Een vreemde, maar kostbare transactie

Vrijdag 19 maart 2010

Deze dag werd door het college een persbericht uitgegeven. De titel: ‘Baggerdepots komen er definitief niet’.  Is dat nieuws? Beslist niet! Toch is het een interessant persbericht: de banaliteit van de overeenkomst die de gemeente een aantal jaren geleden met het afvalverwerkingsbedrijf Smink afsloot, staat weer eens zwart op wit.

Een beknopte terugblik. De provincie zocht in de jaren tachtig van de voorbije eeuw naar nieuwe opslagcapaciteit voor sterk verontreinigde bagger. De regels schreven toen nog voor dat elke provincie zijn bagger binnen de eigen grens moest opslaan. Na een zoektocht – waarbij het gemeentebestuur op een essentieel moment afwezig was, zie het Vathorstonderzoek – viel de keuze op het gebied achter de vuilstort van de firma Smink, vlak bij Vathorst. De gemeenteraad was nauwelijks op de hoogte van de zoektocht, laat staan dat er protest werd aangetekend tegen de locatiekeuze. Het was de actiegroep GUS die rond het jaar 2000 aan de bel trok.

Toen in 2002 een nieuwe gemeenteraad aantrad, was er geen maatschappelijk draagvlak meer voor de beoogde baggerstortputten. De provincie wilde echter van geen wijken weten en dwong het Amersfoortse gemeentebestuur een bestemmingsplan voor de baggerputten naast Vathorst op te stellen. Intussen bleek echter uit onderzoek dat de eerder door de provincie berekende capaciteit voor de putten veel te groot was. Ook verviel de regel dat de provincie binnen eigen grenzen moet storten. Een streep door de rekening van de firma Smink, zou je zo denken. Het graven van de putten werd een behoorlijk financieel risico omdat het onzeker werd of deze ooit vol zouden raken.

Maar geen nood. Het gemeentebestuur, onder druk van het maatschappelijke verzet, trad in overleg met de firma Smink, daarbij bijgestaan door de provincie. Er werd een oplossing gevonden: de gemeente zou de grond voor de putten opkopen en aan de firma Smink een afkoopsom voor het storten van de bagger betalen. Het daarmee gemoeide bedrag, dat momenteel zwaar op de gemeentelijke begroting drukt, is intussen opgelopen tot zo’n vijftien miljoen euro. Dat moet via woningbouw in Vathorst-West worden terugverdiend, maar het ziet er steeds meer naar uit dat dit onmogelijk is.

Wat is nou de banaliteit van de overeenkomst met Smink, opnieuw bevestigd door het persbericht van vandaag? Onder druk van de provincie moest de gemeente het bestemmingsplan voor de vuilstort aanpassen. Want in plaats van het storten van de bagger in twee aan te leggen putten – met een behoorlijk bedrijfsrisico voor de firma Smink – mag deze firma nu 900.000 kuub bagger boven op de vuilberg storten. Niet afgedekt door een laag water, maar onder de vrije hemel. Daarvoor mag de berg weer zo’n vijf meter hoger worden dan eerder (onder protest van veel omwonenden) was toegestaan.

Interessant dus. Smink hoeft de putten niet te graven, maar kan de zwaar vervuilde bagger in ingedikte vorm gewoon door de poort laten binnenkomen. En daarbij de inkomsten vangen die bij deze vorm van verwerking behoren. Is er nog sprake van ondernemersrisico of van het misgelopen van inkomsten waarvoor de gemeente vijftien miljoen euro op tafel moest leggen?

De firma Smink was – onder protectie van de provincie – het gemeentebestuur weer eens te slim af. Ik ben nog altijd benieuwd wie er, naast de firma Smink, nog meer aan deze transactie heeft verdiend!

 Jankef komt naar de rabbi om raad te halen. Drie uren lang praat hij over zijn nood. Dan vraagt hij: ‘Rabbi, wat zal ik doen?’ ‘Je moet je laten dopen,’ luidt de raadgeving. Jankef is diep beledigd. ‘Rabbi, wat maak je mij nou?’ De rabbi: ‘Dan kan je voortaan de pastoor urenlang lastig vallen, en niet mij !’