Bloedstollende story over politiek en bureaucratie

Zaterdag 4 november 2006

Bureaucratie en regelgeving worden door de meeste mensen als een last ervaren. Jaar na jaar roepen bestuurders dat de regelgeving moet worden beperkt. Alle goede voornemens ten spijt, de regelgeving vormt een steeds grotere last en smoort veel initiatieven in de kiem. In het blad NovaTerra wordt op ironische wijze beschreven hoe wij steeds verder in het moeras van overbodige en veel te vergaande regelgeving belanden. Een beschrijving die het citeren (met enkele inkortingen) waard is!

De agendering: (1) De expert zegt: onder bepaalde omstandigheden treden in sommige situaties waarschijnlijk schadelijke effecten op. Het is niet zeker, nader onderzoek is geboden. (2) De media negeren de nuances en melden: Er is Gevaar! (3) De burger wordt ongerust. Hij zegt tegen de politiek: Er is Gevaar! Dat mag niet gebeuren, ik wil een risicoloos bestaan. Doe er dus iets aan! (4) De parlementariër ruikt zijn kans. Hij stelt vragen of geeft een persbericht uit. Teneur: dit mag niet gebeuren, de minister moet er iets aan doen. Hij hoopt op een optreden in Nova, maar daar bestaat geen belangstelling. (5) De minister reageert aanvankelijk terughoudend. Zijn ambtenaren hebben hem uitgelegd dat er aan het Gevaar eigenlijk weinig is te doen. We moeten ermee leren leven. Dat doen we trouwens al heel erg lang. (6) Het is komkommertijd. De media poetsen de zaak weer eens op: de minister doet niets aan het Gevaar! Parlementariërs van de oppositie stellen op scherpe toon vragen. (7) De minister denkt wel of niet dat de samenleving maakbaar is. In beide gevallen belooft hij nu dat het Gevaar zal worden afgewend. Als hij iets anders zegt, gaat zijn kop er af.

Advisering, normen en maatregelen: (8) De minister vraagt een expert wat hij aan het Gevaar kan doen en hoe hij kan weten dat het Gevaar voldoende is bedwongen. (9) De expert gaat met zijn collega’s vergaderen. Hij komt terug met de mededeling dat de toestand voldoende veilig is bij een waarde van maximaal 27 (onthoud even: 27 is voldoende!). Natuurlijk zou 25 nog mooier zijn en 20 helemaal perfect, maar je moet op de maatschappelijke uitvoerbaarheid letten. De experts doen 35 suggesties voor te nemen maatregelen. (10) De minister geeft zijn ambtenaren opdracht om een zodanig pakket van maatregelen voor te bereiden dat de 27 wordt gehaald. Ook vraagt hij om de suggesties van de experts daarbij mee te nemen. (11) De ambtenaren gaan enthousiast aan de slag. Ambtenaren die zich afvragen of het Gevaar wel kan worden afgewend, worden op een zijspoor gezet. Uit de positief denkende ambtenaren wordt een Task Force gevormd. Alle betrokken afdelingen zijn vertegenwoordigd en iedereen heeft tot op zekere hoogte vetorecht. (12) Aan het bureau van de minister verschijnt een concurrerende expert met de mededeling dat de gebruikte meters onbetrouwbaar zijn. Hijzelf werkt met een ander type dat het Gevaar veel nauwkeuriger meet. De veilige waarde is volgens hem 26. (13) De Task Force organiseert een brede expertenmeeting in een besloten setting. De experts komen gezamenlijk tot de conclusie dat beide soorten meters goed zijn. Voorzichtigheidshalve wordt aanbevolen de norm op 25 te stellen. (14) De Task Force komt na twee jaar met een rapport met 571 voorstellen. 351 daarvan bestempelt ze als onuitvoerbaar. Van de overige 220 voorstellen meldt ze dat het Gevaar definitief is afgewend – dat wil zeggen: de 25 wordt gehaald – als negentig procent daarvan wordt uitgevoerd. Dat leidt onvermijdelijk tot nogal wat nieuwe regelgeving en legt ook een fors beslag op de vrije ruimte in de begroting. maar de keuze is natuurlijk aan de politiek. (15) Na het uitbrengen van het rapport gaat de Task Force vergaderen over de verdeling van het geclaimde extra bedrag, maar in het politieke proces raakt de financiële paragraaf van het rapport zoek.

De politieke besluitvorming: (16) Van de voorgestelde regelgeving haalt de helft in de jaren daarna de volksvertegenwoordiging niet. Onderweg lek geschoten door belangengroepen en daarmee verbonden parlementariërs die óf stellen dat deze regelgeving onuitvoerbaar is óf stellen dat ze lang niet ver genoeg gaat en dat het zo allemaal geen zin heeft. (17) De andere helft van de voorstellen haalt het Staatsblad, al dan niet tijdens het wetgevingsproces deerlijk verminkt. De norm is onder druk van actiegroepen en oppositie uiteindelijk op 23 gesteld. (18) Tijdens de behandeling in de volksvertegenwoordiging waren er zorgen over de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. Daarom heeft de minister toegezegd dat er een handhavingprotocol zal komen en dat de handhaving zal worden gemonitord. (19) VNG en IPO claimen hoge uitvoeringskosten voor gemeenten en provincies. Deze claim wordt doorverwezen naar het periodiek overleg en raakt daar in het kader van een integrale benadering zoek.

Europa helpt: (20) Actiegroepen van verontruste burgers zijn gefrustreerd over het weinige dat al met al is bereikt. Samen met gelijkgestemde ambtenaren en parlementariërs zetten ze een Europese lobby op. (21) Na druk vanuit het Europese Parlement vaardigt de Europese Commissie een Richtlijn uit. (22) De Richtlijn schrijft een norm voor het Gevaar voor. De waarde van de norm wordt op een daartoe door de Europese Commissie bijeengeroepen conferentie van Europese experts bepaald. (23) Tijdens de conferentie is er de nodige twijfel over of een norm eigenlijk wel bepaalbaar is, gegeven de beschikbare wetenschappelijke onderzoeken. De doorslag geeft echter dat de Europese Commissie om een norm heeft gevraagd. Geadviseerd wordt vervolgens om die op 20 te stellen. Ook wordt geadviseerd meer onderzoek te laten doen. (24) De experts gaan thuis onderzoeksvoorstellen schrijven, die vervolgens door hun instituut bij de eigen regering en bij Europa worden ingediend. (25) De richtlijn wordt in Nederland geïmplementeerd. Buitenstaanders beschouwen het als een technische kwestie, insiders slaan hun slag: de norm wordt op 19 gesteld!

De ambtenaar op de werkvloer: (26) De ambtenaar op de werkvloer is belast met de uitvoering en handhaving van de regelgeving. Er ligt al een stapel uit te voeren circulaires van dit jaar, ernaast die van vorig jaar. De achterstand wordt steeds groter: de afdeling is weliswaar met een collega uitgebreid, maar die is belast met het invullen van de monitoringsformulieren en het digitaliseren van handhavingsprotocollen. (27) De ambtenaar heeft als overlevingsstrategie ontwikkeld gewoon zijn gezond verstand te gebruiken. Hij neemt kennis van de nieuwe circulaire en constateert dat het Gevaar niet bijster groot is en dat de regelgeving uitvoeren of handhaven weinig zal helpen. Hij legt de circulaire op het stapeltje en zendt het handhavingprotocol naar de nieuwe collega. (28) Een burger wil een bouwproject tegenhouden en voert als argument aan dat de regelgeving met betrekking tot het Gevaar niet wordt nageleefd en dat het Gevaar in het onderhavige geval onvoldoende is onderzocht. De Raad van State schorst de bouwvergunning.

Ik ontkom niet aan het gevoel dat de geschetste situatie op een praktisch voorbeeld is gestoeld!

De ultieme afgang van Ramon Smits Alvarez

Vrijdag 3 november 2006

De man voor wie deze dag niet snel zal worden vergeten, is Hans van Wegen. En natuurlijk Ramon Smits Alvarez, voor zover die heeft begrepen waar het eigenlijk over gaat. Na enige koehandel, en rekening houdende met het feit dat het van een kale kip moeilijk is veren te plukken, wordt de eis voor schadevergoeding en smartengeld die Hans van Wegen tegenover Smits Alvarez heeft gesteld, vastgelegd op 6.000 euro, naast verplichte publicaties in drie media door Smits Alvarez waarin hij moet toegeven dat zijn lastercampagne tegen Hans van Wegen totaal uit de lucht was gegrepen. Een smadelijker afgang van iemand die een jaar geleden als reëel mogelijke lijsttrekker voor de PvdA werd genoemd, is nauwelijks voor te stellen.

Eigenlijk vind ik de hele zaak het niet waard om daar op deze plaats nog aandacht aan te schenken. Ik mag er van uitgaan dat Hans van Wegen, naast de verslagen van de vandaag gevoerde rechtszitting en de te plaatsen advertenties, zelf wel voor de nodige informatie zal zorgen. Dat ik er toch over schrijf, hangt samen met het feit dat ik nog steeds niet het gevoel heb dat Smits Alvarez volwassen genoeg is om te begrijpen wat hij precies heeft trachten aan te richten en wat daarvan de persoonlijke gevolgen zijn geweest voor Hans van Wegen. Gezien het feit dat Smits Alvarez al jaren lang politiek actief was, iets met communicatie studeerde en niet meer tot de jeugdigen kan worden gerekend, vrees ik dat hij de politieke volwassenheid die hij bij zijn lastercampagne miste, ook nooit echt zal bereiken.
Wat dat betreft, kan deze hele kwestie nog een onaangenaam gevolg krijgen. Ik doel hierbij op het moment waarop een van de leden van de PvdA-fractie het raadswerk moet beëindigen en, geheel volgens de wet, Smits Alvarez als eerste wordt benaderd voor het vervullen van de ontstane vacature.
Ik hoop dat hij dan over voldoende wijze raadsgevers beschikt die hem duidelijk maken dat een comeback niet alleen zijn eigen persoon schaadt, maar ook die van zijn partij. De veroordeling die hij vandaag heeft opgelopen, heeft betrekking op een van de kwalijkste daden die je als politicus kunt doen: het op actieve wijze verspreiden van aantijgingen over pedofilie, verkrachting en sjoemelen met onroerend goed ten opzichte van een politieke tegenstander, met als oogmerk deze tijdens de verkiezingscampagne optimaal te beschadigen – en dat zonder ook maar enige vorm van bewijs. Dat bewijs heeft hij ook vandaag niet geleverd, en dat zegt meer dan genoeg!