Meer woningen in Vathorst-West, maar bestaande stad heeft het nakijken

Woensdag 30 mei 2007

De motie van Jouw Amersfoort om het aantal te bouwen woningen in Vathorst-West te optimaliseren, is verworpen. De coalitiepartijen stemden tegen. Door meer dan het geplande aantal woningen – ongeveer 2.000 – te bouwen, wilde Jouw Amersfoort extra inkomsten genereren die bestemd zouden moeten worden voor het bestaand stedelijk gebied, met name voor de stadsvernieuwing en het groen in de stad. Jouw Amersfoort vindt het van de dolle dat er in het nog groene gebied van Vathorst-West uitsluitend wordt gebouwd ten behoeve van de commerciële belangen van de firma Smink en van een aantal projectontwikkelaars die in Vathorst-Noord en Vathorst-West grondposities hebben ingenomen.

Op het eerste gezicht lijkt het er op dat het aantal te bouwen woningen in Vathorst-West dus wordt beperkt. Ik vermoed echter dat dit niet zo is, maar dat de coalitiepartijen zich niet willen vastleggen op de besteding van de extra opbrengsten. In feite werd dat al duidelijk door de stemverklaringen. Drie coalitiepartijen verklaarden unisono dat voor hen niet vaststaat dat meer woningen extra geld voor de bestaande stad genereren. Dergelijke verklaringen kunnen alleen maar worden geuit op basis van verkregen informatie vanuit het college. In een eerdere reactie tegenover de media zagen deze partijen wel iets in het optimaliseren ten behoeve van extra middelen voor de bestaande stad.
Het college was in zijn advies bij onze motie zeer summier: tegen de motie, want wacht eerst het plan van aanpak voor de integrale ontwikkeling van Vathorst-West en –Noord maar af. Overigens had dit plan er al in het eerste kwartaal van dit jaar moeten zijn, en het is al bijna juni. Opmerkelijk bij het preadvies was ook dat niet een van de vakwethouders (financiën of ruimtelijke ordening) dit advies voor zijn rekening nam, maar de wijkwethouder. Gezien de inhoud van de motie is dit onbegrijpelijk of laf.

Gezien de wijze waarop het college en de coalitiepartijen met de motie omgingen, ben ik in de stukken over de verstedelijking van Vathorst-West uit het najaar 2006 en de stukken over de geraamde kosten en opbrengsten van Vathorst-West uit de zomer van 2005 gedoken. De stukken uit 2005 waren geheim, ik kan daar dus niet uit citeren. Dat doet echter niets af van het feit dat zij het vermoeden dat de afgelopen 24 uur bij mij is ontstaan, bevestigen.
Simpel gezegd lijkt het er op dat het financiële plaatje dat oorspronkelijk voor Vathorst-West is opgesteld, niet meer klopt. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen, waarvan twee waarschijnlijk doorslaggevend zijn. In de eerste plaats zijn de reëel betaalde grondprijzen voor het gebied buiten de oorspronkelijk geplande baggerberging hoger dan twee jaar eerder gepresenteerd.
Daarnaast kan ook de organisatie van de planontwikkeling een belangrijke rol spelen. In de periode waarin de raad besloot tot verstedelijken van Vathorst-West hebben OBV-partners rechtstreeks of via CV Vathorst aanzienlijke grondposities verworven. Indien Vathorst-West op gelijke wijze wordt ontwikkeld als Vathorst, waarbij de gemeente en de private ontwikkelaars de lasten en opbrengsten delen, heeft dat consequenties voor de oorspronkelijke gemeentelijke ramingen. Het OBV-model maakt het moeilijker om de afkoopsom aan Smink terug te verdienen. Omdat aan het doorberekenen van lasten in de grondkosten voor de woningen grenzen moeten worden gesteld, kan Amersfoort zijn problemen alleen maar oplossen door het aantal woningen te verhogen. Geredeneerd vanuit de huidige marktsituatie, is dat voor de OBV-partners geen probleem.

En daarom had het college er geen enkele baat bij dat de raad door middel van de motie van Jouw Amersfoort de extra grondopbrengsten uit de bouw van meer woningen zou reserveren voor de bestaande stad, i.q. de stadsvernieuwing en de groene gebieden. Vanuit een dergelijke oormerking van extra opbrengsten hadden de coalitiepartijen gelijk met hun opmerking dat meer woningen niet a-priori extra geld opleveren. Extra geld dus voor de bestaande stad!
Jouw Amersfoort verzette zich een half jaar geleden tegen de verstedelijking van Vathorst-West. Omdat de meerderheid van de raad daar anders over dacht, hebben wij met de nieuwe realiteit te maken, zoals een half jaar geleden is besloten. Vanuit die realiteit wilden we ons er voor inzetten dat ook de bestaande stad profiteerde van het vermaledijde besluit. Maar extra woningen, alleen maar omdat het college zich twee jaar geleden heeft verrekend en uitsluitend bestemd voor enkele commerciële ondernemingen, lijkt mij een brug te ver.

Dualisme krijgt profiel

Dinsdag 29 mei 2007

De behandeling van de Kaderbrief op deze dag onderscheidde zich in belangrijke mate van de behandeling van Kadernota’s in het verleden. Vrijwel elke stemming verliep anders en vaak onvoorspelbaar, de coalitie stemde vele keren verdeeld en de samenhang tussen de oppositiepartijen was ver te zoeken. Anekdotisch was dat verschillende keren de argumenten van de ene coalitiepartij om vóór te stemmen, voor een coalitiegenoot juist reden was om tégen te stemmen. Het kan verkeren.
Voor de kiezer is een dergelijke situatie ideaal. Partijen zijn in veel gevallen geen stemvee meer voor het college, oppositiepartijen beoordelen voorstellen vanuit de coalitie meer op hun merites en zijn niet bij voorbaat tegen. Dat gebeurde ook andersom. De situatie uit het verleden, waarbij het er niet toe deed op welke coalitiepartij je had gestemd want ze besloten toch allemaal hetzelfde, is voorbij. Leve het dualisme.

Dat ook de oppositie totaal versnipperd stemde, zou vanuit dezelfde optiek kunnen worden toegejuicht. Maar hierbij speelt meer. Gedurende de vorige raadsperiode konden Leefbaar Amersfoort, de SP en de BPA zich makkelijker vinden. Deze drie partijen vonden het belangrijker om binnen de raad een duidelijke oppositierol te vervullen, een taak die onontbeerlijk is binnen een democratie. Binnen de huidige raad lijkt dit veel minder te spelen en is – op z’n minst bij een deel van de oppositie – een meer bestuurlijke insteek te bespeuren. Ook dat heeft zijn voordelen, het voorkomt in elk geval verstarring. Toch lijkt mij meer samenwerking tussen de oppositiepartijen geen slechte zaak, al is het maar om tegenover de kiezer profielen en functies binnen de raad meer scherpte te geven.
Ik weet intussen dat de BPA een stap heeft gezet om tot meer overleg tussen de oppositiepartijen te komen. Ik hoop dat de fractievoorzitters van de twee daarvoor uitgenodigde partijen deze handschoen oppakken.