Cultuurverschillen op Kerstdag

Maandag 25 december 2006

Vijftig jaar geleden had ik, zoals veel scholieren, een krantenwijk. De Volkskrant, een toen nog niet zo veel gelezen ochtendkrant. Mijn bezorgwijk lag op de grens van Bussum en Naarden, globaal begrensd door de Brediusweg, de spoorlijn en de oude Amersfoortse Straatweg. Een uitgebreid gebied met veel grote tuinen, de groene brievenbus aan de straat bestond nog niet. Elke ochtend legde ik voor dag en dauw vele kilometers af, jaloers op de bijna huis-aan-huis opererende Telegraafbezorgers.
Ook toen werd er rond nieuwjaar een kaartje voor de prettige feestdagen overhandigd, met als beloning een fooitje. Een kwartje was mooi, een gulden normaal, een rijksdaalder een zeldenheid. Maar één ding deed ik niet: je ging niet op zon- en feestdagen langs de deur. En zeker niet op Eerste Kerstdag, de familiedag bij uitstek. De meeste mensen gingen toen nog naar de kerk, sommigen alleen nog maar op deze dag.

Tijden veranderen. Deze dag ging, terwijl ik keek naar de tv-uitzending van het Concertgebouworkest die Beethovens Negende uitvoerde, de bel. Aan de deur stonden twee jongens met een kaartje: de bezorgers van de Amersfoortse Courant. Hun Moslimachtergrond was onmiskenbaar. Dus heb ik ze, als niet meer gelovige rooms-katholiek, uitgelegd dat 25 december in onze cultuur een dag is waarop de geboorte van Jezus Christus wordt gevierd. Wie zal het ze anders vertellen! Een dag dus die voor de doorsnee-Hollander niet de dag is waarop de krantenbezorger wordt verwacht. De fooi die zij van mij kregen was lager dan gebruikelijk, maar of ze het echt begrepen waag ik te betwijfelen. Veel zullen ze deze dag niet hebben opgehaald.

De toekomst van de kantorenmarkt

Zondag 24 december 2006

Deze maand heeft de vakgroep Bedrijfs Onroerend Goed van de NVM zijn Nationaal Vestigingsplaatsonderzoek 2006 uitgebracht. In het onderzoek zijn zeventig gemeenten doorgelicht op de ontwikkeling in de kantorenmarkt. Uiteraard is Amersfoort een van de onderzochte regio’s. De kop boven het aan Amersfoort gewijde onderdeel klinkt onheilspellend: ‘Stad voelt concurrentie van Utrecht toenemen’. De gunstige situatie in Amersfoort is voorbij nu Utrecht weer over voldoende huisvestingsmogelijkheden beschikt, zoals in Papendorp en Leidsche Rijn.
Het onderzoek benadrukt dat Amersfoort de afgelopen jaren goed heeft geboerd. De stad profiteert van zijn centrale ligging. Maar uit het onderzoek blijkt ook dat Amersfoort de laatste jaren een stap terug heeft gezet. Tegelijkertijd is het aanbod fors toegenomen, mede door verhuizingen van bestaande bedrijven binnen de stad. Bij de ontwikkeling van zo’n 185.000 vierkante meter kantoorruimte in de Stationsomgeving en in Vathorst zal Amersfoort behoorlijk last krijgen van de concurrentie uit Utrecht, concluderen de onderzoekers.

Maar het is natuurlijk niet alleen de concurrentie die onze stad parten speelt. In heel Nederland is een overproductie aan nieuwbouwlocaties. Piet Eichholtz, hoogleraar aan de Universiteit in Maastricht, heeft laatst gesuggereerd om in ons land maar helemaal geen nieuwe kantoorpanden meer te ontwikkelen en leegkomende panden om te zetten in woonruimte. Misschien een tikkeltje al te doortastend, maar achter deze opmerking schuilt wel een verwachting die door veel meer wetenschappers wordt gedeeld. De bevolkingsgroei in ons land stagneert, arbeidsverhoudingen veranderen en technologische ontwikkelingen hebben invloed op de behoefte aan nieuwe werklocaties. Nadenken is dus geboden.

Ruimte voor jonge kunstenaars

Zaterdag 23 december 2006

Sander van Mil, Marisja Smit en Thijs Trompert zijn drie jonge kunstenaars die momenteel beschikken over atelierruimte in de oude fabriekspanden van Rohm en Haas. De Amersfoortse Courant wijdt deze dag aandacht aan het dreigende vertrek van deze kunstenaars. De gemeente wil de panden waarschijnlijk wel behouden, maar deze zouden dan plaats moeten bieden aan gearriveerde bedrijfjes die voor de gemeente meer geld opbrengen. April 2008 blijkt voor de drie kunstenaars de fatale datum te worden.
Zij zijn niet de enige kunstenaars aan de Kleine Koppel die in oude bedrijfspanden langs de Eem hun creativiteit ontwikkelen. Inez de Heer Kloots, Theo van der Hoeven, Irma Mulder, Barry van Malsen en Ger van Rheenen zijn evenzeer bedreigd door toekomstige ontwikkelingen waarbij hun oude industrieruimten moeten wijken.

Heeft de gemeente hierbij een rol te vervullen? ‘Nou, soms vinden kunstenaars zelf iets. Dat is dan prima. Het zijn tenslotte kunstenaars,’ aldus wethouder Arriën Kruyt. Dat lijkt mij wat te gemakkelijk. Amersfoort mag best iets doen voor de creatieve sector in de stad. Als het de stadsbestuurders uitkomt, zijn ze maar wat trots op de kunstenaars die hun bijdrage leveren aan het culturele imago van Amersfoort.
Eigenlijk is er maar een goed recept: als er bedrijfsmatige ruimten vrijkomen of al beschikbaar zijn, moet onze gemeentelijke bureaucratie niet direct met allerlei geordende plannen komen. Waarom kan een aantal oude bedrijfspanden, sfeerbepalend voor een deel van de stad en herinneringen aan voorbije tijden, niet gewoon blijven staan? Waarom moeten oude gebouwen steeds plaats maken voor appartementscomplexen of lucratieve kantoorruimte waar sowieso steeds minder vraag naar is? Ik ben er wel voor om Rohm en Haas, ook na het vertrek van de tijdelijke popkelder, te handhaven als broedplaats voor creatief talent.

De onzin van statistieken

Vrijdag 22 december 2006

Toegegeven, statistisch materiaal is vaak onontbeerlijk. Maar soms kan het zijn doel voorbijschieten, zeker wanneer het niet aansluit bij realiteit. Dat realiseerde ik mij vandaag toen ik in de raadspost een overdruk vond van de stadsberichten van 13 december. Onderwerp was het Wijkbericht Vermeer-, Berg- en Leusderkwartier. De overdrukpagina bestaat voor een belangrijk deel uit statistische gegevens.
De gebundelde gegevens sluiten aan bij het feit dat de drie wijken samen één wijkbeheersgebied vormen. Maar de verschillen tussen de drie wijken zijn huizenhoog.

Het geboden statistisch materiaal slaat daarom nergens op. Dat in de drie wijken het gemiddeld besteedbaar inkomen per huishouden net iets meer dan tien procent boven het Amersfoortse gemiddelde ligt, zal best. Maar als je deze getallen voor het Vermeerkwartier en de Berg zou gaan splitsen, komen er geheel andere resultaten naar voren. En dat geldt voor meer onderdelen, zoals het aandeel koopwoningen, de rapportcijfers over de buurt en het aandeel alleenstaanden.
Overigens: het toegestuurde materiaal is een overdruk uit de tien dagen eerder verschenen Stadsberichten, via Amersfoort Nu door iedereen in de stad ontvangen. Dat niemand is opgevallen dat er een aantal gegevens – waarschijnlijk door drukfouten – op het banale af onjuist zijn. Dat er núl procent van de inwoners in deze wijken een hbo of universitaire opleiding hebben genoten, lijkt mij wat onder de maat. En dat er van de 7.396 bedrijven in onze stad slecht 1,3 in Amersfoort-Zuid is gevestigd, gaat er bij mij ook niet in!

De groei van de stad

Donderdag 21 december 2006

Beleid ontwikkelen zonder landelijke ontwikkelingen op hun waarschijnlijke consequenties te beoordelen, kan een linke zaak zijn. De discussie over de verstedelijking van Vathorst-West stelt dit onder bewijs. De raadsleden kregen deze week de antwoorden op vragen die tijdens de discussie over Vathorst-West zijn gesteld.

Een van de vragen betrof de noodzaak voor de verdere stadsuitbreiding. Die is er, stelt het college, want hoewel de vooruitzichten over de bevolkingstoename in ons land op de middellange termijn eerder een krimp dan een groei vertonen, ligt dat voor Amersfoort anders. Het college beroept zich daarbij op de studie Krimp en Ruimte van het Ruimtelijke Planbureau en op de studie De Krimpende Stad van het Kenniscentrum Grote Steden.
Uit beide studies blijkt dat een toenemend aantal regio’s de komende tien jaren krijgen te maken met een stagnatie of terugloop in hun bevolkingsomvang. In enkele regio’s, zoals Zuid-Limburg, is deze trend al ingezet. Maar voor een aantal andere regio’s, waaronder Amersfoort, voorspellen beide studies tot aan het jaar 2025 nog een groei.
Deze voorspellingen zijn het resultaat van het doorrekenen van reeksen. Maar er is natuurlijk ook nog een bestuurlijke werkelijkheid. Gen enkele regio wil krimpen. Het te verwachten gevolg zal zijn dat, naarmate steeds meer regio’s met stilstand of krimp krijgen te maken, de concurrentie tussen de regio’s gaat toenemen. Het is daarom nog maar de vraag of in 2010 tot 2015 er nog steeds voldoende mensen zijn die zich in Amersfoort willen vestigen of er gevestigd willen blijven. Met alleen maar doorbouwen vergroot je de concurrentiepositie van onze stad niet. In feite is het verstedelijkingsbeleid van het college gebouwd op lemen voeten.

De toekomst van het OBV

Woensdag 20 december 2006

De SP wenst een onderzoek door de Rekenkamer naar de rol van het Ontwikkelings Bedrijf Vathorst OBV. De positie van het gemeentebestuur binnen het OBV, de feitelijke invloed op de ontwikkelingen en zo meer zouden volgens de SP moeten worden onderzocht. Of de Rekenkamer op dit verzoek ingaat, weet ik niet: de vragen zijn zinvol maar niet in alle gevallen eenduidig te beantwoorden. De verhoudingen binnen het OBV zijn contractueel vastgelegd en in welke mate gemeentelijke vertegenwoordigers binnen dit bedrijf hun maatschappelijke verantwoordelijkheid steeds laten gelden, zal in objectieve zin moeilijk zijn vast te stellen. Maar misschien is het een poging waard.

Veel belangrijker lijkt mij echter een discussie over de toekomst van het OBV, dit gezien in samenhang met de te verwachte bouw van nog eens twee- tot drieduizend woningen in Vathorst-West. Het OBV heeft een zeer specifieke geschiedenis, die wordt gekenmerkt door grondposities en afspraken daarover met het toenmalige college. Deze geschiedenis telt niet voor Vathorst-West, zeker niet tegen het licht van de raadsuitspraak over de eindigheid van de Vathorstontwikkeling – ook al staat die nu weer op de tocht.
Als ontwikkelingsbedrijf heeft het OBV het niet slecht gedaan, ook al bestaat er kritiek op enkele onderdelen zoals de invulling van de Groene Zoom rond Hooglanderveen. Het zou onzin zijn om voor Vathorst-West een nieuw ontwikkelingsbedrijf in het leven te roepen. Maar wat wel relevant is, is de vraag hoe bij de ontwikkeling van Vathorst-West de verhoudingen binnen het OBV vorm krijgen. Gezien de positie van de stad (strategische grondaankopen door ontwikkelaars zijn geen verantwoording van de gemeenteraad) zou op termijn een verandering in de eigendoms- en zeggenschapsverhoudingen binnen het OBV een gesprekspunt moeten gaan vormen. Dan zijn meteen ook enkele SP-vragen beantwoord.

De soap rondom de lokale omroep

Dinsdag 19 december 2006

Het gedoe binnen de lokale omroepwereld levert veel gespreksstof, maar weinig vreugde op. Nu is het weer Eemstad RTV die de vleesgeworden verongelijktheid speelt. De dames en heren van Eemstad willen hoe dan ook niet met enkele medewerkers van Omroep Amersfoort samenwerken. Daar kan ik, vanuit hun standpunt gezien, begrip voor opbrengen. Maar sluit dan een ander soort intentieverklaring af en geef niet, als de conclusies van een onafhankelijke derde je niet aanstaan, ineens een andere uitleg aan afspraken dan eerder is overeengekomen.

Natuurlijk: zoals steeds in omroepland – dus ook in Amersfoort – gaat het weer om mannetjes en vrouwtjes, om geraakte ego’s en om vermeende machtsposities. Voor de ogen van de Amersfoortse gemeenschap ontrolt zich een soap omdat enkele heren, en op de achtergrond hun dames, niet door één deur kunnen. Dat is dan maar zo, maar als dat zo blijft rest er maar een conclusie: stuur iedereen naar huis en begin met een schone lei.
Het eindoordeel lijkt nu bij het Commissariaat van de Media te belanden. Lijkt, want het allerlaatste woord ligt toch bij de gemeenteraad. Die moet bereid zijn om zeven ton gemeenschapsgeld in deze slangenkuil te steken. Zonder deze bijdrage heeft Omroep Amersfoort geen toekomst en komt Eemstad RTV niet eens van de grond. Mijn verwachting is overigens dat het niet bij deze zeven ton blijft. Mijn conclusie is daarom simpel: houdt er mee op.

Overigens: Eemstad RTV vindt dat gedurende het eerste jaar van de nieuwe omroep het bestuur zich nauw met de ontwikkeling van de nieuwe organisatie moet bezighouden. Uit alles tot nog toe blijkt echter dat een nieuwe omroeporganisatie (maar dat geldt net zo goed voor Omroep Amersfoort) slechts kan bestaan met een sterke directeur die de verschillende ego’s in toom weet te houden. Echter: vindt maar eens een man of vrouw met kwaliteit, wanneer die hoort dat hij of zij bijna dagelijks met de secretaris of een ander bestuurslid van de nieuwe organisatie moet overleggen. Zo staat het in de intentieovereenkomst, maar op die voorwaarde vind je geen mens met voldoende kennis en importantie. Dus nogmaals: houdt er mee op!

Kerstverlichting

Zaterdag 16 december 2006

Precies een week geleden, op zaterdagochtend, arriveerde er een auto met aanhanger aan de Grote Koppel en werden de tenten op de Sasjesbrug verwijderd. Ik heb nog even gewacht, maar het lijkt mij nu wel zeker: de Sasjesbrug is klaar, en daarmee is het nieuwe havenproject aan de Grote en Kleine Koppel definitief afgerond. Het wachten is nu op het voorjaar, wanneer tientallen schepen moeten gaan aanmeren, permanent of als passant, en er aantrekkelijke nautische activiteiten rondom de nieuwe haven worden georganiseerd.
Een van de kenmerken van de Sasjesbrug is de speciale verlichting, een trots punt bij de ontwerpers. Maar een deel hiervan is al enkele dagen gedoofd, naar ik aanneem door een technische storing. Hoewel de Sasjesbrug ook vanuit een deel van het stadhuis (nog) is te zien, is dit euvel nog steeds niet opgelost. Maandag maar eens bellen.
Ik noem de brug in de nieuwe haven, waar ik recht op uitlijk, gemakshalve maar ‘Sasjesbrug’, hoewel het mij niet bekend is of de brug al een officiële naam heeft. Als dat niet zo is, dan is mijn suggestie duidelijk!

Bewondering voor volhouders

Vrijdag 15 december 2006

De familie De Vries aan de Kleine Haag, heeft van de rechter gelijk gekregen. De gemeente, steeds uiterst formeel wanneer de bewoners rondom de Kleine Haag verzet aantekenden tegen initiatieven zoals het zorgcentrum, heeft ten onrechte nagelaten om op te treden tegen het gebruik van de Mariënhof als partycentrum. Ik ben er van overtuigd dat deze procedure nooit had gelopen wanneer ons gemeentebestuur het afgelopen jaar iets meer tact en compassie had getoond tegenover de omwonenden van het vermaledijde zorgcentrum. Met het rollen van de spierballen heeft de gemeentelijke bureaucratie zaken als het proces tegen Mariënhof in feite geprovoceerd.
Ik heb vooral bewondering voor de vasthoudendheid van de familie De Vries en hun buren. Er lijkt kans te bestaan op een deal met de eigenaar van Mariënhof. Je moet sterk gemotiveerd zijn om daar niet op in te gaan. Gemotiveerd in de zin dat je je niet laat wegjagen door een stadhuisbureaucratie die hoe dan ook zijn eigen agenda blijft volgen, om het even of burgers daar het slachtoffer worden.

Start van het Eemplein

Donderdag 14 december 2006

We hebben het nu formeel kunnen vernemen: de werkzaamheden aan het Eemplein starten in het najaar van 2007. Dat is een half jaar later dan gepland. Lang is er volgehouden dat alles naar planning verliep en er geen problemen waren. Onlangs merkte wethouder Luchterveld echter al op: de kwaliteit van het Eemplein mag niet lijden onder een te grote tijdsdruk.
Voor alle duidelijkheid: afgelopen week is het voorlopige ontwerp gepresenteerd, een half jaar na de geplande termijn. Het definitieve ontwerp had volgens planning vorige maand al vastgesteld moeten worden. De start van de bouw, in dit geval de parkeergarage, stond voor woensdag 21 februari 2007 gepland. Dat dit nu een half jaar later het geval zal zijn, kan niemand meer verbazen.
Het wachten is nog wanneer mijn schriftelijke vragen over dit onderwerp – ruim twee maanden geleden gesteld – worden beantwoord.

Jericho-Jeruzalem

Woensdag 13 december 2006

Er wordt niet gesloopt in de wijkjes Jericho en Jeruzalem in De Koppel. Technisch gezien lag sloop voor de hand. De woningen zijn ooit als voorlopige voorziening in een tijd van grote woningnood gebouwd. Ze zijn, naar onze huidige maatstaven, klein en ontberen een aantal technische kwaliteiten die de afgelopen decennia norm zijn geworden. In financieel-technische zin is ingrijpende renovatie ondoenlijk.
Maar de mensen die er wonen, zweren bij hun wijkjes. Los van de lage huren: er heerst een hecht buurtgevoel, het is er groen en de woningen staan dicht bij het centrum. Veel bewoners hebben het een en ander aan hun woningen verspijkerd en op eigen initiatief en met eigen middelen hun woongenot verbeterd.

Je kunt, technisch gezien, heel wat afdoen aan de woonkwaliteit in Jericho en Jeruzalem. Maar uiteindelijk gaat het er om dat de mensen zich er senang voelen. En extra voordeel: de stad blijft in het bezit van enkele honderden zeer goedkope woningen waaraan altijd behoefte zal blijven bestaan. Over tien jaar zien we wel verder.

Vathorst-West

Dinsdag 12 december 2006

Hoewel sommige fracties nog wat vaag zijn, het is nu wel duidelijk: een royale meerderheid van de raad is vóór de verstedelijking van Vathorst-West. Alleen Jouw Amersfoort en de SP hebben bedenkingen, van de Burgerpartij is het standpunt nog niet bekend want deze partij was afwezig tijdens de discussie over dit onderwerp, vandaag in De Ronde.

Er zal de komende weken nog wat worden gesparteld in de zin van: moet de dekking van de afkoop van Smink echt door woningbouw in Vathorst-West worden gerealiseerd, of is er elders in de begroting geen ruimte. Het zijn rituele dansen waarvan de uitslag is te voorspellen. Welke partij neemt het voor zijn rekening om te zeggen: bouw toch maar geen zwembad in Vathorst of vergeet de ijsbaan maar.
Dat het zo zou lopen als het nu loopt, was te voorspellen. Ambtenaren en collegeleden hadden in het overleg met de provincie en binnen Utrecht BV de 2.200 woningen in Vathorst-West al ingeboekt. Dat die woningen nu in de provinciale plannen staat, wordt als argument gebruikt hoewel iedereen weet dat zonder signalen vanuit het stadhuis de provincie dit aantal woningen nooit in de plannen zou hebben opgenomen. De provincie verdedigde tot voor kort haar opvatting dat Vathorst-West in reserve moest worden gehouden voor eventuele baggerberging.

Ik weet het bijna zeker: als we over tien jaar door Vathorst-West rijden is er niet alleen gebouwd, maar is het aantal van 2.200 woningen met minstens vijftig procent overschreden!

Een verlaten dogma

Maandag 11 december 2006

Het is niet eens zo lang geleden dat er binnen de gemeenteraad danig werd gekermd wanneer bouwplannen werden gepresenteerd die door hun hoogte in het oog vielen. Over de acties die ooit tegen het gebouw van de SNS-bank aan de Stadsring werden gevoerd, heb ik het niet eens. Gezien de architectonische kwaliteit van dat gebouw had dié actie wat mij betreft wel wat succesvoller mogen verlopen.

Veel recenter was de actie tegen het appartementen gebouw op de hoek van de Bunschoterweg en de A-1. Volgens de oorspronkelijke plannen zou dit gebouw nog enkele verdiepingen hoger zijn geworden. Een meerderheid in de raad was daar op tegen, met als belangrijkste argument dat hierdoor concurrentie zou worden aangedaan ten opzichte van het hoogste bouwwerk in onze stad: de historische OLV-toren. Een fantasievol argument, beide bouwwerken staan ruim vijf kilometer van elkaar. Ik had betere argumenten kunnen verzinnen, maar politieke opvattingen zijn wel vaker voer voor cabaretiers.
Gelukkig leven we in andere tijden. Dat is in elk geval mijn opvatting, nadat vrijwel alle fracties aanwezig waren bij een bijeenkomst over de ontwikkeling van de Hogeweg. Bijna alle fracties, één was afwezig – ik val niet in herhalingen. De aanwezige leden van de gemeenteraad werden op de hoogte gesteld over de discussies die binnen de projectgroep en de participatiegroep voor de ontwikkeling van het Hogeweggebied worden gevoerd. Een nieuwe aanpak voor de stadsvernieuwing, waarbij met succes is gepoogd om bewoners en belangenverenigingen vroegtijdig bij de discussie over omvangrijke nieuwbouwplannen te betrekken.

Er zijn enkele modellen in gesprek waarvoor ook twee maquettes zijn gemaakt. Het is allemaal nog in studie, nog lang niet alles ligt vast, maar het was uiterst interessant om als raadslid te zien welke kant het opgaat.
Ik, en naar ik meen ook mijn raadscollega’s, waren onder de indruk. Er liggen twee aansprekende plannen. De discussie tussen de projectgroep en de participatiegroep over beide plannen is nog niet afgerond, dus ik houd mijn mening nog maar even voor mij, eerst zijn anderen aan de beurt. Maar wat mij in beide plannen opviel was, dat het item ‘hoogbouw’ in de vorm van enkele opvallende gebouwen niet uit de weg is gegaan.
Mijn instemming heeft het. Ik vind de vraag niet relevant of een gebouw, buiten ons stadscentrum gepland, twintig of dertig verdiepingen gaat tellen. Veel belangrijker is of de gemeente of de woningcorporaties de moed hebben om een goede architect, wat mij betreft met internationale faam, aan te trekken. Liever een mooi gebouw van dertig verdiepingen, dan een saai en weinig overtuigend ontwerp van vier of vijf etages. Hopelijk schrikken mijn raadscollega’s niet over hun eigen enthousiasme!

Bouwen in Vathorst-West

Vrijdag 8 december 2006

‘Bouwen in Vathorst-West, wat vind je daar nou van?’ Een vraag die mij onlangs weer werd gesteld. Beantwoording hiervan is intussen gecompliceerd geworden. Gezien de geschiedenis en de ruimtelijke consequenties is er genoeg reden om er tegen te zijn. Leefbaar Amersfoort heeft zich steeds in die richting uitgesproken, binnen Jouw Amersfoort wordt er niet anders over gedacht. Het is intussen wel moeilijk om vast te stellen wat onze achterban hierover denkt.
De andere kant is dat de vraag of in Vathorst-West gebouwd gaat worden, intussen een gelopen race lijkt te zijn. Een meerderheid van de raad verzet zich er niet tegen. Met de opbrengst van Vathorst-West moeten de kosten voor de afkoop van de baggerberging – intussen zo’n twintig miljoen euro, meldt het college – worden gedekt. De VVD-fractie heeft – kort vóór de verkiezingen – nog een motie ingediend en daarvoor voldoende steun gekregen, waarin het college werd gevraagd een zoektocht te doen naar een alternatieve dekking voor de baggerkosten, maar feitelijk was deze motie de hypocrisie ten top: waar vindt het college twintig miljoen euro? Er van uitgaande dat het college een vurig voorstander was en is van de woningbouw in Vathorst-West, was het ook een onzinnige vraag. Het antwoord dat we deze week kregen, was dus navenant: er is geen alternatief!

In principe heb ik niets tegen bouwen, in tegendeel. Het is goed voor onze stedelijke economie en Amersfoort heeft nog steeds een tekort aan woonruimte. Wat dat laatste betreft is overigens op te merken dat de eerstvolgende vijftien jaren geldt: hoe meer woningen je bouwt, hoe groter wordt het tekort. Al die kinderen die gedurende groeistadjaren zijn geboren en de komende jaren nog in Vathorst ter wereld komen, willen op een bepaald moment ook wonen. Een keerpunt ligt wel in het verschiet, maar dan praten we over 2020 of daaromtrent.
Ik wil een discussie over bouwen in Vathorst-West ook niet uit de weg gaan. Maar die discussie zou dan wel in vrijheid moeten worden gevoerd, zonder de straf van twintig miljoen euro als je na discussie besluit om het groene, open gebied tussen het tot nog toe geplande Vathorst en Bunschoten open te laten. Die beslissingsruimte is er dus niet. De gemeenteraad heeft de vrijheid tot beslissen de afgelopen jaren zelf om zeep geholpen door een opeenvolgende rij van bouwgeile wethouders en ambtenaren vrijwel kritiekloos te volgen. Daardoor heeft de firma Smink, waar meer zakelijke intelligentie voorhanden is en was dan bij onze hele ambtelijke top en de hen volgzame collegeleden. Het heeft Smink tientallen miljoenen euro’s opgeleverd, met het douceurtje van meer dan tien miljoen euro in 2006 als sluitstuk. Daarna heeft de familie Smink het bedrijf tegen een prachtige prijs verkocht!

Ben je voor of tegen woningbouw in Vathorst-West? Moeilijk te zeggen, een fatsoenlijke, open discussie heeft feitelijk nooit plaatsgevonden. Oké, de gemeenteraad heeft acht jaar geleden gezegd: na het huidige Vathorst geen verdere uitbreiding meer. Maar diezelfde raad heeft in meerderheid vervolgens alle kunstgrepen die de gemeentelijke bureaucratie heeft toegepast om onder dit raadsbesluit uit te komen, vrijwel blindelings gesanctioneerd.
Een antwoord vóór of tegen is in feite niet meer relevant. Er wordt gebouwd, voor de meerderheid in de raad is dat een uitgemaakte zaak. Uiteraard is het goed en zelfs noodzakelijk om nog een blik naar achter te werpen en alle ijverig jaknikkende collega’s een spiegel voor te houden. Maar het lijkt mij verstandiger om de komende tijd vooral vooruit te kijken en te zorgen dat Vathorst-West in elk geval een succes wordt: in zijn opzet, volkshuisvestelijk en financieel. Nu de meeste fracties lijken in te stemmen met de verstedelijking van Vathorst-West, ligt er nog een rij van vragen en problemen die moeten worden opgelost. Hoe zit het met de verkeersontsluiting, hoe wordt de woningbouw in Vathorst-West procesmatig binnen de totale Vathorst-ontwikkeling ingepast, wat is de invloed van de nog operationele vuilstort op de nieuwe ontwikkeling, enzovoort.

Onze coffeeshops

Donderdag 7 december 2006

De gemeenteraad moet de komende weken een uitspraak doen over de toekomst van de coffeeshops in onze stad. Een mooi dilemma, waar elk besluit een aantal nadelige consequenties heeft. Als je alle stukken leest bekruipt je bijna het gevoel: snel weer dichtnaaien en afvoeren! Maar het raadswerk is minder simpel, omdat bijvoorbeeld allerlei belangen op zakelijk gebied en op het vlak van de leefbaarheid een rol spelen en partijen in de raad uiteenlopende, zeer principiële uitgangspunten op dit thema hebben. Praat maar eens met mensen van Groen Links en van de Christen Unie, zogenaamde coalitiepartners.

De meest zinvolle discussie vind ik die over de locatie van coffieshops ten opzichte van alle scholen, dus ook basisscholen. Maar een uitspraak op dat punt kan een rij van ongewenste consequenties hebben. Moet je dan coffieshops op en bedrijfsterrein samenbrengen, zoals de VVD voorstelt? Of vestigen op een van de weinige plekken die nog aan allerlei gewenste voorwaarden voldoet, bijvoorbeeld in het zuidelijkste deel van de Leusderweg. Beide zijn oplossingen waartegen nog wel heel wat is in te brengen. En als er verplaatst moet worden: wie neemt het initiatief en draagt de kosten?
Er staat ons een aardige discussie te wachten. Maar de meest banale uitspraak kwam ik tegen in het collegestuk over dit onderwerp: omdat Amersfoort een grote populatie jongeren heeft, is de aanwezigheid van negen coffeeshops in onze stad onontkoombaar. Dat kan wethouder Van Daalen van de Christen Unie nooit hebben geschreven! Ik vind het ook een wat te simpele redenering, zo ken ik er wel meer: omdat er steeds meer auto’s zijn moet het wegennet ongebreideld worden uitgebreid; omdat er in elke maatschappij, hoe welvarend ook, altijd een ‘onderkant’ is, moeten we voedselbanken stimuleren; omdat groepen ouders zich niet verantwoordelijk voelen voor wat hun kinderen op straat uitspoken, moeten we niet klagen over jeugdcriminaliteit. Misschien doet het college er beter aan om eens na te denken hoe ze het drugsgebruik onder jongeren kan bestrijden, in plaats van het bestaan van coffeeshops als natuurverschijnsel te propageren!

Het ROB-gebouw

Woensdag 6 december 2006

Een krantenkop: “Programmamaakster Sonja Barend strijdt voor behoud ROB-gebouw’. Een golf van protesten. Velen vinden het ROB-gebouw, vlak bij de Appelmarkt, een monster van een gebouw. Een van de lijken van wethouder Asselbergs – ik kan mij er meer herinneren: ruim twintig jaar geleden verzette het SCW-bestuur zich tevergeefs tegen nieuwbouw in de Nieuwstraat, een grauwe kolos met een plat dak. De wethouder vond platte daken mooi, nou, dat hebben we geweten!

Toch loop ik niet voorop bij de actie vóór slopen van het ROB-gebouw. Niet wegens Sonja Barend, ik ben geen familie van haar! Ik vind wel dat elke binnenstad een optelsom is van gebouwen uit verschillende tijden en met verschillende stijlen. Misschien wordt het ROB-gebouw over honderd jaar (als het tot die tijd niet uit zichzelf in elkaar is gestort) wel als een te beschermen voorbeeld gezien van de bouwstijl aan het einde van de twintigste eeuw en daarom hogelijk gewaardeerd.
Maar mijn belangrijkste argument is: wat krijgen we er voor terug. Er zijn in de binnenstad al heel wat open gevallen gaten gevuld op een wijze die weinig aanleiding geeft tot vreugde: Amicitia spant daarbij de kroon, maar ook de nieuwbouw op het oude markthallengebied veroorzaakt weinig vreugdevolle opwinding. Het CenA-pand aan de kant van Muurhuizen is ook een aanfluiting. En is het Lieve Vrouwetheater aan het gelijknamige plein van betere kwaliteit dan het ROB-gebouw? Ik bedoel maar. Elke gezichtscorrectie is een risico!

Problemen aan de Chirurgijnsgilde

Dinsdag 5 december 2006

Deze dag ontvingen alle raadsleden een dik pak papier van Hein van Wegen. Hein van Wegen is een bekende voor de raadsleden. Niet alleen omdat hij regelmatig aanwezig is bij de raads- en commissievergaderingen, maar ook door de vele zaken die hij de afgelopen jaren bij de raadsleden aankaartte. In het algemeen goed gedocumenteerd en gebaseerd op de praktijk zoals die zich in onze stad voordoet. Voor velen is hij een lastig persoon, maar onontbeerlijk in het spanningsveld tussen overheid en burger.

De documentatie die vandaag op de deurmat plofte, betrof de woningbouw aan de Chirurgijnsgilde. Hein van Wegen is een van de bewoners van de huizen in het oostelijke deel van het Gildenkwartier. Deze huizen vormen de geluidsbarrière tussen woonwijk en spoorbaan en zijn hiertoe gedeeltelijk in een aarden geluidswal gebouwd. Al kort na de oplevering kwamen de eerste problemen van deze ‘walwoningen’ aan de orde. De bewoners beleefden trillingsoverlast door de voorbijrijdende treinen. Er werden maatregelen getroffen, maar die hebben schijnbaar niet alle problemen opgelost.
Hein van Wegen heeft nu zelf onderzoek naar geluidsoverlast laten verrichten. De resultaten liggen ver boven de normen. Daarnaast heeft hij geconstateerd dat zijn woning – en dus de hele rij van 34 woningen – vier meter dichter bij de spoorlijn staat dan volgens de oorspronkelijke plannen en de op basis daarvan gehanteerde normen het geval zou moeten zijn.

Dergelijke informatie brengt je als raadslid in verlegenheid. Uiteindelijk is het geconstateerde probleem een zaak tussen de bewoners en de bouwer van de woningen.Maar de gemeente staat natuurlijk niet geheel buiten spel. Er is een bouwvergunning verleend, de gemeente had een toezichthoudende taak (zowel op de bouw als op de juistheid van de plek waar de bouw plaatsvond) en de gemeente is verantwoordelijk voor de handhaving van het bestemmingsplan.
Er zijn enkele vuiltjes die je als raadslid niet (meer) kunt oplossen. Een verleende bouwvergunning heeft rechtskracht. Hooguit kunnen mensen die bezwaar hebben, schorsing aanvragen bij de rechter, maar dat is na meer dan tien jaar niet meer actueel. Verplaatsen van de woningen is natuurlijk onmogelijk. Aanvullende maatregelen, zoals ook door Hein van Wegen worden voorgesteld, zijn kostbaar maar moeten door de aannemer – voor zover nog aansprakelijk – worden uitgevoerd en bekostigd.

Ik weet het niet, maar het zou kunnen zijn dat Hein van Wegen de gemeente aanspreekt omdat deze haar toezichthoudende taak niet naar behoren heeft uitgevoerd. Gezien de relatie tussen de raad en het college is dat een zaak die allereerst tussen Hein van Wegen en B en W speelt. Pas nadat B en W een besluit hebben genomen dat naar de mening van Hein van Wegen niet correct is, kan de raad vanuit zijn toezichthoudende taak een initiatief nemen. Een beroepszaak tegen een negatief uitvallend besluit van het college is overigens iets dat de raad indirect raakt, de bestuursrechter heeft hier een primaire taak.
Wat overigens niet betekent dat ik de stukken van Hein van Wegen terzijde kan leggen. Als raadslid en als volksvertegenwoordiger voel ik mij behoorlijk betrokken bij de afdoening van de problemen die Hein van Wegen heeft geconstateerd. Maar de bal ligt vooreerst bij hem: hij zal het gemeentebestuur eerst in gebreke moeten stellen. Zou het college hem daarop in het gelijk stellen en – binnen de daarvoor geldende regels – genoegdoening verlenen, dan kan voor de raadsleden het dossier worden gesloten. Ik weet zeker: loopt het anders (ik sluit dat niet uit!), dan ben ik als raadslid aan de beurt.

Enkele opmerkingen bij het Eemplein

Maandag 4 december 2006

Afgelopen week werd het voorlopig ontwerp voor het Eemplein gepresenteerd. Het toeval wil dat ik deze week via een bekende ook de gedetailleerde tekeningen van de meeste onderdelen van het Eemplein ontving. Als raadslid hoef je je niet met dergelijke details bezig te houden, maar toch was het interessant om de tekeningen eens door te bladeren en daarbij op enkele opmerkelijke onderdelen te stuiten.

Opvallend onderdeel van het ‘discoblok’ van het architectenbureau K. van Velzen is het verticale restaurant. In het dertig meter hoge torentje tegenover de Koppelpoort liggen zes ruimten boven elkaar, elk plaats biedend aan twee tafeltjes. Aantrekkelijke separeés met een daverend mooi uitzicht over de Eem en de Koppelpoort. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de restaurateur een logistiek probleem oplost. De architect heeft hiervoor een goederenliftje ingetekend.
In hetzelfde blok zijn drie discotheken (eindelijk!) gepland: twee van 300 m2 voor R&B en House en één van 150 m2 voor après-ski. Drie totaal verschillende doelgroepen. Wat misschien minder geslaagd is, is het feit dat deze drie disco’s via één hal worden ontsloten. Misschien is een aparte ingang voor de kelder, waar House is gepland, een beter idee.

Wat mij bij de kantorenlocatie van Mecanoo aanspreekt is de tennisbaan op het dak van het bijna 10.000 m2 grote Fitnesscentrum, achter de Mediamarkt en boven Albert Heijn. Wat tegenvalt is de nog geen twintig vierkante meter grote woonkamers in de standaardwoning binnen dit complex. Daar staat tegenover dat er een aparte eetkamer is, afgescheiden door een doorloop met keuken.
De buitenschil van het Minerva-bioscopencomplex is aan twee kanten bestemd voor jongerenwoningen, zodat er geen doos met gesloten wanden ontstaat. De woningen zijn echter niet diep, wat is opgelost door de inbouw van een entresol. Maar daarvoor moeten de jongeren, willen zij hun privacy in stand houden, wel over vrijwel de hele breedte van de woning een bijna vijf meter hoog gordijn aanbrengen!
Onlogisch vind ik de rangschikking van de zalen. Beneden liggen vijf kleine zalen, waarvan vier met 144 stoelen. Boven liggen drie grote zalen waarvan de grootste 560 stoelen telt. De meeste bezoekers moeten dus vier verdiepingen per trap overwinnen. Of de lift nemen, maar daar is er maar één van!

Tussen het Eemplein en de Eemlaan wordt een blok gebouwd, ontworpen door Drost en van Veen. Grotendeels boven enkele commerciële ruimten, een gezondheidscentrum en een leisureruimte worden 27 woningen gebouwd. De parkeerplaatsen liggen op het dak van het gezondheidscentrum/leisureruimte. De parkeerplaatsen zijn elk vijf meter diep en 2,25 meter breed.
Ik woon in een complex met parkeerplaatsen van ongeveer 2,40 meter breed: iedereen klaagt over de smalle plaatsen. Enkele plaatsen zijn 2,25 breed, waaronder de plek die mij oorspronkelijk werd aangewezen. Onbruikbaar, gaf ook de verhuurder toe, zodat ik intussen naar een ruimere plek ben verhuisd. Kopers van appartementen kijken vaak als laatste naar de parkeerplek, makelaars weten veelal niet eens de maten, zoals ik bij de presentatie van het project ‘wltvrdn’ mocht ervaren. Drost en van Veen zouden nog eens naar de parkeeroplossing moeten kijken – maar ja: de beukmaat!

De gedetailleerde plannen voor het cultureel deel van Neutelings en Riedijk en van het woonblok op de hoek van de Kleine Koppel van O’Donnel Tuomay moet ik nog ontvangen. Vooral dat laatste heeft mijn belangstelling, het lijkt mij wel wat voor de toekomst!

Van Hoogevest en de regels

Zondag 3 december 2006

‘Stad botst met trouwste ondernemer’ kopte de Amersfoortse Courant deze week. De gemeenteraad nam een voorbereidingsbesluit voor het gebied tussen Zonnehof en Stadsring. Het aannemersbedrijf Van Hoogevest wil hier, op het oude Boeddhaterrein, nieuwbouw realiseren. Door het haastige voorbereidingsbesluit moet de aannemer zijn plannen waarschijnlijk aanpassen. Door het creatief toepassen van de wetgeving voelt Van Hoogevest zich op het verkeerde been gezet.

Toen ik dit las, moest ik aan het project Weltevreden (marketingnaam: wltvrdn) denken, tussen de Bergstraat en de Kersenbaan. Dit project wordt ontwikkeld door Van Hoogevest. Omwonenden hadden de afgelopen jaren bezwaren tegen onderdelen van het plan. Hun bezwaren werden, op grond van listig toegepaste regels, door Van Hoogevest, in samenwerking met de gemeente, van tafel geveegd.
Afgelopen maand belde een van de omwonenden mij op. Zij vertelde dat, tegen het einde van de slopende discussie die de bewoners voerden met Van Hoogevest en de gemeente, er een deal werd gesloten waarbij de projectleider van Van Hoogevest een aantal toezeggingen deed. Mondeling, wel te verstaan. Nu puntje bij paaltje kwam, bleek deze projectleider intussen ingezet te zijn op een project in het zuiden van het land. Het laat zich raden: de nieuwe projectleider wist van geen afspraken, de bewoners voelden zich opnieuw gepiepeld.

Aanleiding voor het telefoontje was het feit dat de medewerkers van Van Hoogevest tot de ontdekking kwamen dat enkele bomen aan de rand van het bouwterrein in de weg stonden.
Voordat met omzagen kom worden begonnen, informeerden omwonenden of er wel een kapvergunning was. De opgetrommelde projectleider van de gemeente loog er wat op los: er was een kapvergunning. Tonen kon hij hem niet, logisch, want er was géén kapvergunning. Aangeboden werd om de bomen op een door de bewoners gewenste plaats in hun tuin neer te zetten.
‘Ik had van mijn leven niet gedacht ooit zo’n zeikwijf te worden,’ verontschuldigde de bewoonster zich tegenover mij. Maar getergd door de trucjes en regeltjes waarmee Van Hoogevest en de gemeente haar jarenlang het leven hadden zuur gemaakt, bleef zij op haar standpunt staan. Haast of geen haast, eerst de procedure van de kapvergunning – regels waren immers regels!

Overigens: het voorbereidingsbesluit dat de raad in snel tempo nam, hing samen met de parkeervoorzieningen rondom de nieuwbouw van Van Hoogevest aan de Stadsring. De aannemer wilde het parkeerprobleem in de open ruimte oplossen, de gemeente wenste dat voor de nieuwe bewoners en gebruikers een ondergrondse parkeervoorziening wordt gerealiseerd.
Jouw Amersfoort heeft er in zijn programma voor gepleit dat bij alle wat grotere nieuwbouwprojecten in het centrum en de omringende wijken het parkeren inpandig (dus meestal ondergronds) wordt opgelost. Het aanzien van de openbare ruimte is ons te veel waard, er staat al genoeg blik op straat. Ik had dus geen problemen met het voorbereidingsbesluit. Eigenlijk zou het voor ontwikkelaars die in de bestaande stad een project willen realiseren, een logische zaak moeten zijn dat zij het bijbehorende parkeerprobleem binnen het eigen project oplossen. Ook zonder voorbereidingsbesluit.

Verrassende luchtfoto’s

Zaterdag 2 augustus 2006

Er ligt een nieuw boek in de winkel: Amersfoort vanuit de lucht. Een aanbeveling voor iedereen die iets met de stad heeft. Of met zijn eigen buurt, want de foto’s zijn zeer gedetailleerd en vrijwel elke Amersfoortse wijk is in het 131 luchtfoto’s tellende boek wet terug te vinden.

Het aardige van zo’n reeks gedetailleerde luchtfoto’s is dat je zaken ziet die je daarvoor niet waren opgevallen. Ik zag nog heel wat ingesloten open plekken in de stad. Verraden waar, doe ik niet, de mensen die de stad graag van voor tot achter volplempen moeten het boek maar zelf kopen.
Enkele opvallende punten zijn het vermelden waard. Ik vermoedde het al, maar nu heb ik het gezien: de vijf panden voor jongerenhuisvesting achter de Hema zijn in feite één bouwblok, voorzien van vijf voorzetgevels. Niet erg, maar leuk om te weten. In binnenstad liggen prachtige tuinen, maar je ziet ze alleen maar vanuit de lucht. Dat geldt ook voor het aantal dakterrassen in de oude stad. Amicitia zag er op dinsdag 4 juli, omstreeks de middagtijd (zonnestand) vrijwel uitgestorven uit. Maar ja, wanneer niet! Het Flintcomplex oogt vanuit de lucht massaal, maar wat gebeurt er na 1 augustus 2011 met het grote deel daarvan waarin nu nog de Scholen in de Kunst zijn gehuisvest? Vanuit de lucht zijn de Frisiawoningen in het Bergkwartier nog mooier dan vanaf de straat.
Uit de lucht blijkt pas hoe groot en uitgestrekt de voormalige kloosters Onze Lieve Vrouw ter Eem en het naastgelegen klooster van de paters waarin nu ASA-ROC is gevestigd zijn. Een monument uit het Rijke Roomse Leven. Op 12 september werd er al gewerkt aan het loopdek voor de nieuwe brug tussen de Grote en Kleine Koppel – men is er nog mee bezig! Vanuit de lucht is het voormalige militaire hospitaal aan de Hogeweg een juweeltje, rijp voor de monumentenstatus. Het enige dat stoort bij de vroeg-middeleeuwse boerderij Schothorst is een vrouw met kind op de fiets, voor de rest ligt de boerderij er volkomen authentiek bij. Het nabijgelegen kunstmatige (maar kostbare) moerasgebiedje verliest vanuit de lucht helemaal aan betekenis. Enzovoort, enzovoort!

Gemeente, houd je aan je beloften!

Vrijdag 1 december 2006

De opening van de Eemhaven, donderdagavond kort na het invallen van de duisternis, was sober – zeker gemeten tegen de inzet, de duur en de vele publiciteit voorafgaand en tijdens de aanleg. En wethouder Ruud Luchteveld, die de openingshandeling verrichtte, moest meedelen dat de brug nog steeds niet klaar is. Wel zijn de hekken weg, want een brug die plechtig in gebruik wordt genomen, moet ook toegankelijk zijn.

De Amersfoortse Courant liet de prachtige openingsfoto vergezeld gaan met een bericht over de parkeerproblemen op de Grote Koppel. Deze kade zou eerst geheel autovrij zijn. Vervolgens besloot de gemeente dat de kade tot vlak voor de brug toch toegankelijk is voor auto’s. Dit voornemen werd herroepen nadat de omwonenden van verschillende kanten (vereniging van eigenaren, verhuurder) klaagden tegen deze openstelling. Maar uit een publicatie die kort voor de opening onder de omwonenden werd verspreid, blijkt dat de gemeente toch voor belangen (welke?) is gezwicht, de kade blijft open voor auto’s. Het laatste bericht is dat er waarschijnlijk parkeermeters komen.
Ik ben zelf omwonende, maar het is mij om het even of de kade wel of niet open voor auto’s is Kopers van het eerste uur weten echter te melden dat de gemeente bij de introductie van de nieuwbouwplannen zwart op wit heeft gemeld dat de kade autovrij zou zijn. Dan is er maar een oplossing: gemeente, houd je aan de oorspronkelijke beloften!