter ondersteuning van het protest tegen de sluiting van Bahnhof Zoo. De Friedrichstrasse en omgeving worden een steeds grotere concurrent van de Kurfürstendamm in het westen van de stad, alles trekt naar het nieuwe regeringskwartier in het oosten, en nu dus ook nog de sluiting van Bahnhof Zoo!
Het gekke is: het parlement van het Land Berlin heeft zich met deze sluiting, die grote invloed heeft op het culturele leven en de economie in het oude Westberlijnse centrum, nauwelijks bemoeid. Er hebben gesprekken plaatsgevonden tussen de regerende Oberburgemeister en de directie van de Bundesbahn, en dat was het. De politiek heeft zich vrijwel zonder protest neergelegd bij het besluit van de Bundesbahndirectie, de bevolking is feitelijk verrast op het moment dat het nieuwe Centraal Station werd geopend. Bijna onvoorstelbaar, maar waar!
Het nieuwe Centraal Station is overigens een imposant gebouw.

Een oude productie die opnieuw boeit

Woensdag 31 mei 2006

Het zijn je beste vrienden en vriendinnen die weten waarmee ze je een groot plezier kunnen doen. Daarmee bedoel ik niet de uitgebreide lunch vandaag aan de Kollwitzplatz, in het hartje van Prenzlauerberg. Maar ik kreeg een dvd in de hand gedrukt, die ik deze nacht nog met grote fascinatie heb bekeken. La Traviata van Verdi. Natuurlijk had ik die al in de kast staan, met Angela Gheorghiu, Leo Nucci en andere grootheden. Maar wat ik deze nacht zag, was toch iets heel anders.

De La Traviata van deze nacht is de omstreden productie die werd opgevoerd tijdens de Salzburger Festspiele van 2005. Muzikaal al heel boeiend, met Anna Netrebko, Rollando Villazón, Thomas Hampson en andere bekende namen, begeleid door de Wiener Symphoniker. De veelbesproken enscenering, en daar gaat het om, was van Willy Decker. Hij heeft er een voorstelling van gemaakt die de adem verslaat.
Ik heb het niet zo op regisseurs die klassieke opera’s naar onze tijd transformeren, om zo hun kunstje te maken. Maar dat geldt niet voor de veelbesproken productie van Willy Decker. Geen 19-eeuwse decors, maar een rondgebogen wand (die me sterk doet denken aan de gevel van Formido aan de Wielewaalstraat in Liendert!) met daarvoor een doorlopende stoep om op te zitten. Een levensgrote klok en enkele banken maken het decor compleet. De kostuums zijn van deze tijd, maar vallen eigenlijk niet op. Willy Decker heeft ook wat gesleuteld aan de gebruikelijke mise-en-scène bij deze opera, maar dat maakt het geheel alleen maar krachtiger.
Wat maakt deze uitvoering van deze La Traviata boeiend? De ingrepen van Willy Decker hebben er toe geleid dat het drama voorop staat, uiteraard ook dankzij de kwaliteit van de uitvoerenden. Het was alsof ik La Traviata voor het eerst zag, hoewel ik hem al vele tientallen keren in het theater en op video en dvd heb gezien. Door de enscenering is er over de muzikale laag, een van de hoogtepunt uit het oeuvre van Verdi, een nieuw laag is heengelegd. Afgezaagde momenten zijn ineens boeiend nieuw, met een schijnbaar geheel nieuwe dramatiek. Om de Londense Times te citeren: ‘This production is something special: a Traviata so dramatically intense and vocally secure that no other contemporary contender can beat it.’

Een mislukte aktie van de VVD

Dinsdag 30 mei 2006

Wat de VVD deze avond presteerde, was eigenlijk een affront ten opzichte van de raad. Ik doel daarbij op het onverwachte voorstel om, met gebruikmaking van een wetsartikel dat is bedoeld voor rampen en onheil, nog deze avond een extra raadvergadering te laten plaatsvinden. En dat alleen maar om te kijken of de VVD, samen met VVD-wethouder Ruud Luchtenveld, alsnog het gelijk kan halen dat deze partij tijdens de Ronde van vorige week niet kreeg.

Onderwerp was de subsidieaanvraag voor een vierbaanstunnel onder de spoorbaan naar Utrecht, ter hoogte van het Pannenkoekenhuis bij de dierentuin. Een vorm van impliciete besluitvorming, hoezeer de VVD dit ook ontkende. Dat de VVD voorstander is van de Westtangent, is algemeen bekend. En misschien komt die er ooit ook wel, maar dan hopelijk na een verstandig en verantwoord proces van inspraak en besluitvorming. De subsidieaanvraag, door Ruud Luchtenveld ineens uit de hoge hoed gehaald, riekte naar impliciete besluitvorming. De publicatie over de subsidieregeling van het Rijk, die aan de onverwachte haast ten grondslag lag, is al bijna vier maanden oud, maar binnen het stadhuis schijnbaar lange tijd onopgemerkt gebleven. Het is terecht dat een meerderheid van de raad vorige week, tijdens de Ronde, het opzetje van de VVD doorzag en hieraan niet wilde meewerken.

‘Ja, maar je laat een subsidie van vier miljoen toch niet zomaar lopen,’ was de tegenwerping van VVD-fractievoorzitter René van er Borch. Op zich niet, maar dat moet je wel afzetten tegen een aantal feiten. Eén daarvan is dat de subsidie wordt verstrekt op basis van een concreet plan. Dus niet van: we vragen het nu maar aan en zien later wel of er een tunnel komt, en waar en hoe groot. Binnen het stadhuis is het vrijwel steeds zo: als er eenmaal een subsidie is toegekend, dan spant het apparaat zich maximaal in om die binnen boord te houden. Daarom dus: impliciete besluitvorming.
Daarbij komt nog dat de haast alleen maar is ingegeven door een publicatie en de daarin genoemde tijdslimiet. Wie het reilen en zeilen van Rijkswaterstaat de afgelopen jaren heeft gevolgd, die heeft gezien dat er regelmatig nieuwe subsidieregelingen komen. De in februari gepubliceerde regeling is niet de laatste mogelijkheid voor een bijdrage van het Rijk. Dus: eerst maar eens een goede discussie over wat we eigenlijk willen, en daarna zoeken naar cofinanciering.

Amersfoorters hebben te veel betaald

Maandag 29 mei 2006

Dat de gemeente in 2005 bijna 16 miljoen heeft overgehouden, lijkt een goede zaak. Zou de gemeente een commercieel bedrijf zijn, dan zou je het moeten toejuichen. Maar we zijn een overheid, dus moet je er toch even anders tegenaan kijken. Voor mij gaat het daarbij niet om het feit dat er 16 miljoen minder is uitgegeven dan begroot (ook mooi, daar niet van), het gaat mij vooral om het feit dat er bijna 16 miljoen euro meer is binnengekomen. Kort door de bocht gezegd kan je stellen dat elke huishouding is onze stad bijna 300 euro teveel aan gemeentelijke lasten heeft betaald. Oké, dat is wat kort door de bocht, maar in principe ligt het niet anders.

Van de nutsbedrijven (water, elektriciteit, etc.) krijg ik aan het einde van het jaar steeds een afrekening. Heb ik het voorafgaande jaar teveel betaald, dan krijg ik het teveel betaalde retour. De nieuwe termijnen worden daarna berekend op basis van het historische gebruik. Dat zou eigenlijk net zo moeten gelden voor zaken als afvalstoffenregeling, rioolrechten en noem maar op. Dat zijn gemeentelijke nutsdiensten waarvoor de raad eind 2004 dus te hoge bijdragen heeft vastgesteld. Wat is er dan op tegen om dit met de burgers in onze stad af te rekenen?