Censuur bij kritische opmerkingen?

Vrijdag 8 februari 2008

De gemeenteraad praat over zijn visie op Amersfoort in 2030. Daarvoor is 150.000 euro beschikbaar gesteld en een duur extern bureau ingehuurd. Er is al heel wat tijd, mankracht en geld in het project gestoken, maar het discussiestuk dat twee weken geleden werd gepresenteerd was meer dan bedroevend. Indien het discussie stuk een weerslag is van het denken binnen de gemeenteraad, dan is het met ons stedelijk bestuur slecht gesteld. De Burger Partij Amersfoort maakte een alternatief stuk waarin een groot aantal thema’s werd behandeld die in het duurbetaalde discussiestuk niet aan de orde kwamen.

Deze week was ik aan de beurt om in de Stadsberichten, de gemeentelijke pagina’s in Amersfoort Nu, een actuele mening te geven. Honderd woorden stonden mij toe, ik schreef er ook niet één meer. De tekst was als volgt:
‘De gemeenteraad praat over de stad in 2030. Er is zelfs 150.000 euro gespendeerd aan externe hulp. De gesprekken gaan bijvoorbeeld over de haarmode over 22 jaar, alsof daar iets zinvols over is te zeggen. Echte problemen komen nauwelijks aan bod. Hoe ziet de stadsvernieuwing er in 2030 uit? Is Vathorst-West echt de laatste stadsuitbreiding? Er wonen in 2030 twee keer zoveel ouderen in Amersfoort, hoe gaan we daar mee om? De BPA wenst een realistische kijk op 2030 en heeft daarvoor een eerste opzet gemaakt. Een visie die rekening houdt met álle burgers in de stad. Zie ook http://www.burgerpartijamersfoort.nl’

Honderd woorden bieden nauwelijks ruimte voor diepgravende beschouwingen. Het was daarom dat ik in de laatste zin verwees naar de website van mijn partij, waar de lezer zich uitvoeriger kan informeren over het standpunt dat wij hebben over de toekomst van onze stad.

Oké, het was geen jubelstukje, anders dus dan veel leden van de coalitiepartijen bij voorkeur naar voren brengen. En ik heb al gemerkt dat er op het stadhuis genoeg mensen rondlopen die het jammer vinden dat de Burger Partij Amersfoort niet steeds wil meedoen aan de kritiekloze zelfgenoegzaamheid die in het algemeen de sfeer binnen ons stadhuis bepaalt.
Mag zijn! Maar waarom het laatste deel van mijn bijdrage, met de verwijzing naar het integrale tegenstuk van mijn partij, door de redactie van Stadsberichten werd weggeschrapt, is mij een raadsel. Ik had mij keurig aan de honderd woorden gehouden, wat lang niet elk raadslid lukt, dus daar kon het niet aan liggen. Ik raak het idee niet kwijt dat het stadhuisestablishment het niet heeft kunnen laten om de poging van mijn partij om de kiezer op een fatsoenlijke wijze te informeren, weer eens te saboteren.

De provincie op zoek naar werk

Donderdag 7 februari 2008

De afgelopen jaren is merkbaar hoe de provincie tracht om zijn greep op de gemeenten te verstevigen en hoe zij bezig is taken te annexeren waarvoor op de eerste plaats gemeentebesturen verantwoordelijk zijn. Daarbij wordt het provinciebestuur geholpen door een ruime financiële positie, onder meer dank zij de provinciale opcenten op de wegenbelasting. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat de onnodige provinciale bemoeienis samenhangt met het feit dat steeds vaker de vraag wordt gesteld wat eigenlijk het nut is van het provinciaal bestuur. De extreem lage opkomst bij provinciale verkiezingen onderstreept de steeds breder gedragen opvatting dat je het provinciaal bestuur eigenlijk beter kunt opheffen. Het zou een van de meest effectieve bezuinigingsoperaties binnen het openbare bestuur kunnen zijn!

De annexatiedrift kwam afgelopen tijd weer duidelijk naar voren in de nota ‘Samenwerken met hart voor de toekomst’, begin december gepresenteerd door GS van Utrecht en op 17 december door de Provinciale Staten vastgesteld. In de nota somt het provinciaal bestuur 25 onderwerpen op waarbij het met het gemeentebestuur van Amersfoort wil samenwerken. Enkele weken geleden heeft ons college met dit voorstel van GS ingestemd. De raad is hierover slechts summier, via een raadsinformatiebrief, geïnformeerd. Toen ik – ik vermoed als enige – de stukken bij de griffie wilde inzien (de mogelijkheid hiertoe werd in de raadsinformatiebrief geopperd), bleken deze niet aanwezig te zijn. Enkele dagen voordat het college zijn besluit nam, kon ik ze inzien – te laat om een discussie binnen de raad op gang te brengen.
Is dat erg? Ja! In het, door ons college omarmde, voorstel van GS wordt een aantal zaken opgesomd waarover wij als raad nog niet eens een zinvolle discussie hebben gevoerd., zoals bijvoorbeeld het bevorderen van collectief particulier opdrachtgeverschap binnen de bestaande stad – een boeiend onderwerp. De provincie krijgt via de overeenkomst ook een vinger in de pap bij de stadsvernieuwing, waarbij geen relatie wordt gelegd met de programma’s die de raad vorige maand heeft vastgesteld. Ook komt de provincie met eigen plannen voor het vrijwilligersbeleid, een item waarbij we het als stad juist al goed doen. Sommige punten staan haaks op besluiten van de raad, zoals de provinciale bemoeienis bij de ontwikkeling van het Oliemolenkwartier.

Moeten we enthousiast zijn over de samenwerkingsovereenkomst omdat het ons veel geld kan opleveren? Dat is maar de vraag. GS schrijft in de nota expliciet dat met de overeenkomst geen subsidiebudgetten worden vastgelegd. ‘In de meeste gevallen gaat het om samen optrekken: het uitwisselen van kennis en kunde: het meedenken of meewerken.’ zo schrijven GS. Men is in Utrecht dus op zoek naar werk – de gemeente als sociale werkplaats voor duurbetaalde provinciale bestuurders en ambtenaren!
Een discussie in de raad was niet meer mogelijk. Dus heeft de Burger Partij Amersfoort door middel van schriftelijke vragen om opheldering op een aantal punten gevraagd. Uiteraard, bij de 25 punten staan er ook die door de raad zijn behandeld. Blijft toch de vraag: waar bemoeid de provincie zich mee?

Minder taken voor de Welstandscommissie

Woensdag 6 februari 2008

De gemeenteraad heeft de behandeling van de wijzigingen in de Welstandsnota uitgesteld. Terecht, want bijna alle fracties blijken voor minder regels te zijn, maar over de vraag hoe dat bereikt moet worden lopen de meningen uiteen. Dat had er toe kunnen leiden dat bij een raadsbehandeling geen enkele opvatting voldoende steun zou krijgen en alles dus bij het oude blijft. En dat zou een slechte zaak zijn geweest.

Voor de Burger Partij Amersfoort mag de Welstandscommissie worden afgeschaft. De Welstandsnota is duidelijk genoeg, elke ambtenaar of bestuurder die over een bouwvergunning moet beslissen, komt met de Welstandsnota uit de voeten, daar hebben we geen Welstandscommissie voor nodig. Helemaal afschaffen van de Welstandscommissie hoeft niet, de commissie zou een zinvolle taak kunnen uitoefenen voor bouwplannen binnen de beschermde stadsgebieden: de Binnenstad en De Berg. Ook zou de Welstandscommissie advies kunnen geven indien de Welstandsnota moet worden aangepast.
Voor de rest is de Welstandscommissie een typisch relict uit de tijd van overheidtje-albedil. Een commissie waarin meningen worden geformuleerd die voor 99 procent van de bevolking niet zijn te volgen en vaak rieken naar willekeur en het berijden van persoonlijke stokpaardjes. En laten we eerlijk zijn: de Welstandcommissie heeft niet kunnen voorkomen dat bij de jaarlijkse prijsvraag voor de lelijkste gebouwen in onze stad er een groot aantal schrijnende voorbeelden kan worden aangedragen. Dat er zonder een Welstandscommissie ook wel eens een lelijk gebouw tot stand komt, is niet uit te sluiten. Maar in het algemeen zal iemand die veel geld op tafel legt om iets te bouwen, er naar streven om iets te creëren wat mooi wordt gevonden, al geldt dat maar voor de opdrachtgever zelf!

Nieuwe wet zet de raad buiten spel

Dinsdag 5 februari 2008

Vandaag werd de raad geïnformeerd over de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en de Grondexploitatiewet, die op 1 juli van dit jaar in kracht treden. Voor de informatie was een externe deskundige aangetrokken (de heer Van de Brand van VD2 Advies). Laat ik eerlijk zijn: tijdens de voorbespreking in de fractie waren we tamelijk negatief. ‘Daar komt waarschijnlijk weer iemand voorbij die in tientallen gemeenten zijn prevelementje opzegt, zonder de raad echt te informeren over taken en risico’s ‘ We hadden ongelijk!

De nieuwe wet levert een aantal voordelen op. De belangrijkste daarvan is dat procedures korter worden en de regelgeving wordt vereenvoudigd. Daar staat tegenover dat de mogelijkheden tot inspraak door burgers op de tocht kan komen te staan. Daarover moet de gemeenteraad nog goed nadenken, iets dat voor april is gepland. Samenspraak met belangengroepen uit de stad, zoals de SGLA, lijkt mij noodzakelijk.
Veel tijdswinst wordt geboekt omdat bij het vaststellen van bestemmingsplannen de provincie als controlerend orgaan zijn functie verliest. De presentatie van een bestemmingsplan vindt niet meer in twee fasen plaats, maar in één keer als ontwerpplan. Wie bezwaren heeft moet na het raadsbesluit direct naar de bestuursrechter stappen. Dat kan overigens leiden tot drempelverhoging en het is de vraag of de Raad van State het te verwachten toenemende aantal bezwaren die rechtstreeks bij dit college terecht komt, ook aankan.

Maar er kleven ook bezwaren aan de nieuwe wetgeving. Ik zal er twee noemen. De eerste is dat de provincie de mogelijkheid krijgt een zogenaamd ‘Inpassingsplan’ vast te stellen. Het door mij aangedragen voorbeeld werd door de inleider bevestigd, ik poneerde:
stel dat de provincie in haar – volgens de nieuwe wet voorgeschreven – Structuurvisie aangeeft dat er 15.000 extra woningen moeten worden gebouwd. En stel dat de gemeenten daaraan onvoldoende medewerking verlenen. Dan kan de provincie in haar visie aangeven dat bijvoorbeeld in Stoutenburg-Noord 5.000 woningen gebouwd moeten worden. Indien de Amersfoortse gemeenteraad daar niets voor voelt, dan kan de provincie een Inpassingsplan maken. Dat betekent dat zij zelf een bestemmingsplan voor dat gebied maakt, de grondexploitatie voor haar rekening neemt en voor de realisatie zorgdraagt. De gemeenteraad wordt daarbij dus buiten spel gezet.
Voorlopig is dat theorie, want er woont een Gedeputeerde van de provincie in dat gebied. Voor de toekomst maak ik mij echter wel zorgen!

Het tweede bezwaar is van technische aard. Vanaf 1 juli treedt ook de Grondexploitatiewet in werking. Voor elk uitbreidingsgebied (bijvoorbeeld Vathorst-West, het spoorweggebied, nieuwe stadsvernieuwingsgebieden) moet de gemeente dan complete exploitatieopzetten maken, alsof zij zelf de ontwikkelaar is. Op basis hiervan moeten locatie-eisen worden opgesteld en moet kostenverhaal op ontwikkelaars worden afgehandeld, door contracten vooraf of verhaalprocessen achteraf.
Vast staat dat de huidige organisatie op het stadhuis dit niet aankan, er zijn eenvoudigweg te weinig experts op dit gebied – niet alleen in Amersfoort, maar bij vrijwel alle grote gemeenten en ook bij ontwikkelaars (planeconomie is dus een beroep met toekomst!). Door gebrek aan mensen kan de nieuwe Grondexploitatiewet leiden tot vertragingen of tot extra financiële tegenvallers voor de gemeente. Geen prettig vooruitzicht.

Hoera voor het Eemhuis!

Maandag 4 februari 2008

Het Architectuurcafé in de Zonnehof was deze dag gewijd aan de plannen voor het nieuwe Meander-ziekenhuis en het Eemhuis, het nieuwe culturele centrum aan het te ontwikkelen Eemplein. Grote plannen met veel ambities. De belangstelling voor deze avond was overweldigend, de ontvangst van de plannen was zeer positief – een gevoel waarin ik kan delen.

De geschiedenis van het Eemhuis is lang. Bij de presentatie van de CSG-plannen, al bijna twintig jaar geleden, werd er van uitgegaan dat het Themacentrum – dat was de oorspronkelijke naam voor het Eemplein – nog voor de achter ons liggende eeuwwisseling zou worden gerealiseerd. Er zijn sindsdien heel wat plannen langsgekomen. Zelfs de voorbereiding voor de plannen die nu kort voor de realisatie staan, heeft jaren geduurd. Het is een goede zaak dat er eindelijk iets gaat gebeuren.

Toch zijn er nog twee hobbeltjes. De eerste is: wanneer begint de bouw. Het tijdstip voor de eerste paal is vrijwel bekend, zo rond april. Maar of de eerste paal ook de werkelijke start van de bouw is, moeten we nog maar afwachten: de markt is oververhit en het ontbreekt aannemers aan voldoende personeel. Wat dat in de praktijk betekent, is te zien bij de bouwplaats voor de Hogeschool Utrecht, direct naast het Eemplein. De eerste paal werd vandaag feestelijk geslagen, maar voorlopig is er nog geen bouwmachine in zicht.
De tweede hobbel betreft de financiën. De bouwkosten zijn de afgelopen tijd krachtig gestegen en stijgen nog bijna dagelijks. Gebrek aan personeel maar vooral ook stijgende prijzen voor bouwmateriaal spelen hierbij een rol. Ik vrees dat de gemeenteraad de komende twee jaar met een voorstel wordt geconfronteerd om extra geld voor het Eemhuis beschikbaar te stellen, dit in verband met niet te voorspellen bouwkostenstijgingen.
Maar daarvoor krijgen we wel iets moois voor de stad!