Daar ben ik weer!

29 oktober 2009

Tientallen mensen hebben mij de afgelopen maand gemaild, ge-smst, gebeld of aangesproken: wanneer werk je je dagboek weer bij. De langdurige pauze behoeft een toelichting.
In augustus werd ik geplaagd door een pijnlijke nek. Een pijntje, dat gaat wel weer over, was mijn gedachte. Wat niet zo was, vooral werken aan mijn pc of televisiekijken werd een ongenoegen. Mijn arts, die ik – natuurlijk veel te laat – eind september raadpleegde, zag het werken aan de pc als mogelijke oorzaak. Sinds dien wordt ik behandeld en doe ik oefeningen, maar het euvel laat zich tot nog toe moeilijk bestrijden. Ik beperk mijn werken aan de pc (ook tv-kijken, maar dat deed ik toch niet veel!), maar ben intussen door zoveel mensen aangesproken dat ik op deze site de draad weer oppak. Ik probeer het kort te houden!

Raad, let op uw zaak

Woensdag 29 oktober 2008

De raad heeft deze week een rondetafelgesprek gewijd aan het onderzoeksrapport Vathorst. Wat dit rapport in elk geval boven water bracht: bij de discussie over het bouwen ná Nieuwland en de keuze voor Vathorst als locatie, bepaalde de provincie vanaf 1989 de agenda. De raad had op dat moment andere prioriteiten, vooral de CSG-problemen, en was in de daaropvolgende jaren verdeeld in haar meningen: wel of niet bouwen, voor wie, waar en in welk tempo. Toen de raad in 1996 eindelijk een besluit nam, was dat mosterd na de maaltijd: de kaarten waren feitelijk al geschud, door de provincie, wel te verstaan.
De onderzoekscommissie heeft duidelijk gemaakt dat, indien je in sommige gevallen als raad niet tot een besluit komt, andere dat wel voor je doen. Ook maakte het onderzoek duidelijk dat de gemeenteraad in Amersfoort zich goed moet informeren over de pannetjes die bij de provincie op het vuur staan. De nieuwe wet Ruimtelijke Ordening, die de provincie meer initiatiefmogelijkheden geeft, vergroot de noodzaak bij de raad om attent en slagvaardig te zijn, zeker wanneer het om zaken gaat waar ook de provincie een stem heeft of waarbij zij de neiging om zichzelf te profileren niet kan weerstaan.

Lopen we nog risico’s om, net als met Vathorst, door de provincie te worden ingehaald. Ik vrees van wel. Enkele voorbeelden.
De gemeenteraad vermijdt al meer dan tien jaar om tot een heldere uitspraak te komen over het onderwerp ‘Westtangent’, de mogelijke nieuwe verbinding tussen de Stichtse Rotonde en de Amsterdamseweg. PvdA en Groen Links riepen afgelopen week weer eens dat de Westtangent (of hoe je hem ook noemt) er niet mag komen. Binnen de coalitie waren andere afspraken gemaakt: eerst studie (alweer), dan pas een uitspraak. De raad is nog steeds hopeloos verdeeld.
De provincie presenteert over enkele jaren een eerste concept van haar structuurplan (vroeger: streekplan) dat in 2015 moet worden vastgesteld. En net als bij Vathorst, dat onderdeel was van het streekplan Utrecht 1995, is de provincie al jaren van te voren productief bij het al vroeg presenteren van studies en discussienota’s. De hele discussie over NV Utrecht is daarvan een voorbeeld. Een ander voorbeeld zijn de ‘Pakketstudies Verder’ waarin de provinciale verkeersproblematiek binnen de driehoek Utrecht-Amersfoort-Hilversum wordt behandeld.
In deze pakketstudie, onlangs gepresenteerd, zijn enkele kaartjes opgenomen waarin de Westtangent al is ingetekend. Logisch, de belangengroepen die bij de raad aandringen op de snelle aanleg van de Westtangent, behartigen hun belangen natuurlijk ook op provinciaal niveau. Het lijkt dus weer dezelfde kant op te gaan als bij Vathorst: de raad is verdeeld, besluiten worden uitgesteld en de provinciale planvorming gaat verder. Wanneer de gemeenteraad niet op korte termijn – laten we zeggen: uiterlijk januari 2009 – een besluit neemt over het wel of niet en hoe van de Westtangent, dan doen anderen dat wel voor ons.
Een tweede voorbeeld (maar de lijst is langer!) is het rangeerterrein van de NS. Daar praat de raad al enkele jaren over, maar de discussie beperkt zich tot het behoud van de wagenwerkplaatsen. Niet verkeerd, maar intussen heeft de provincie het rangeerterrein, dat zijn langste tijd in die functie heeft gehad, al opgenomen in de lijst van woningbouwlocaties. Hoeveel woningen er moeten komen en of er in de toekomst ook nog andere functies in dit gebied moeten komen, daarover heeft de raad nog geen enkele visie ontwikkeld, laat staan dat daar een besluit over is genomen. Ook op dat punt dreigen we door de provincie te worden ingehaald.

Meldpunten: gemiste kansen

Dinsdag 28 oktober 2008

In 2002 zijn de meldpunten Woonomgeving opgericht. Wie klachten heeft over zijn woonomgeving, van losse stoeptegels tot overlast, van verkeersproblemen tot op omvallen staande bomen, kan bij de meldpunten terecht. In het algemeen werkt dat adequaat en het aantal meldingen per jaar neemt toe: steeds meer burgers weten waar ze kunnen aankloppen.

Al tientallen jaren benadrukt elk handboek voor managers dat je van klachten kunt leren. De afgelopen twintig jaar heb ik dat zelf ook ervaren, toen ik voorzitter was van de SCW, hoofd voorlichting bij Openbare Werken in Amsterdam en noem maar op: klachten zijn soms lastig maar altijd nuttig. Breng klachten goed in kaart, en je herkent de zwakke plekken in je organisatie waardoor je, eventueel na aanpassingen in je organisatie, je dienstverlening kunt verbeteren.
Goede klachtenregistratie was in 2002 dus geen revolutionaire gedachte. Zou je denken. De Rekenkamercommissie van onze gemeenteraad heeft de achterliggende maanden een Quick Scan naar het meldpunt Woonomgeving uitgevoerd. Er worden enkele positieve punten genoemd: de éénloketfunctie werkt goed, medewerkers zijn enthousiast en de bekendheid neemt toe.
Veel kritischer is de Rekenkamercommissie over de organisatie van het meldpunt. Het toezicht van bovenaf is niet goed georganiseerd en er wordt te weinig of niets gedaan met de informatie die klachten opleveren. Het meldpunt zou een goede functie kunnen vervullen als meet- en stuurinstrument, maar dit gebeurt niet. Ook met de controle op de afhandeling van de meldingen gaat er het een en ander mis: te veel mensen hebben toegang tot het de registratie van de klachten en er is geen waarschuwingssysteem wanneer aan klachten niets wordt gedaan. De registratie van klachten wordt als matig omschreven, er is onvoldoende inzicht in het verloop van de afhandeling waardoor bijvoorbeeld ook de doorlooptijd van een klacht niet is na te gaan.
De slechte registratie maakt het onmogelijk om de klachten te gebruiken als middel om de organisatie te verbeteren. Alle kennis die elders voorhanden is, alle ervaringen die bij overheid en bedrijfsleven zijn opgedaan, blijken geen enkele invloed te hebben gehad op de organisatie van de klachtenregistratie in onze stad In een reactie stelt het College dat er hard wordt gewerkt aan verbeteringen: onderzoek het over een jaar nog maar eens, dan zijn alle opmerkingen van de Rekenkamer omgezet in beleid, suggereert het College. Dat wordt wel tijd ook, ruim zes jaar na de start van de meldpunten!

De Burgerpartij liet de Quick Scan op de agenda zetten. In zijn reactie ging wethouder Van Daalen vooral in op de zeven regels positieve opmerkingen van de Rekenkamercommissie. Met de drie pagina’s kritische kanttekeningen had hij meer moeite. Met de hem typerende onzekerheid probeerde hij het nog een beetje goed te praten. Hij zegde in elk geval toe dat er een protocol komt voor iedereen die bij de klachtenafhandeling is betrokken (in 2002 schijnbaar vergeten) en beloofde binnen korte tijd te komen met een raadsinformatiebrief waarin een overzicht wordt gegeven van de voorgenomen verbeteringen. We wachten af!

Bagger in Amersfoort-Noord blijft probleem

Zaterdag 25 oktober 2008

‘Nieuw verzet tegen Smink’ kopt de Amersfoortse Courant deze dag. De provincie wil Smink toestaan om bagger, die oorspronkelijk in baggerputten tussen het Sminkterrein en de woningen van Vathorst zou worden gestort, nu boven op de vuilberg te storten. De gemeente en de bewoners in Amersfoort-Noord waren blij van de baggerstort af te zijn – hetgeen de gemeente twintig miljoen euro heeft gekost -, nu lijkt het er op dat diezelfde bagger in ingedikte vorm in de vrije lucht wordt gestort.

Er loopt een vergunningsprocedure voor het ophogen van de vuilstort om de bagger te kunnen opslaan. De provincie, zelf belanghebbend bij de baggerstortproblematiek, moet oordelen over de vergunningaanvraag. De uitslag daarvan lijkt mij al bij voorbaat bekend. Bij de vergunningaanvraag hoort een milieueffectrapportage (Mer). Deze werd opgesteld in opdracht van de aanvrager, dus dit onderzoek zal weinig problemen bevatten voor de vergunningverstrekking.
Mijn fractiegenoot Hans van Wegen heeft bezwaar aangetekend tegen de vergunningaanvraag en de Mer. Dat kon hij doen als burger van deze stad, want de gemeenteraad staat bij de hele vergunningsprocedure buiten spel. Naar nu blijkt is er in elk geval nog een tweede bezwaar aangetekend. Aan het geheel zitten veel meer haken en ogen, ik kom daar op terug!

Risico’s door Europese regelgeving

Vrijdag 24 oktober 2008

Deze week ontving ik, als bijlage bij Binnenlands Bestuur of VNG-Magazine, een bijzondere Sdu-publikatie: Sdu-Noviteiten-magazine. Het thema van deze publicatie was: Ruimte en Wonen, Milieu en Mobiliteit. Een van de onderwerpen trok in extra mate mijn belangstelling: de zaak Auroux. Achter deze term gaat een probleem schuil dat groter is dan de fijnstofproblematiek in de afgelopen jaren waardoor een reeks van openbare werken en bouwplannen werden stopgezet of vertraagd.

De zaak Auroux betreft een uitspaak van het Europese hof van justitie. Dit hof oordeelde over de aanbesteding van een stadsdeel in de Franse gemeente Auroux. De Europese aanbestedingsregels waren overtreden. Bij deze zaak speelde de toegepaste constructie een rol die bij de ontwikkeling van het stadsdeel was gevolgd, een soort van pps-constructie, enigszins vergelijkbaar met de wijze waarop Vathorst onder regie van het ontwikkelingsbedrijf OBV wordt gerealiseerd.
Dat in het artikel Vathorst als een Nederlands voorbeeld wordt genoemd (het artikel is zelfs gelardeerd met foto’s van Vathorst), geeft te denken. Er loopt een procedure rond Vathorst bij het Europese bestuur. Europese molens draaien traag, dus een uitspraak laat nog op zich wachten: dat kan volgende maand zijn, maar misschien ook pas over twee jaar. Hoe dan ook, wanneer de uitspaak van het Europese hof ongunstig uitpakt, zijn rond Vathorst de rapen gaar en kan de gemeente met grote procedurele en financiële gevolgen worden geconfronteerd.

Overigens, los van het Sdu-artikel: Nederland moet zijn regelgeving aanpassen aan de Europese wet- en regelgeving. Dat geldt ook voor het aanbestedingsbeleid bij grote bouwwerken. Ambtelijk is daarvoor een voorstel voorbereid. Dit voorstel heeft dusdanige catastrofale gevolgen voor een aantal vinexlokaties, waaronder Vathorst, dat het Kabinet de zaak maar eerst eens even heeft aangehouden.