Op weg naar een nationaal kabinet

Maandag 14 juni 2010

Dat de vorming van een nieuw kabinet gecompliceerd is, kan makkelijk worden vastgesteld. Ik vermoed dat het resultaat het onbegrip over de politiek, dat bij veel kiezers en vooral niet-kiezers leeft, alleen maar gaat  vergroten. Uiteraard is elke uitspraak over wat ons de komende maanden staat te wachten, een vorm van koffiedikkijkkerij, maar toch wil ik mij er wel aan wagen. Mijn uitgangspunt daarbij is: bij dit soort processen zie je nooit wat je denkt te zien, zodat het uiteindelijke resultaat a-priori anders zal zijn dan wat nu nog door velen wordt beweerd. Maar laat ik eens een gok wagen.

Allereerst: alle adviezen die aandringen op overleg tussen de VVD en de PVV beschouw ik als judaskussen. Ik vermoed dat geen van de fractievoorzitters, misschien met uitzondering van de PVV, meent wat hij of zij zegt. Van VVD tot SP heeft iedereen er belang bij dat de PVV buiten de boot valt. Naar mijn mening heeft informateur Rosenthal de opdracht twee taken uit te voeren. In de eerste plaats moet de PVV een totale demasqué ondergaan, waarbij deze partij zoveel mogelijk van haar extreme profiel verliest en aan geloofwaardigheid tegenover haar achterban inboet. In de tweede plaats moet vervolgens een weg worden gevonden waardoor de Zwarte Piet voor het buiten spel zetten van de PVV bij deze partij zelf komt te liggen.

Is daarna de weg vrij voor een Paarse coalitie? Daar geloof ik niet in. De VVD zal er weinig heil in zien om binnen een kabinet een minderheidspositie in te nemen tegenover een linkprogressief blok van PvdA, D66 en Groen Links. De VVD zal binnen een dergelijk blok te veel moeten inleveren en daardoor het krediet dat het van veel nieuwe VVD-kiezers heeft gekregen in een keer weer verliezen.

Ik vermoed dat de sleutel voor de komende coalitie in de opdracht ligt die formateur Rosenthal van het staatshoofd heeft ontvangen. Deze opdracht bevat, voor het eerst sinds 1935 zoals Rosenthal zelf onder de aandacht bracht (en dat heeft hij niet zonder bedoeling gedaan), een politieke boodschap. In die boodschap wordt bijzondere nadruk gelegd op de moeilijke economische situatie waarin ons land verkeert en de noodzaak om zo spoedig mogelijk tot een slagvaardig kabinet te komen.

Mijn verwachting is dat er nog voor het einde van de zomer een ‘nationaal’ kabinet is gevormd waaraan VVD, PvdA en CDA deelnemen. De personele invulling daarbij zal vooral zakelijk zijn. Een kabinet dat hard gaat ingrijpen, waarbij de PvdA de sociale gevolgen mag gaan afdekken. Belangrijk wordt dan hoe deze uit opportunisme ontstane regering de voorbereiding voor de begroting 2012 gaat doorstaan. De kans dat binnen twee jaar opnieuw verkiezingen plaatsvinden, is niet denkbeeldig.

Overigens: even de lijn doortrekkend naar onze eigen stad. Ook in Amersfoort wordt het vaststellen van de begroting 2012-2016 cruciaal. Ook in Amersfoort geldt dat de lakmoesproef in de herfst van het volgende jaar plaatsvindt, of misschien al eerder bij het vaststellen van de kaders.