Infantilisering binnen ons gemeentebestuur

Zondag 16 september 2007

Het Opinie & debatkatern van het NRC opent dit weekend met het artikel: ‘De infantilisering van de consument is een bedreiging voor de democratie’. Een aanrader. Het artikel is de samenvatting van een binnenkort te verschijnen boek: De infantiele consument, geschreven door de Amerikaanse politieke wetenschapper Benjamin Barber. Het artikel gaat over de nieuwe opgedrongen ethos van de kinderlijkheid die ons maatschappelijk leven steeds meer beheerst: de infantilisering.

Het artikel gaat vooral in op de invloed van de producenten en marketingstrategen op het consumentengedrag. Daarbij gaat het er om dat wordt getracht om de consument zoveel als mogelijk onvolwassen te houden. Voor meningmakers lijkt steeds meer te gelden: je hoort er pas bij wanneer je je identificeert met de jeugd en de onvolwassenheid leidraad in je handelen laat zijn. Terwijl ik het artikel las, realiseerde ik mij dat ons gemeentebestuur, met name verschillende collegeleden en delen van het ambtelijk apparaat – vooral binnen de afdeling WSO -, het vasthouden aan de onvolwassenheid en het idealiseren van de kindheid tot politiek uitgangspunt trachten te verheffen.
‘We zijn een jonge stad,’ jubelen velen binnen het stadhuis. En daarop wordt alles afgestemd. Groen moet wijken voor hangjongeren en door niemand gevraagde spelvoorzieningen, politieke is pas verantwoord wanneer tenminste Young Vision er zijn oordeel over heeft gegeven en verschillende wethouder lijken zich het meest thuis te voelen wanneer zij zich temidden van een groep jongeren mogen ophouden – hun eigen infantilisering cultiverend.

Het artikel van Benjamin Barber geeft op macroniveau aan hoe de maatschappelijke infantilisering onze democratie bedreigt. Op gemeentelijk niveau zijn daar ook wel opmerkingen over te maken. Wie de nieuwe ethos van de opgedrongen kinderlijkheid omhelst, creëert voor zichzelf een makkelijk te beïnvloeden en redelijk kritiekloos klankbord. Maar de bestuurders die zich hieraan overgeven, dragen bij in het ondermijnen van de democratie en het creëren van een kritiekloze burgerij.

De opwinding over Mein Kampf

Zaterdag 15 september 2007

In 1962 verhuisde ik voor enkele jaren naar Duitsland. De Tweede Wereldoorlog lag zeventien jaren terug, korter dan de tijd die sedert het vallen van de Berlijnse muur tot heden is vergaan. Ik ontmoette veel Duitsers die tegenover mij, als buitenlander, de Tweede Wereldoorlog begonnen te verklaren en met name hun eigen rol daarin. Wat ik hoorde, stond vaak haaks op alle verhalen die ik in de tijd daarvoor in eigen land had gehoord en gelezen. Om elk gevoel van twijfel te verdringen, begon ik het een en ander te lezen over de Tweede Wereldoorlog. Geschiedenis had sowieso mijn belangstelling en mijn journalistieke nieuwsgierigheid begon zich al aardig te ontwikkelen.

Het gevolg is dat in mijn boekenkast ruim tien meter boeken staat over de Tweede Wereldoorlog en de daaraan voorafgaande tijd, die van invloed is geweest op het ontstaan van het Duitse fascisme, van Bismarck tot de Weimarer Republiek. Tussen al die boeken staat sinds decennia ook Mein Kampf, in een Duitse editie uit 1933. Ik heb er fragmenten uit gelezen en kan vanuit die ervaring zeggen dat ik wat verbaasd sta bij de discussie die de afgelopen dagen is ontstaan over een opmerking van minister Plastrerk. Ik ben het met de oorspronkelijke opvatting van de minister eens: het is onzin om het boek te verbieden, zeker als je daarbij betrekt dat de inhoud ervan via internet voor iedereen toegankelijk is.
Mij heeft het lezen van delen uit Mein Kampf meer dan bevestigd dat de schrijver van dit boek getikt is. Dat zeg ik dan vanuit de huidige wetenschap en driekwart eeuw nadat het boek is geschreven. Het is bij het lezen goed je te realiseren dat het maatschappelijke denken tussen de twee wereldoorlogen nogal afweek van onze huidige maatschappelijke opvattingen. Dat geldt overigens niet alleen voor het vooroorlogse Duitsland, zaken als antisemitisme leefden ook heel sterk in andere Midden-Europese staten. Zo zijn de antisemitische oprispingen die we af en toe uit de Poolse samenleving horen, een bescheiden afspiegeling van de racistische wijze waarop de miljoenengrote – maar door de Duitse nazi’s vrijwel geheel uitgeroeide – Joodse gemeenschap in dat land een eeuw geleden werd bejegend.

Maar dat mag natuurlijk geen excuus zijn voor de schrijver van Mein Kampf, noch voor de miljoenen kritiekloze volgelingen uit zijn tijd. Wat er werd geschreven was eenvoudigweg verschrikkelijk. Maar moeten wij daarom heden ten dage de uitgave van Mein Kampf verbieden? Een van de gehanteerde argumenten bij de voorstanders van een verbod betreft de piëteit ten opzichte van de nog levende slachtoffers van het nazi-regime.
Daar kan je verschillend over denken. Ik ben van mening dat iedereen die Mein Kampf leest en de verwerpelijkheid van de inhoud onderschrijft (wat je van elk weldenkend mens mag verwachten), extra begrip verwerft voor de slachtoffers van het nazi-regime: joden, zigeuners, homofielen, linkse politici, ongeneselijke zieken en vele anderen voor wie het leven in de ogen van de nazi’s weinig waarde had en die werden overgeleverd aan verschrikkelijke vormen van fysieke en geestelijke onderdrukking, veelal met een afschuwelijke dood tot gevolg.

De onverbetelijken uit deze tijd, de mensen die uit domheid of door een gestoorde geestelijke gesteldheid nog altijd menen dat nazi-Duitsland en zijn leider als voorbeeld kunnen dienen, hebben Mein Kampf niet nodig. Ze zullen nauwelijks in staat zijn het te lezen! Ik ben daarom tegen een verbod van Mein Kampf, het effect hiervan kan wel eens tegengesteld zijn aan datgene wat met dat verbod wordt beoogd.

Schaamteloze reactie op Nijkerkse klachten

Vrijdag 14 september 2007

Verschillende politieke partijen in Nijkerk vrezen dat de geluidswal bij Vathorst tot extra geluidsoverlast in Hoevelaken en in het Nijkerkse Corlaer zal leiden. Ik heb daar geen mening over, zover reikt mijn kennis niet. Dat ligt anders bij de wordvoerder van de gemeente Amersfoort, milieuadviseur Bert Visscher, die in de Stad Amersfoort wordt geciteerd. Ik heb nog geen e-mail ontvangen waarin vanuit het stadhuis afstand wordt genomen van de uit zijn mond opgetekende citaten.

‘Er is negen jaar geleden vast en zeker vooroverleg geweest over het bestemmingsplan Vathorst, dat is gebruikelijk,’ aldus de woordvoerder van onze gemeente. Uiteraard, daar hoef je geen milieukunde voor te hebben gestudeerd. Maar als een woordvoerder namens onze gemeente op politieke onrust bij een buurgemeente reageert, doet hij er goed aan zijn opmerkingen te onderbouwen. Wanneer was dat vooroverleg? Was de informatie over de te bouwen geluidsmuur toen adequaat? Zijn daarbij de gevolgen van een geluidsmuur aan de orde geweest? Hoe hebben de gemeenten Hoevelaken en Nijkerk toen gereageerd?
Volgens de Amersfoortse gemeentewoordvoerder zou de provincie Utrecht het bestemmingsplan nooit hebben goedgekeurd als er geen akoestisch onderzoek zou zijn uitgevoerd. Kent woordvoerder Visscher dat onderzoek? Wanneer heeft het plaatsgevonden? Welke rol heeft het gespeeld? Komt de uitvoering van de huidige geluidswal overeen met het onderzoek van zo’n tien jaar geleden? Zijn de normen en opvattingen van toen gelijk aan die van heden? Woordvoerder Visscher wekt niet de indruk zich hierin te hebben verdiept.

En volgens hem valt het allemaal wel mee. De geluidswand absorbeert het reflecterende geluid voor tachtig procent. De twintig procent die wordt gereflecteerd bedraagt niet meer dan een halve decibel. ‘Dat is door het menselijke oor nauwelijks waar te nemen., aldus de Amersfoortse milieuadviseur.
Oké, van nul decibel naar een halve decibel is niet zoveel. Maar we hebben te maken met een logoritmische schaal, het verschil tussen bijvoorbeeld 30 decibel en 30,5 decibel is fors en kan op storende wijze worden waargenomen. Dat weten deskundigen, maar dat is blijkbaar bij milieudeskundige Bert Visscher onbekend. De gedachtegang van deze deskundige volgend, zou het autoverkeer op de A28 niet meer dan 2,5 decibel geluid produceren. Dat is natuurlijk onzin!

Wat zal ik mij druk maken over de communicatie tussen een gemeentelijke woordvoerder en enkele politieke partijen uit Nijkerk? Wis en waarachtig wel! Ten eerste schaam ik mij dat iemand die namens het Amersfoortse gemeentebestuur spreekt, op een dergelijke denigrerende wijze serieuze klachten – al dan niet terecht – afdoet. Ten tweede vrees ik dat we hier met een mentaliteitskwestie hebben te maken. Een gemeentelijke woordvoerder die laat blijken dat hij politieke partijen in Nijkerk nauwelijks serieus neemt, zal waarschijnlijk de raadsleden in Amersfoort met evenveel dédain beschouwen. Hooguit moet hij zich voor zijn goede fatsoen en omdat de Amersfoortse raad formeel zijn werkgever is, in eigen stad wat tactischer uitdrukken. Maar veel vertrouwen heb ik niet in deze milieudeskundige Bert Visscher.

Wijkeconomie in de stadsvernieuwing

Donderdag 13 september 2007

Het is veelal interessant om kennis te nemen van de stadsvernieuwing in andere grote steden. Omdat ik lid ben van het Nirov, wordt mij die gelegenheid regelmatig geboden. Het Nirov organiseert elk jaar een zestal excursies, dit jaar staan voor mij Leiden, Schiedam, Dordrecht en Arnhem op het programma. Vandaag was Schiedam aan de beurt waar de wijk Oud Krispijn werd bezocht. Thema van de bijeenkomst: wijkeconomie en maatschappelijk vastgoed.

Voor alle duidelijkheid: het Nirov organiseert de excursie, de gemeenten zelf bepalen het programma en dragen de deskundigen aan. Dat de huidige excursie wat tegenviel is daarom vooral de gastgevende gemeente te verwijten. Dat geldt niet voor de algemene inleiding door de projectleider. Maar bij de behandeling van het thema ging het fout.
De economische pijler onder de Dordse stadsvernieuwing staat nog in de steigers. De eerstbetrokken ambtenaar kon slechts meedelen dat een conceptnota die ambtelijk is voorbereid nog door het college en de gemeenteraad moet worden behandeld. Ik kon mij niet aan de indruk onttrekken dat men in Dordrecht hoopte uit de kring van deskundigen (waaronder ik mijzelf niet schaar) die aan de excursie deelnamen, de nodige aanvullende suggesties naar voren zouden komen. Het zal duidelijk zijn: de discussie aan het einde van de middag was niet saai.

Natuurlijk heeft Dordrecht wel al iets gedaan. Er is 50.000 euro beschikbaar gesteld om de economische factor in Krispijn te versterken. Dit geld wordt grotendeels uitgegeven aan een extern aangetrokken adviseur, die tijdens de middag zijn activiteiten toelichtte. Zijn inleiding riep bij mij vragen op, waarop geen zinvol antwoord kon worden gegeven. Er moeten in Krispijn zo’n 3.000 sociale huurwoningen worden gesloopt, waarvoor zo’n 2.500 nieuwe koopwoningen in de plaats komen. De structuur van de wijk moet dus behoorlijk veranderen.
De economische adviseur richt zich geheel op de 56 winkels in Krispijn, in hoofdzaak verspreid over drie locaties. Hij zet zich daarbij vooral in op multicultureel ondernemen. Winkels die vrijkomen, moeten zoveel mogelijk plaats bieden aan allochtone ondernemers, die daarvoor worden opgespoord en benaderd. Ook het vestigen van een grotendeels allochtoon gekleurde markt en het bouwen van een bazaar behoren tot zijn – gemeentelijk geaccordeerde – doelstellingen.
Ik heb naar voren gebracht dat hierbij de logica verloren gaat. Bij een structuurwijziging door een fors sloop-nieuwbouwprogramma probeer je de structuur van de wijk te veranderen. Door in je economie je juist te richten op het versterken van het multiculturele karakter, verhinder je een gewenste ontwikkeling. Overigens bekritiseerde ik tijdens de discussie ook dat de economisch adviseur zich geheel concentreert op het winkelbestand. Ontwikkelen van kleinschalige bedrijvigheid heeft in Krispijn geen aandacht, hoewel de praktijk bewijst dat talloze allochtonen juist op dit punt ruimte zoeken.

In Amersfoort zal ook nog niet alles tot in de puntjes zijn geregeld. De stadsvernieuwing is een dynamisch proces. Toch kon ik mij deze middag niet aan de indruk onttrekken dat wij in Amersfoort op een aantal gebieden verder zijn dan in Dordrecht. Overigens: op een aantal plekken was al nieuwbouw gerealiseerd. Hoewel niet revolutionair, kwalitatief zag het er prima uit!