Duidelijkheid bij een heugelijk jubileum

Zaterdag 26 november 2005

De SGLA (Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort) viert deze dag zijn tienjarig bestaan. Voor alle duidelijkheid: anders dan de naam misschien doet vermoeden, er is geen enkele relatie tussen de SGLA en Leefbaar Amersfoort – niet anders dan het feit dat enkele LA-leden en sympathisanten binnen de SGLA actief zijn, net zo goed als leden en sympathisanten van andere politieke partijen. Om het tweede lustrum te vieren, organiseerde de SGLA een originele bustocht en een discussie tussen lijsttrekkers. Ik was uitgenodigd als oud-vice-voorzitter van de SGLA.

De bustocht, die startte bij de Observant, voerde de aanwezige gasten (fractievoorzitters en oud-bestuursleden) langs de tientallen plekken in de stad waarmee de SGLA en de aangesloten bewonersgroepen iets mee te doen hebben gehad. Op elk van die punten stapten een vertegenwoordiger van een bij die plek betrokken bewonersgroep in. Aan het einde van de rit zat de bus goed vol.
Het aardige van de busrit was dat de aanwezige politici aan de lijve konden ervaren dat de SGLA niet alleen bestaat uit het handje vol bestuursleden van deze organisatie die bij veel onderwerpen in de raad komen inspreken. Achter deze kleine groep staan meer dan honderd actieve inwoners van onze stad die zich inzetten voor het wel en wee van hun buurt, wijk of stadsdeel. De kracht van de SGLA ligt in de samenwerking tussen al deze groepen die samen een hoeveelheid knowhow bundelen waar de fracties in de gemeenteraad jaloers mogen zijn. Ik hoorde de afgelopen jaren in de raad – vanuit coalitiepartijen – nog wel eens de smalende opmerking: namens wie spreken de regelmatige SGLA-insprekers eigenlijk? Die vraag is deze dag in alle duidelijkheid beantwoord.

Overigens doet de SGLA zich met de jubileumviering tekort. In 1993 was ik al bij de SGLA betrokken. Willem Hupkens van der Elst bezocht al de fracties, Gerbert Rebel maakte al schema’s over de verschillende vormen van samenwerking en samen met Roelie Norp bezocht ik bewoners in Liendert in verband met de bouw van de Zilvermeeuw, een project waarbij de SGLA voor de eerste keer door de rechter in het gelijk werd gesteld en de gemeente nat ging, zij het dat het gebouw er al stond.
Maar in 1995 werd de SGLA een rechtspersoon, noodzakelijk om ook op formele titel belangen uit de buurten tegenover de gemeente te verdedigen.

Een spiegel voor het politieke establishment

Vrijdag 25 november 2005

Deze dag vond de vierde en laatste ontmoeting plaats tussen de gemeenteraden van Groningen, Dordrecht, Almere en Amersfoort. Doel van deze jaarlijkse ontmoetingen: ervaringen over de dualisering uitwisselen. De delegatie uit Amersfoort was ronduit mager: acht raadsleden (waarvan drie alleen in de ochtend), drie fractievolgers, de griffier en haar plaatsvervanger en de burgemeester (alleen ochtend). Van de vier bijeenkomsten was deze in Almere de minst interessante, en dat lag niet alleen aan het weer. Eigenlijk hadden de wegblijvers gelijk.

Die hebben echter wel de meer dan boeiende inleiding van de politicoloog dr. A.P.M. Krouwel van de Vrije Universiteit gemist. Met de nodige ironie hield die de rond honderd aanwezigen een spiegel voor. Ons stelsel wordt beheerst door een politieke elite die niet bereid is tot echte veranderingen, dualisme is volksverlakkerij en de gemeenteraden bestaan in hoofdzaak uit ambtenaren en leraren, die samen een verlenging vormen van de bureaucratische cultuur in ons land. En zo is het!
Uit de discussie bleek dat in de zaal uiteraard uitsluitend uitzonderingen zaten op het door Krouwel geschetste beeld. Vrijwel iedereen had de vele adviezen die op de kastijding van Krouwel volgden, al min of meer doorgevoerd. Was dat maar zo!
Het meest interessante aan de dag vond ik mijn ontmoeting met de voorzitter van het Nationaal Actiecomité Drugsoverlast, een ontmoeting die niet zonder gevolgen zal blijven.

Problemen rondom het Vathorstverkeer

Donderdag 24 november 2005

In Nijkerk is de overeenkomst gesloten over de nieuwe afrit in de A28, tussen Vathorst en het Nijkerkse Colaer. De nieuwe afrit wordt in 2008 opengesteld, als gevolg hiervan wordt in 2009 de afrit Hoevelaken gesloten. De mogelijkheid is open gehouden dat op een later tijdstip aan de oostzijde van Hoevelaken een nieuwe afrit wordt gebouwd, maar de plannen hiervoor zijn nog niet uitgewerkt, de besluitvorming hierover moet nog worden afgerond.

De ondertekening heeft te maken met de overeenkomst die het Rijk (VROM en R&W), de provincies Utrecht en Gelderland en de gemeenten Amersfoort en Nijkerk vijf jaar geleden afsloten. Deze overeenkomst was noodzakelijk omdat de Raad van State, na een schorsingsverzoek van de SGLA, de bouw van Vathorst had stilgelegd. De gemeente en de provincie hadden onvoldoende aandacht besteed aan de ontsluiting van Vathorst, waardoor grote verkeersproblemen dreigden te ontstaan. Pas nadat de zes overheden de overeenstemming hadden getekend, werd de schorsing opgeheven.
De nieuwe afrit en de al gerealiseerde afrit Noord in de A1 zijn onderdelen van de overeenkomst. Het zijn de twee onderdelen van de overeenkomst waaraan ook de gemeente Amersfoort een financiële bijdrage levert. Met allerlei andere onderdelen uit de overeenkomst is het minder goed gesteld. De noodzakelijke verbreding van de A1 en de A28 laat nog wel eventjes op zich wachten en ook de aanpassing van het verkeersplein Hoevelaken komt veel later tot stad dan in de overeenkomst was vastgelegd.

Het feit dat een groot deel van de overeenkomst niet volgens afspraak wordt uitgevoerd, kan de plannenmakers binnen onze stad nog danig opbreken. Inden de raad -onverhoopt – toch nog zou instemmen met zo’n 2.000 extra woningen in Vathorst-West, komt het vraagstuk van de ontsluiting opnieuw aan de orde. Gezien de uitspraak van de Raad van State in het verleden, hebben bezwaarvoerenden tegen het bebouwen van Vathorst-West een reële kans om in het gelijk te worden gesteld. Extra woningbouw in Vathorst vergt een nieuwe visie op de ontsluiting van dit stadsdeel, wat op zijn beurt weer gepaard gaat met extra investeringen en aanpassingen in het bestaande plan voor Vathorst.
Uit de praktijk blijkt dat een overeenstemming met het Rijk over de ontsluiting van Vathorst niet a-priori tot het toegezegde resultaat leidt. Dit kan de ontwikkeling van Vathorst-West behoorlijk in de weg staan. Ik zal daar niet om treuren.

De onzin van een domme hobyist

Woensdag 23 november 2005

Plakzuilen.Dat is het onderwerp van de rubriek ‘Stadsleven’ in de Amersfoortse Courant van vandaag. Op de foto de plakzuil bij het stadhuis, grotendeels volgeplakt met commerciële boodschappen. De plakzuilen worden goed benut, schrijven de redacteuren van de rubriek, maar met de verkeerde afzenders. ‘En als dat circus of die disco het nu zou laten bij een of twee posters…. Maar nee, de complete zuil wordt behangen,’ merken zij op.
Er staan in de hele stad enkele van deze fraaie zuilen. Ze zijn neergezet om het wilde plakken tegen te gaan, een doelstelling die in het geheel niet is gehaald. Voor de wilde plakkers zijn de gemeentelijke zuilen gewoon een welkom extra object, het heeft het wilde plakken elders niet tegengehouden.

Nooit meer doen, zou je zo denken. Maar nee, de coalitiepartijen namen vorige week een motie aan om nog eens 25.000 euro uit te geven voor nog meer plakzuilen. De disco-exploitanten, circusdirecties, beurzenorganisaties en noem maar op krijgen nog wat extra ruimte geboden om het stadsbeeld verder te vervuilen. Met gemeenschapsgeld. Maar ja, het hobbyisme van PvdA’s jongste fractielid mag best een cent kosten. Je moet toch ergens mee kunnen scoren, al gooi je daarmee 25.000 euro’s het raam uit. Ik zou er wel zinvoller bestedingen voor hebben geweten.

Hoera, de verkiezingen maken het mogelijk!

Dinsdag 22 november 2005

Verdeel de pijn over de stad – dat was een vraag die mijn fractiegenoot (toen nog D66-er) Kees van Engelenhoven vorig jaar stelde. De discussie ging over de dagopvang in de Stovestraat, een buurtje waar veel last werd – en nog steeds wordt – ondervonden door het randalerende gedrag van sommige bezoekers van het opvangcentrum. Kees zijn idee was: de bewoners in het zuidelijke deel van de binnenstad hebben jarenlang overlast ondervonden, verplaats de opvang maar eens naar een andere plek zodat er een einde komt aan de overlast in de Stovestraat. Hij noemde ook enkele plekken in de stad die daarvoor onderzocht zouden moeten worden en die in elk geval niet buur-aan-buur in een woonstraat liggen.

Het college en de coalitiepartijen wilden aan dit idee tot nog toe geen aandacht schenken. Maar de aanstaande verkiezingen maken het mogelijk. Bij de behandeling van een motie die Jouw Amersfoort deze dag in de raad ter sprake bracht, kwam de VVD-fractie met een voor iedereen onverwacht voorstel. Onverwacht op twee manieren: door de inhoud van het voorstel en door het tijdstip: tijdens de stemverklaringen waardoor inhoudelijke discussie over het voorstel niet meer mogelijk was.
De VVD-ers die, met uitzondering van Koos Voogd, elke discussie over het drugshotel aan de Kleine Haag verengde tot het collegestandpunt, stelden ineens voor om een zoektocht naar een nieuwe locatie te starten. Een locatie ter vervanging van de dagopvang in de Stovestraat of als alternatief voor het geval dat het drugshotel aan de Kleine Haag na opening inderdaad tot problemen gaat leiden. Wat bewoners en oppositiepartijen al een jaar vragen en waartegen met name de VVD zich steeds verzette, blijkt drie maanden voor de verkiezingen ineens mogelijk te zijn.

Voor de coalitiepartijen is het voorstel van de VVD niet geheel zonder risico. Indien de zoektocht die deze avond in de raad werd voorgesteld tot resultaat leidt – waar ik van uitga, want het VVD-voorstel moet meer zijn dan een goedkoop verkiezingsstunt -, dan werpt dat een onverwacht nieuw licht op de verbeten keuze van de coalitie voor de Kleine Haag. Het kan dus toch, als je maar wil!
Dat de VVD juist deze dag met het voorstel komt, mag niet verrassend heten. Binnen de VVD-fractie is een pittige discussie gevoerd over het onderzoeksrapport van de heer Hoetjes. De liberalen hadden heel wat vragen, waarvan een deel nog steeds niet is beantwoord. Maar zoals bij deze fractie gebruikelijk, bij de stemmingen wordt het collegebeleid, hoe verwerpelijk ook, gesteund. Met twee zwakke wethouders in het college kan dat ook niet anders, bij kritiek op het coalitiebeleid worden de twee VVD-wethouders door de overige coalitiepartijen in de hoek gezet.
Met deze opstelling heeft de VVD het bij heel wat binnenstadbewoners danig verknald, terwijl de binnenstad afgelopen verkiezingen het domein voor deze partij was. In de gebieden Stadskern en Zonnehof scoorde de VVD in 2002 het beste. Het motto voor deze partij, die het bij de prognoses sowieso niet zo denderend doet, is dus: redden wat er nog te redden valt.

Nu is het wachten op een concreet initiatief van de liberalen. Aankondigen is één, maar de komende weken zal de onverwachte aankondiging moeten worden vertaald in een concreet voorstel. Wanneer dat voorstel niet al te hypocriet is, dan zal Jouw Amersfoort het uiteraard steunen. Ten slotte hebben we hier al een jaar lang om gevraagd. Slechts blind stemgedrag bij de coalitiepartijen heeft onze wens in de weg gestaan, dus als een van de coalitiepartijen nu eindelijk toch door de bocht gaat, dan kunnen wij dat alleen maar toejuichen. Het probleem ligt dan opnieuw bij onze wethouder Welzijn die tot nog toe elke afwijking van haar ramkoers van de hand heeft gewezen.

Beëindig discussie die enkel verliezers oplevert!

Maandag 21 november 2005

De discussie over het drugshotel aan de Kleine Haag leverde tot nog toe eigenlijk alleen maar verliezers op. Het autistische gedrag van de wethouder Welzijn heeft er toe geleid dat veel binnenstadbewoners hun vertrouwen in het bestuur in de stad steeds meer aan het verliezen zijn, waardoor het aanzien van het bestuur behoorlijke averij oploopt. De bewoners zitten met de gebakken peren, want die krijgen een voorziening in hun buurt waarmee zij zijn overvallen en waar ze geen enkele invloed op hebben mogen uitoefenen. Ook de drugsverslaafden die vanaf het voorjaar hun weg naar de Kleine Haag moeten vinden, hebben last van de discussie: ze belanden hierdoor in een voor hen vijandige omgeving.

Het rapport van de heer Hoetjes zal aan deze situatie hoegenaamd niets veranderen. Schijnbaar is de gemoedsrust binnen het college wat hersteld, maar de discussie gaat verder. Je kunt zelfs zeggen dat door het onderzoek dat de bewoners, als alternatief op het rapport Hoetjes, opstelde veel nieuwe kwesties op de agenda heeft geplaatst. Het optreden van de coalitie in onze stad heeft er in elk geval toe geleid dat een breed draagvlak voor en vertrouwen in de besluiten over het drugshotel aan de Kleine Haag steeds meer afneemt.
Na een jaar heftige discussies is de beste oplossing misschien wel dat de klok wordt teruggezet en we een nieuw nulpunt creëren. Een nulpunt waarbij de zoektocht naar een goede locatie voor een zorgcentrum wordt overgedaan, met echte inspraak en op basis van door de raad helder geformuleerde criteria. Weg van de ramkoers dus.

Zoiets mag natuurlijk niet ten koste gaan van een langer voortduren van de overlast die dakloze harddrugsverslaafden op veel plekken in de binnenstad veroorzaken. Een tijdelijke voorziening zal hiervoor de oplossing moeten bieden. Er zijn verschillende gerenommeerde firma’s die in staat zijn in een termijn van zes tot acht weken een tijdelijke behuizing neer te zetten. Daarbij hoef je allang niet meer te denken aan onooglijke directieketen, op dit gebied wordt intussen verregaande kwaliteit en maatwerk geboden.
Zo’n noodvoorziening moet wel worden neergezet op een plek waar geen omwonenden aanwezig zijn en ook geen aangrenzende bedrijven. Dan moet je het in de woestijn neerzetten, zullen sommigen zeggen. En dat kan, want bijna midden in de stad ligt al jaren lang zo’n woestijn: de plek voor het toekomstige Eemcentrum. De werkelijke bouw hiervan, de parkeergarage als fundament even buiten beschouwing gelaten, vindt pas over een aantal jaren plaats, dus de tijdelijke ruimte is er.
Binnen het geplande Eemcentrum is een plek waarvan nu al bekend is dat de ontwikkeling daarvan nog langer op zich laat wachten dan de rest van het Eemcentrum: de kantorenlocatie. Deze is gepland aan de Amsterdamseweg, naast het spoorwegviaduct. Met een tijdelijke trap sluit deze plek direct aan op het centrum, het Helleplein bijvoorbeeld ligt nog dichterbij dan gerekend vanaf de Kleine Haag. Enige nadeel misschien: het is geen welstand voor de passerende treinreizigers. Maar die hebben er in elk geval minder last van dan de omwonenden van de huidige plek voor het drugshotel.

Twee tot drie jaar moet in elk geval genoeg zijn om een goede zoektocht naar een plek voor het drugshotel. Blijkt dat uiteindelijk toch de Kleine Haag te zijn, dan is de keuze in elk geval op een maatschappelijk verantwoorde wijze gemaakt. En komt er een andere plek uit de bus, dan is het gebouwtje aan de Kleine Haag beslist niet verloren. De geplande kantoren voor de Stichting Maliebaan kunnen gewoon worden gebouwd, zonodig voor een andere huurder. En de benedenverdieping kan een andere bestemming krijgen, bijvoorbeeld kinderopvang voor de binnenstadbewoners. Ik zie een dergelijk verloop niet als gezichtsverlies voor het college maar als winst voor de binnenstadbewoners. En daar gaat het toch om!

De beheersbaarheid van overlast

Zondag 20 november 2005

De raadsleden ontvingen vandaag via de mail een afschrift van een brief die door een bewoner aan de Stovestraat is geschreven aan ons college. De brief werpt een schril licht op de toezegging van ons college dat de overlast van het drugshotel aan de Kleine Haag beheersbaar is. De brief beschrijft de dagelijkse problemen die bewoners in de Stovestraat ondervinden van de dagopvang voor dak- en thuislozen. Een deel van de bezoekers aan dit centrum heeft grote alcoholproblemen en gedraagt zich meer dan asociaal.

De briefschrijver kreeg daar de afgelopen dagen opnieuw mee te maken: rechtstreekse bedreiging door een dronken bezoeker van het opvangcentrum maakte het extra bont. Ambtenaren en collegeleden hebben het afgelopen jaar steeds geroepen: als de overlast echt groot wordt, bel dan direct de politie. De briefschrijver volgde deze raad en belde de politie.
Die reageerde kortaf: er is geen bedreiging, antwoordde een dame aan de andere kant van de lijn die zich slechts met haar dienstnummer wilde identificeren. ‘En als iemand zoiets naar de burgemeester zou roepen, wat dan?’, was de vraag van de getergde briefschrijver. Dat lag dus anders, was het antwoord, dan zal de politie in actie komen. Einde gesprek.
‘U, als college van Amersfoort, wilt de bewoners van het centrum graag laten geloven dat het met de komst van het zorgcentrum aan de Kleine Haag veiliger wordt in de binnenstad,’ constateerde de belaagde bewoner in zijn brief aan het college. En zo is het: politici kunnen gemakkelijk wat roepen over de beheersbaarheid van problemen, de praktijk kan echter harder zijn. En met die praktijk hebben de bewoners te maken.

College zet inspraak en vertrouwen op de tocht

Zaterdag 19 november 2005

De opvattingen die professor Hoetjes, de reddende ridder voor onze wethouder Welzijn, heeft over de relatie tussen het bestuur en zijn burgers, zijn opmerkelijk en stammen uit lang vervlogen tijden. Dat blijkt uit zijn advies bij het onderzoek dat onder zijn verantwoording is uitgevoerd over de gang van zaken rondom het drugshotel aan de Kleine Haag. De heer Hoetjes heeft zich ook gebogen over de inspraak en de toezeggingen van het college.
De heer Hoetjes stelt zich op het standpunt dat een toezegging aan de bewoners, gedaan door het college, dat vaststaat dat een eventuele gebruikersruimte niet in de buurt van de Stovestraat komt, niet als een garantie mag worden gezien. Feitelijk zegt de heer Hoetjes in zijn rol als bestuurskundige, dat een toezegging van een collegelid van nul en gene waarde is.
Van hetzelfde kaliber zijn zijn opmerkingen over de toezegde inspraak. Bij bewoners in onze stad die met hun stadsbestuur hebben te maken, heeft zich een adat ontwikkeld ten aanzien van het begrip ‘inspraak’. Omdat de heer Hoetjes het onderzoek niet zelf heeft uitgevoerd en zich dus ook niet heeft kunnen verdiepen in de wijze waarop de inspraak in onze stad vorm heeft gekregen, kan hij makkelijk tot de bewering komen dat de toegezegde inspraak door het college een andere was dan door de bewoners begrepen. Ook hier grijpt de heer Hoetjes in op het vertrouwen dat burgers in onze stad in hun bestuur mogen verwachten.

Het griezelige aan deze zaak is dat het college, de wethouder Welzijn en de burgemeester voorop, deze opvattingen van de heer Hoetjes krachtig omarmen. Wat dat betreft is het onderzoeksrapport van de heer Hoetjes een donker moment in de relatie tussen het bestuur in onze stad en zijn inwoners. Zolang collegeleden zich niet van de opvattingen van de heer Hoetjes distantiëren, mag je zeggen dat het college als gevolg van zijn beleid rondom de Kleine Haag bij de gegroeide inspraakcultuur de klok decennia heeft teruggezet. Dat compenseer je niet met een prijs voor een goed verzorgd Burger Jaarverslag!

En toch moet het Aquadroom open blijven!

Woensdag 16 november 2005

Vooraf een metafoor. Een auto die niet meer rijdt, moet gerepareerd worden. Indien de garagehouder meedeelt dat de kosten hiervoor 2.000 euro bedragen, is dit een noodzakelijke maar effectvolle uitgave. Wie de garagehouder opdracht geeft slechts voor 1.000 euro reparaties uit te voeren, is weliswaar dit bedrag kwijt, maar daarmee rijdt zijn auto nog niet!

Zo ging het ook dinsdag in de gemeenteraad. Vanuit de oppositie (SP) werd een amendement ingediend om het Aquadroom in het Sportfondsenbad open te houden tot het moment waarop het nieuwe zwembad aan de Hogeweg zijn poorten opent. De kosten voor het openhouden zijn door daarvoor deskundige lieden geraamd op 650.000 euro. Uiteraard had dit amendement de volle steun van Jouw Amersfoort.
Een probleempje bij dit amendement, dat betrekking had op een maatschappelijk veel besproken onderwerp, was dat deze werd ingediend door een oppositiepartij. Onaanvaardbaar voor sommige leden van de PvdA-fractie, die daarop met een eigen amendement kwamen waarmee echter slechts 300.000 euro voor het Aquadroom beschikbaar zou komen. Politieke doelstellingen zijn voor sommige mensen belangrijker dan het gezonden verstand. Maar een meerderheid van de raad erkende dat het hierbij ging om weggegooid geld: je geeft wel uit, maar het probleem is er niet door opgelost. Dus sneefde het PvdA-amendement evenzeer.

Zo sneuvelden twee amendementen en zitten de bezoekers van het Aquadroom met de gebakken peren. ‘Had ik geweten dat onze motie het niet zou halen, dan had ik wel met de motie vanuit de oppositie meegestemd,’ deelde een van de leden van de PvdA-fractie – volgens berichten in de media – mee. Dat was in elk geval eerlijk en bood ook perspectief.
Het wrange van het politieke spelletje verscherpte zich toen achteraf de wethouder Financiën de rekening opmaakte en de kosten van alle amendementen tegenover de beschikbare financiële ruimte zette. Hierbij bleek dat er uiteindelijk nog voldoende incidentele middelen aanwezig waren om het Aquadroom tegen de berekende som van 650.000 euro open te houden.

Voor Jouw Amersfoort en de SP is de uitslag van het hele gedoe nog steeds moeilijk te verteren. Doordat een raadsmeerderheid in eerste instantie niet wilde instemmen met een adequate oplossing, hoewel achteraf bleek dat ook binnen de coalitiepartijen voldoende leden aanwezig waren om zich in te zetten voor het openhouden van het Aquadroom, is een grote groep vaste bezoekers van het Sportfondsenbad nu het slachtoffer.
Reden voor mij om samen met Wim van Gammeren voor de komende raad een nieuw voorstel te doen. De wethouder Financiën heeft duidelijk gemaakt: het geld is er. Opmerkingen vanuit de raad maken duidelijk: er is een meerderheid. Laten we dus zorgen dat een grote groep van onze stadgenoten tot aan de opening van het nieuwe zwembad aan de Hogeweg niet in de kou komt te staan. Aan Wim en mij zal het niet liggen!

Een vervroegd Sinterklaassprookje

Dinsdag 15 november 2005

De behandeling van de begroting 2006-2009 werd deze avond afgerond. Een vorm van Commedia dell’Arte, dit keer met Sinterklaas in een van de hoofdrollen.

De Sinterklaasoptocht in de raad werd uitgevoerd door Sint De Wilde en zijn trouwe, zoals steeds volgzame, Pieten in de persoon van de overige leden van het college. Drie jaar lang heeft onze Sint donder en bliksem gepredikt. De Amersfoortse burgers moesten al die tijd de broekriem aanhalen. Het ging slecht met onze stad, we stonden er financieel niet zo rooskleurig voor en de kleine man van de straat moest hiervoor bloeden. Het sportleven moest inleveren, evenals de cultuur, het onderwijs, het welzijnswerk en noem maar op.
Maar zie: net voor de verkiezingen arriveert er in onze stadsgrachten een extra stoomboot met pepernoten uit zonnige streken. Met ruimhartige goedheid worden gulle gaven verdeeld, terwijl Sint De Wilde luid roept: ‘Ziet mijn goedheid, vele jaren heb ik gezwoegd om u dit alles mogelijk te maken!’ Oké, een sigaar uit eigen doos, maar toch! Je zou bijna betreuren dat de Sint, moeizaam een binnen het stadhuis geknoopt netwerk wegzeulend, een nieuw leven begint als projectontwikkelaar. Oh, Oh, wat zullen zijn Pieten hem missen!

De brave burger, zich bijna verslikkend in de onverwachte gulle gaven, weet misschien nog net uit te stamelen: ‘Maar waar is al het snoepgoed gebleven dat de Pieten ons drie jaren lang hebben afgenomen?’ Op een antwoord mag hij wachten, want Sint is er slechts voor het zoete goed en niet voor de kritische noten. Die laat hij liever liggen, zo kort voor zijn trage gang naar betere oorden. En als hij eenmaal weg is, zullen de brave Amersfoorters merken dat al die goede gaven slechts eenmalig waren. Volgend jaar speurt een nieuwe Sint in de lege zakken die zijn Wilde collega heeft achtergelaten en schrikken de brave burgers, die dan opnieuw een extra bijdrage mogen leveren, van de naargeestige lijken die uit de bestofte kasten van Sint De Wilde komen gerold.

Maar deze avond deelde Sint uit. Al dat mooie snoepgoed van de Sint was natuurlijk alleen voor de brave raadskinderen. De boze raadskinderen, die de afgelopen jaren regelmatig riepen: ‘Sint, uw baard is niet echt en echt heilig bent u ook niet!’, moesten deze avond op een houtje bijten. Sliep uit! Eenenzestig keer moesten de raadskinderen Sint vertellen of zijn voorstellen wel wijs waren en of de Sint en zijn Pieten misschien nog extra werk hebben te verrichten. Bijna 25 keer kropen de brave raadskinderen haastig op hun troontje en lieten, innige verenigd, de boze raadskinderen die niet steeds in Sint wilden geloven, toekijken hoe zij de gulle gaven van Sint en zijn Pieten op ongezonde wijze haastig naar binnen schrokten. En hun gulzige oogjes konden niet zien hoe de pootjes onder hun kleverige stoeltjes van al deze onmoed begonnen te kraken en te kraken.
De Amersfoortse burgers die dit schouwspel mochten meemaken, keken verbaasd naar dit slechte toneelspel en vroegen zich af of hier van doorgestoken kaart sprake was en of ze door het brave tuig van de Sint in het ootje werden genomen. Twee keer ‘ja’. Later, vanaf 8 maart aanstaande, zullen deze verbaasde burgers merken dat de brave raadskinderen de zoete koekjes alleen maar voor zichzelf hadden ingepikt – na die datum is het over met de pret. Dan zullen onze verbaasde stadgenoten merken dat die boze raadskinderen helemaal niet zo boos waren. Maar ja, ze geloofden niet in Sinterklaas, een waarheid overigens die het langst duurt!

De bouwambities in kaart gebracht

Maandag 14 november 2005

Deze avond vindt een informatiebijeenkomst plaats over de ontwikkelingsvisie 2015-2030 voor het Eemland. Deze ontwikkelingsvisie is bestemd voor de discussie binnen NV Utrecht, een overlegorgaan voor verschillende overheden in de provincie en Het Gooi. Ons gewest en de gemeente Amersfoort maken hiervan deel uit. NV Utrecht bereidt een advies voor, bestemd voor de minister VROM. In dit advies, in de vorm van een ontwikkelingsvisie, wordt aangegeven waar binnen de provincie en Het Gooi in de periode 2015-2030 zo’n 56.500 tot 65.500 woningen gebouwd kunnen worden.

De discussie deze avond richt zich vooral op de bouwactiviteiten 2015-2030 in ons gewest. De NV Utrecht heeft een eerste concept voor de provinciale visie opgesteld. Voor ons gewest richt de visie zich niet zozeer op aanvullende plannen binnen de gemeenten, maar vooral op de extra ruimte die aanwezig is. Die ligt, wat ons gewest aangaat, ten noorden van Amersfoort. Hier zou ruimte aanwezig zijn voor de bouw van 2.000 tot 8.000 woningen. In locaties uitgedrukt: 2.000 woningen in Vathorst-West tot 8.000 woningen in Vathorst-West, Vathorst-Noord en het gebied Stoutenburg ten zuiden van Hoevelaken.
Over geen van deze drie locaties heeft de gemeenteraad een duidelijke, positieve uitspraak gedaan. Het college gokt voorlopig vooral op Vathorst-West, waarvoor de gehele bestuurlijke trukendoos wordt opengetrokken. Het advies van 8.000 komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen. Er lopen binnen het stadhuis voldoende mensen rond die maar al te graag dit aantal gebouwd willen zien. Daarvoor zijn heel wat motieven aan te voeren: ambtelijke ambities, prestige, grondposities die intussen zijn ingenomen door de gemeente en de met haar bevriende projectontwikkelaars, continuering van de werkgelegenheid op het stadhuis en ga zo maar door. Onwillige raadsleden verdwijnen wel, ambtelijke ambities blijven.

Dat deze gedachten serieus leven, blijkt uit een tweede notitie die deze avond wordt toegelicht. Het is de ‘Actualisering Ruimtelijke Visie Eemland 2015-2030’, opgesteld in opdracht van het gewest. Deze notitie is samengesteld op basis van ingewonnen informatie bij de verschillende gemeenten. Wat op de kaart staat, is in elk geval de verwachting die beleidsambtenaren hebben voor de langere termijn. In deze notitie staan twee grenslijnen voor de mogelijke uitbreiding van Amersfoort tot 2030. Een lijn loopt ten noorden van Vathorst langs de provinciegrens en geeft dus ruimte voor bebouwing in Vathorst-Noord. De andere lijn loopt langs de Barneveldse Beek, waardoor het gebied tussen deze beek en Hoevelaken vrij blijft voor woningbouw rond Stoutenburg. Vathorst-West staat al als locatie ingetekend.

Tijdens de avond wordt nog kort aandacht besteed aan een ander project van NV Utrecht: de visie op de ontwikkeling van de infrastructuur. Deze is nog niet gereed. Een essentieel stuk, wanneer we in het oog houden dat de bouw van Vathorst één jaar is uitgesteld omdat Amersfoort, de provincie en het Rijk geen tijdige afspraken hadden gemaakt over de ontsluiting van Vathorst.
Intussen blijkt dat het Rijk niet in staat is om zijn afspraken binnen de afgesproken termijn na te komen. Dit biedt bewonersorganisaties zoals de SGLA en natuurorganisaties een mogelijkheid om met succes te strijden tegen verder volbouwen van het gebied tussen Vathorst en Bunschoten, zeker indien de rechter merkt dat de afspraken die vijf jaar geleden werden gemaakt en die de rechter er toe bracht om het bouwverbod voor Vathorst op te heffen, niet volgens afspraak worden nagekomen. Voor al diegenen die het groen rondom Amersfoort willen sparen: er is nog hoop, maar alertheid is meer dan noodzakelijk!

Meer discussie over architectuur is noodzakelijk

Zondag 13 november 2005

‘Strijd om Architectuur in Europa’ is een interessante cultuurhistorische studie van professor Nico Nelissen. Deze zondag is een mooie gelegenheid om dit boek uit te lezen. Met veel aandacht lees ik ook het inleidende hoofdstuk, dat de verschillende vormen van strijd of discussie rondom een bouwwerk beschrijft. Uiteraard komt daarbij ook de discussie aan de orde die de overheid kan voeren met zijn burgers of die opdrachtgevers, inclusief de overheid, kunnen voeren met belangengroeperingen. De analyse van Nico Nelissen is één op één van toepassing op lokale situaties van deze tijd.

Voeren we in Amersfoort veel discussie over architectuur? Dat zal ongetwijfeld het geval zijn binnen de welstandscommissie, maar dat zijn vooral deskundigen onder elkaar. Een kleine groep Amersfoorters bezoekt met enige regelmaat het Architectuurcafé in de Zonnehof. De discussies die daar gevoerd worden betreffen veelal niet de meest actuele plannen en worden meestal niet gevoerd vanuit contraire standpunten. Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld wanneer het gaat om de nieuwbouw aan het Smallepad of herziene plannen voor CSG-Noord. Maar ook die discussies vinden plaats in burgerlijke braafheid, wat overigens aan de kwaliteit van de inhoud geen afbreuk doet.
Echte discussie over architectuur vindt in onze stad nauwelijks plaats. Dat geldt in elk geval voor de Amersfoortse gemeenteraad. Indien binnen dit orgaan al architectuurdiscussie plaatsvindt, dan gebeurd dit aan de hand van bezwaren die belanghebbenden uit de stad naar voren brengen. Ik heb nog helder op het netvlies staan hoe mijn collega-raadsleden reageerden op een omvangrijke reactie die ik schreef op het gebouw van Baldeweg aan het Smallepad, waarin ik ook zaken die het ontwerp betroffen aan de orde stelde. Reacties kreeg ik nauwelijks, buiten enkele positieve geluiden vanuit de oppositie en van buiten de raad over het feit dat ik mij hieraan had gewaagd.
Zelden hoor je kritiek op plannen, zeker niet vanuit de coalitiepartijen. Guus van Garderen van het CDA is zo ongeveer de enige die wel eens bereid is absurditeiten aan de orde te stellen, Robin Tan zal ongetwijfeld wel eens een beschouwing hebben gegeven, al kan ik mij hiervan geen voorbeeld herinneren. Voor de rest heerst stilte. Kritiek barst pas los indien het leed is geschied en een architectonisch of stedenbouwkundig plan flopt. Amicitia en het Drakennest zijn voorbeelden hiervan, maar aan deze lijst is nog wel het een en ander toe te voegen: de kantoorkolossen langs de Stationsstraat, het gebouw van de Oudheidkundige Dienst aan de Muurhuizen, verschillende kantoorpanden langs de Stadsring, het door het college in de hemel geprezen (want het was van Balhotra!) winkelcentrum in Nieuwland, het zijn enkele voorbeelden.

Overigens: onze stad telt gelukkig tientallen nieuwe gebouwen die meer dan geslaagd zijn. Veel raadsleden ervaren dit meestal nadat hierover wordt gepubliceerd, bijvoorbeeld in verband met door de Zonnehof/AC georganiseerde prijsvragen. Een aardige suggestie voor de nieuwe raad: stel een architectuurnota op – niet over wat er gebouwd moet worden, maar over de wijze waarop we architectonische kwaliteit en de discussie daarover in onze stad kunnen stimuleren. Uit het boek van Nico Nelissen blijkt in elk geval: goede discussie over architectuur kan tot opvallende resultaten leiden.

Maar wethouder: wat indien?

Vrijdag 11 november 2005

Wethouder Mirjam van t Veld voelt zich door het rapport van professor Hoetjes gerehabiliteerd. Maar wat, indien achteraf blijkt dat het eigenlijk helemaal niet zo’n goed rapport is?

Onderzoek BOVNG/Hoetjes is slechts grote misser

Donderdag 10 november 2005

Vandaag is het onderzoek van professor Hoetjes naar het zorgcentrum aan de Kleine Haag gepubliceerd. Een antwoord op de vele vragen en onduidelijkheden rondom de keuze voor de Kleine Haag wordt er niet in gegeven. De oorzaak hiervan is de te beperkte opdracht. Aan Hoetjes is gevraagd haar het moment en de aard van de contacten tussen de gemeente en de eigenaar van het pand aan de Kleine Haag, de firma Aedes.
Om antwoord op veel vragen te krijgen, had te vraag zich moeten richten op het moment en de aard van de contacten tussen Aedes en alle partijen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van het zorgcentrum. Dit zijn, naast de gemeente, onder meer de stichting Thuiszorg (als voormalige pandeigenaar en tot aan de fusie met Amant aanbieder van zorg aan drugsverslaafden), de stichting Maliebaan (adviseur voor en exploitant van het zorgcentrum) en anderen.

Het onderzoek is vooral een inventarisatie, uitgevoerd door BOVNG, afgesloten met een juridische beschouwing door Hoetjes. De inventarisatie is de weergave van gesprekken, aangevuld met informatie die ambtelijk is aangereikt. Uit de gespreksverslagen blijkt dat de informatie die werd verstrekt door leden van het college, ambtenaren en Aedes zonder nader onderzoek naar juistheid en volledigheid een plaats heeft gekregen in het onderzoeksrapport. De door de bewoners verstrekte informatie is nauwelijks in het onderzoeksrapport terug te vinden.
BOVNG/Hoetjes heeft zich niet nader verdiept in de rol van Stichting Maliebaan. Stichting Maliebaan is niet alleen adviseur en exploitant voor het zorgcentrum, maar ook gerelateerd aan het bureau Stevens en Van Dijck, een bureau dat tevens is gerelateerd met Aedes, de nieuwe eigenaar van het pand Kleine Haag. In zijn nabeschouwing merkt Hoetjes tevens op dat bij het selecteren van mogelijkheden de criteria en eisen van Stichting Maliebaan van zwaar gewicht zijn geweest. Stichting Maliebaan heeft in het gehele proces een sleutelrol vervuld die niet nader is belicht.
In hoeverre al vóór maart 2005 ambtelijke contacten met Stichting Maliebaan, Aedes of andere partijen die bij de keuze voor de Kleine Haag zijn betrokken tot stand zijn gekomen, is niet uitpuntend onderzocht. De mededeling van ambtenaren dat hun agenda’s over de periode vóór april 2005 niet meer beschikbaar zijn omdat deze door de instelling van Outlook zijn gewist, wordt door de onderzoekers van BOVNG slechts als feit gememoreerd.

Enkele opmerkingen over het nawoord. Hoetjes constateert dat de mededeling van de gemeente tegenover bewoners dat ‘vaststaat dat een eventuele gebruikersruimte niet in de buurt van de Stovestraat en de Keerkring is gepland’ niet als een afgegeven garantie mag worden gezien. Indien de opvatting van Hoetjes op dit punt de norm wordt, vormt dit een ernstige aantasting van de betrouwbaarheid van de overheid. Overigens: de opmerking van Hoetjes dat de gemeente geen garanties kan afgeven, wordt gelogenstraft door de garantie die het gemeentebestuur heeft gedaan in de richting van de bewoners in de Schimmelpenninckbuurt.
Ten aanzien van de communicatie staat Hoetjes ver van de materie waarover hij een oordeel wenst te geven. De bewoners is wel degelijk toegezegd dat zij voorafgaand aan de besluitvorming gehoord zouden worden. Hoetjes constateert dat het heeft ontbroken aan criteria zoals ‘overlast voor omwonenden’, maar hij meent dat dit door enkele andere criteria voldoende is meegewogen. Deze bewering staaft hij niet met feiten. De beoordeling of de belangen van bewoners voldoende hebben meegewogen, is slechts mogelijk indien deze belangen vooraf zijn geïnventariseerd. En daarvoor is inspraak het meest geëigende instrument.

Een politiek café moet bruisen

Woensdag 9 november 2005

Deze avond vond het tweede politieke debat plaats in café Borra. Een leuk initiatief, ook al ontmoet je er in hoofdzaak de mensen die je elders ook steeds weer tegenkomt, maar dat hoeft niet slecht te zijn. Vorige maand kruisten vertegenwoordigers van VVD en PvdA de degens over het volkshuisvestingsbeleid. Veel kan ik mij er niet meer van herinneren, alleen maar dat de discussie soms heftig was, de zaal rumoerig en de drank rijkelijk. Eigenlijk geen slechte start, ook al is van de discussie weinig blijven hangen en zijn de meningen niet verder gekomen dan de deur van het café.
Deze avond waren CDA en SP aan de beurt. Het onderwerp voor deze avond: de WMO (Wet Maatschappelijke Opvang). Het thema had alles in zich om niet enerverend te zijn, en zo ging het ook. Er werd veel aandacht besteed aan de inhoud en techniek van de wet, bij de discussie bleken de meningen niet echt uiteen te lopen en de technocratie van het onderwerp zette een domper op de spontane reacties. Dat leidde tot talloze subdiscussie, dit tot groot verdriet van de organisatie, veel helderder werd het er niet door.

Een tip voor de volgende keer: zoek geen onderwerp dat weliswaar maatschappelijk uiterst relevant is, maar waarvan door het technocratische niveau spontane reacties en pakkende tegenstellingen achterwege blijven. Echte discussie en tegenwerpingen uit de zaal ontstaan pas als het onderwerp bij iedereen bekend is en de meningen erover grondig verdeeld zijn. Verkeer, integratiebeleid (ik weet een interessante inleider uit Rotterdam die wat meer tijd heeft gekregen), de sloop van woningen of andere aansprekende bouwsels – onderwerpen genoeg.

Bewonersonderzoek is demasqué voor college

Dinsdag 8 november 2005

‘Onbehaaglijk, onzorgvuldig en onjuist’. Dat is de titel van het onderzoek dat bewoners uit de zuidelijke deel van de binnenstad hebben uitgevoerd naar de vestiging van een drugshotel aan de Kleine Haag. Het onderzoek is uitvoerig gedocumenteerd, er is nauwgezet gegraven in de geschiedenis van de besluitvorming rondom de vestiging van het drugshotel en er is gebruik gemaakt van veel kennis over de opvang van thuisloze drugsverslaafden, de financiering daarvan en de fysieke randvoorwaarden. Na lezing van het bewonersonderzoek komen bij mij hele andere termen naar boven: leugenachtig, onbetrouwbaar, amateuristisch – maar dat slaat dan op ons college en met name op wethouder Van ’t Veld en onze burgemeester.

Waarom beschuldig ik collegeleden van leugenachtigheid? Ik noem enkele voorbeelden die in het bewonersonderzoek naar voren komen. Volgens het college konden adressen van de vier meest in aanmerking komende locaties die bij de zoektocht voor een drugshotel een rol hebben gespeeld, niet openbaar worden gemaakt, dit omdat de eigenaren van deze panden vertrouwelijkheid hebben bedongen. Resultaat van het bewonersonderzoek: één eigenaar wist van niets, één eigenaar is nooit serieus benaderd, één eigenaar was de gemeente zelf en voor de Kleine Haag was al in een vroeg stadium een schriftelijk aanbod gedaan.
Een ander voorbeeld – uit velen -: tegenover de raad verklaarde het college dat het drugshotel alleen toegankelijk is voor pasjeshouders, uitgereikt aan verslaafden die al meer dan 1,5 jaar bij de gemeente Amersfoort staan ingeschreven. Uit het onderzoek blijkt echter dat – na een beroep van de bewoners op de Wet Openbaarheid – bij de gemeente de gegevens over de verslaafden op het moment van deze toezegging niet beschikbaar waren. En het gaat nog verder: uit nota’s bij andere gemeenten, zoals Veenendaal, Nijkerk en Leusden, blijkt dat ook verslaafden uit die gemeenten in het Amersfoortse drugshotel worden opgevangen.
Derde voorbeeld: op schriftelijke vragen die ik in augustus stelde over een mogelijke andere locatie, antwoord het college dat het niet bereid is naar een andere locatie te kijken omdat het huurcontract voor de Kleine Haag al was getekend. Ook hier regeert de leugen: het contract werd pas een week na de beantwoording van mijn vragen getekend.

Ook de onbetrouwbaarheid van het college wordt in het onderzoek gedocumenteerd. Een voorbeeld uit velen (een aantal significante bewaar ik voor de raadsdiscussie): er wordt door het college naar believen met afstandsnormen gestoeid. De ene keer is de norm van 250 meter aanleiding om een alternatieve locatie niet in overweging te nemen, de andere keer is deze afstand tussen de Kleine Haag en de dichtbijzijnde coffeeshop evenwel beheersbaar, maar op een ander moment wordt de afstand van 200 meter tussen de uitvalsbasis van Stadstoezicht en de Kleine Haag weer als een belangrijk gegeven genoemd. Het is maar hoe het de dames en heren op het stadhuis uitkomt!
Even onbetrouwbaar is het college bij het beatwoorden van schriftelijke vragen die ik stelde over een afgewezen bouwplan op de plek van het drugshotel. Er zou nooit een bouwplan zijn afgewezen op basis van onvoldoende allure. Maar het college voldoet niet aan zijn informatieplicht doordat het gelijktijdig verzwijgt dat ambtenaar Oxenaar in juli 2004 formeel een bouwplan, ontworpen door Rijksbouwmeester Jo Coenen, heeft afgewezen. Waarom?

Het onderzoek bevat voldoende gegevens om je er weken kwaad over te maken. Opvallend daarbij – maar eigenlijk niet verrassend – is het falen van de coalitiepartijen die, naar het blijkt, al in een vroeg stadium op de hoogte zijn gesteld van de misleiding die door het college is gepleegd en die zich daar niet tegen hebben verzet, integendeel.
Donderdag is het rapport van professor Hoetjes beschikbaar. Hij heeft op verzoek van de raad een beperkt onderzoek verricht, nadat de coalitiepartijen – wie verbaast zich nog! – eerst een voorstel vanuit de oppositie voor een breed onderzoek van de hand wezen. Op 22 november vindt de eerste discussie over het onderzoek van professor Hoetjes plaats, waarbij uiteraard ook het onderzoek van de bewoners een rol zal spelen. Nu al kan worden voorspeld: het wordt een demasqué voor onze wethouder Welzijn en de burgemeester. Maar veel hoeven ze niet te vrezen, de coalitiepartijen hebben zoveel boter op het hoofd dat gevolgen zullen uitblijven.

Nieuwe werkwijze eist slachtoffers

Maandag 7 november 2005

Wim van Gammeren, fractievoorzitter van de SP, stelt zich bij nader inzien niet herkiesbaar voor een nieuwe raadsperiode. Ik betreur dat, en niet alleen omdat met hem een stuk kwaliteit in het raadswerk verloren gaat. Wim en ik kennen elkaar al lange tijd, uit onze Amsterdamse periode. Zij aan zij hebben wij ons in de jaren zeventig ingezet tegen ongenuanceerd koude-oorlogsdenken, tegen imperialisme en voor vrede.
Een belangrijk motief van Wim om er mee te stoppen zie ik als een zorgwekkend signaal: door de nieuwe werkwijze van de raad wordt er een steeds groter tijdsbeslag op actieve raadsleden gelegd. Hij is niet de enige die deze opmerking maakt, ik heb het van meer collega’s gehoord en ervaar het zelf ook zo. Het is een goed besluit geweest om de evaluatie van de nieuwe werkwijze kort na de jaarwisseling te laten plaatsvinden.

In de oude werkwijze werd je als raadslid één keer per maand opgeroepen voor een raadsvergadering. In andere weken vonden commissievergaderingen plaats, maar die leggen op een geheel andere wijze beslag op de raadsleden. Sinds oktober is een nieuw ritme ontstaan: elke maandagavond vergadert de fractie ter voorbereiding op de vergadering van De Raad, die de volgende dag plaatsvindt. Woensdag krijg je alweer de agenda voor de week daarna op de deurmat. En omdat je als raadslid toch tenminste twee verdere avonden zoet bent met andere activiteiten die samenhangen met het raadswerk, ontbreekt zo langzaam aan het moment dat je even enkele dagen ontsnapt uit het opgelegde vergaderritme.
De nieuwe vergaderwijze heeft twee voordelen. Het Plein heeft zich ontwikkeld tot een goed functionerend platform voor allerlei groepen uit de Amersfoortse samenleving, een nuttige vorm van ontmoeting en bijpraten voor de raadsleden. Het tweede voordeel ligt bij de organisatie: het ambtelijke apparaat kan wekelijks stukken aanleveren voor De Ronde en zit niet meer in een strak keurslijf van maandelijkse, tijdige aanlevering van stukken. Het eerste voordeel zou ik niet meer willen missen, het tweede gaat mij minder aan het hart.
Een ding is duidelijk: de nieuwe werkwijze heeft niet tot de tijdsbesparing geleid zoals door veel raadsleden verwacht. Wel zijn enkele min of meer informele momenten weggevallen: de mededelingen uit het college en de rondvraag in de commissievergaderingen. Dat leidt tot een bredere papierstroom en tot een grotere behoefte om vragen schriftelijk te stellen.

De nieuwe werkwijze maakt het raadswerk vooral moeilijk voor mensen die een vaste baan hebben en daarnaast ook nog een gezin. Met de wekelijkse raadsvergaderingen dreigt een ongewenste selectie tot stand te komen bij de kandidaatstelling. Voor de komende verkiezingen zal dat nog meevallen omdat de consequenties van de wekelijkse vergaderingen nog niet tot iedereen zijn doorgedrongen. Het kan er wel toe leiden dat de komende vier jaren meer raadsleden tussentijds bedanken, wat de kwaliteit van het raadswerk niet ten goede zou komen.
En er schuilt nog een ander gevaar in de nieuwe werkwijze. Door het intensievere tijdsbeslag dreigt het gevaar dat raadsleden zaken laten lopen. Door de werkwijze van De Ronde, met de parallelle vergaderingen in plaats van de themagerichte commissievergaderingen uit het verleden, komen specialisten regelmatig in de knel. Al met al komt de vraag naar voren of de nieuwe werkwijze de invloed van de raad wel ten goede komt. Ik vrees dat het uiteindelijk vooral het college en – nog meer – het ambtelijke apparaat zijn die de vruchten plukken van de nieuwe werkwijze, waarbij steeds meer raadsleden het gevoel overkomt de greep op een essentieel aantal dossiers te verliezen.

Hoe dan ook: de werkwijze van de raad moet een belangrijk gespreksonderwerp zijn voor de nieuwe gemeenteraad die in maart aantreedt. We zijn de nieuwe werkwijze als een experiment aangegaan, dan moet je ook de moed hebben om zaken terug te draaien. Met behoud van Het Plein, want op goede ontmoetingsplekken met stadgenoten moeten we zuinig zijn.

Het gebrek aan politiek leiderschap

Zondag 6 november 2005

Op een stapeltje ongelezen artikelen vond ik de tekst van de Thorbeckelezing die Gerd Leers, burgemeester van Maastricht, vorige maand uitsprak. De titel van zijn lezing was: ‘Dit land zit dringend verlegen om leiderschap.’ Een boeiend verhaal, grotendeels toegespitst op de Haagse situatie maar net zo goed van toepassing op het lokale bestuur.

Wat we volgens tweederde van de Nederlanders nodig hebben, zo citeerde Gerd Leers uit een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau, zijn minder wetten en instellingen maar meer moedige, onvermoeibare en toegewijde leiders. Daarbij, zo betoogde hij, gaat het om leiders die zich niet beroepen op macht of op georganiseerd gezag, maar die vooral draagvlak weten te verwerven en vertrouwen weten te winnen. Om draagvlak en vertrouwen te winnen, moeten politieke leiders een visie hebben, een verhaal, een richting. Ze moeten zich onderscheiden door in te grijpen voordat problemen ontstaan. Daarbij moet ijdelheid niet voorop staan: rustig en nauwkeurig werken, onopvallend maar met gestage tred levert veel eerder oplossingen op. Een politiek leider moet niet reageren maar anticiperen.
Gerd Leers constateert dat vandaag de dag de kengetallen regeren, niet de droom. Ambtenaren krijgen daardoor – tegen wil en dank – de macht in handen gedrukt. ‘Een systeem waarin de agenda van de partijleiding meer bepalend is dan de aandacht voor werkelijke maatschappelijke problemen, leidt tot autisme en vervreemding,’ aldus Gerd Leers. Hij hekelt het gebrek aan werkelijk debat. ‘De verstikkende werking van de eigen partijdiscipline wordt nog eens versterkt door coalitievorming. Regeerakkoorden slaan de laatste restjes persoonlijkheid uit onze volksvertegenwoordigers. En dat terwijl kiezers willen kunnen kiezen tussen verhalen, idealen, richtingen.’

Zoals gezegd: zijn lezing is evenzeer van toepassing op de lokale politiek. Onze Amersfoortse stadhuisorganisatie bevestigt op talloze punten de kanttekeningen die Gerd Leers bij de huidige bestuurscultuur in ons land plaatst. Het ontbreekt de politieke leiders in onze stad – en dan doel ik vooral op het college – in sterke mate aan draagvlak en vertrouwen, vooral op momenten die er echt toe doen. Voor het komende half jaar, tot aan de verkiezingen, zullen we het moeten doen met het college dat er zit, gesteund door een kritiekloos verband van coalitiepartijen. Wanneer de komende verkiezingen daarin geen verandering weten te brengen, voorzie ik een verder verlies aan vertrouwen in het politieke leiderschap bij de Amersfoortse stadgenoten. Van de huidige coalitie hebben we niet veel meer te verwachten!

De stijfkoppigheid van onze bureaucratie

Zaterdag 5 november 2005

Wonen aan een bouwplaats maakt het mogelijk de cultuur van de bureaucraten op het stadhuis beter te leren kennen. Je wordt er als bewoner niet vrolijker van. Er gaat best het een en ander goed in onze stad, daar niet van, maar de kwaliteit van onze gemeentelijke organisatie komt het beste aan het licht wanneer betrouwbaarheid en inventiviteit ten opzichte van de kritische inwoners aan de orde komen Twee voorbeelden uit de waarnemingen die ik dagelijks in het Gildenkwartier mag opdoen.

De Gildenplaats, de open ruimte achter Het Spijkertje, moet worden ingericht. Tot voor kort stonden hier de bouwketen voor de nieuwbouw, momenteel is het een zandvlakte met hier en daar nog wat vergeten bouwmateriaal. In zijn wijsheid hebben de gemeentelijke planners bepaald dat op deze plek een speelplaats voor de oudere jeugd moet komen. De kern hiervan is een geasfalteerde ruimte, meer dan tien meter breed en bijna vijftig meter lang, voorzien van een basketpaal.
Je kunt het een probleem noemen, maar in het nieuwe Gildenkwartier woont nauwelijks oudere jeugd. Op het aangrenzende grasveld spelen wel eens enkele kinderen, maar die zijn van een leeftijd dat ze niet eens weten wat een basket is. De door onze ambtenaren in hun wijsheid geplande jeugd waarvoor het geasfalteerde basketterrein is bedoeld, moet dus van elders komen. Die komen natuurlijk niet op de step. De bewoners in het Gildenkwartier vrezen daarom dat de royale asfaltplaats een ideale hangplek wordt voor jongeren van elders, die stoer hun rondjes draaien op hun brommers en voor de rest doen wat tieners graag doen wanner het niet onder de ogen van hun eigen ouders gebeurt: een beetje dollen en showen. Dat deed ik vijftig jaar geleden zelf ook, het is niet anders geworden, maar onze fietsen van toen waren iets minder luidruchtig en we moesten op tijd thuis zijn.

Dus togen op 13 september tientallen bewoners uit het Gildenkwartier naar de bouwkeet van CSG Eemkwartier, waar een informatieve inloop was georganiseerd. Deze bijeenkomst ontaarde in een breed protest, waarbij de beste argumenten aan bewonerszijde werden geproduceerd. Dat bleef niet zonder gevolgen: de volgende dag ontvingen de bewoners in de omgeving van de Gildenplaats een brief van CSG Eenkwartier met de mededeling dat de plannen werden opgeschort voor nader overleg met de gemeente. De brief eindigde met: ‘We hebben besloten de aanleg uit te stellen totdat nader met u van gedachten is gewisseld over de inrichting van de Gildenplaats.’
Wat dat overleg in moet houden, is mij nog steeds niet duidelijk. Enkele leden van aanliggende Verenigingen van Eigenaren zijn uitgenodigd voor een gesprek waarbij de laatste plannen werden gepresenteerd. Wie de stijfkoppigheid van ons ambtelijke apparaat kent, kan de uitslag raden: er is in feite niets veranderd aan de plannen. De ‘stijl Ox’ viert weer hoogtij: wij zijn de baas, wij weten wat goed is voor u, wij luisteren alleen naar ons zelf, de burger in onze stad is hooguit lastig.

De tweede waarneming. De Grote Koppel is een belangrijke en veel gebruikte verbinding voor het langzame verkeer uit Jericho, Jerusalem, het Gildenkwartier en een deel van Schothorst naar het centrum. Dat het werken aan de kade ongemak oplevert, was te voorzien. Momenteel is, vanaf de spoorzijde gerekend, begonnen met het leggen van de nieuwe bestrating. Een zandbak van meer dan tien meter breed, van de spoorlijn tot aan Het Spijkertje, ligt uitdagend te wachten op het edele stratenmakerwerk.
Eén keer zag ik zes man er aan werken. Voor de rest zijn slechts twee noeste werkers aan de omvangrijke klus bezig en naderen langzaam aan de deur van Merlot. Weken lang baggeren voetgangers en fietsers door het zand, omzeilen hopen steen en aarde en moeten na een regenbui zoeken naar een beetje droge weg. Het zal weer zijn als altijd: geen ambtenaar die bij de aanbesteding is betrokken heeft een tijdeis gesteld, gericht op het belang van de passerende stadgenoten. Voor de aannemers is gemeentelijk werk restwerk, dus waarom het werk met acht man in een weekje klaren als je er toch alle tijd voor hebt gekregen. Voor echt vakmanschap moet je niet op ons stadhuis komen! (voor het nieuwe hoofd SOB: deze tekst blijft staan!)

Onze stadhuiscoterie viert feest: 100.000 euro

Vrijdag 4 november 2005

100.000 euro! Dat kost het feestje waarmee de flauwekulactie ‘Veilig op straat’ wordt afgesloten. 100.000 euro voor een zinloos feestje, ter meerdere eer en glorie van onze burgemeester en – vooral – haar gemeentesecretaris. Voor dat geld zijn tientallen aanvragen voor subsidies van bewoners afgewezen of gekort. Voor dat geld kan je bijna honderd sportverenigingen vrijwaren van nieuwe legeskosten voor een nauwelijks een uurtje durende controle van een door de gemeente ingehuurd bureau. Voor dat geld kan je ongeveer tien agenten een maand lang inzetten om echt iets aan de veiligheid op straat te doen.
100.000 euro voor een imagofeestje van een aantal collegeleden. De komende weken gaan raadsleden tientallen amendementen op de begroting indienen voor veel en veel kleinere bedragen, maar wel ter wille van dingen die er toe doen. En geheel volgens traditie zullen de meeste van deze amendementen door het college naar de prullenbak worden verwezen. Afgesproken tijdens hun feestje van 100.000 euro!

En was dat maar alles. De hele actie ‘Veilig op straat’ heeft meer dan een miljoen euro gekost. 1.000.000 euro omdat onze gemeentesecretaris met het werk waarvoor hij is aangenomen zijn dag niet weet te vullen. 1.000.000 euro pr-geld omdat een bestuur zich in het jaar voor de verkiezingen extra wil profileren. 1.000.000 euro terwijl duizenden Amersfoorters de afgelopen jaren allerlei bezuinigingsacties van ons stadsbestuur hebben moeten ondergaan.
Is onze stad er echt veiliger door geworden? Berichten in de media wijzen niet in die richting. Onderzoek door de gemeente laat op sommige onderdelen een lichte verbetering zien (op andere punten juist niet, maar daaraan wordt minder aandacht geschonken!), maar steeds meer mensen gaan twijfelen aan de betrouwbaarheid van dit onderzoek.

Voor het goede begrip: ik gun de doorsnee Amersfoorter die samen met zijn buurman het 100.000 euro-feestje bezoekt, zijn feestje. Die moet zich dan wel haasten, want de 500 stoelen in de Stadshal zijn zo bezet. Al was het maar omdat allerlei bestuurders, ambtenaren, directeuren en welzijnswerkers die aan het speeltje van ons cellege hebben meegewerkt, een groot deel van de stoelen al in beslag zal nemen. Die actie met de buren – een onzinnig idee, maar dat terzijde – is niet meer dan een schaamlapje voor de partners binnen de stadhuiscoterie die op kosten van de belastingbetaler tegen de prijs van 1.000.000 euro elkaar een jaar lang heeft mogen toeroepen hoe goed ze wel zijn en met welke zegeningen zij de stad, maar vooral zichzelf, hebben overladen.

Rood voor groen, wat moet je er mee doen?

Donderdag 3 november 2005

Vandaag ontvingen de raadsleden van het college een notitie met referentieprojecten bij het thema ‘Rood voor Groen’. Dit was in maart vorig jaar toegezegd, ik was het al weer vergeten! Dat de toezegging nu is nagekomen, juich ik toe, ik ben dol op dit soort notities. In de notitie worden tien projecten uit verschillende hoeken van het land voorgesteld, naast drie Amersfoortse projecten: Surinamelaan, Bloeidaal en Park Schothorst. Het zijn projecten waarbij een relatie is gelegd tussen bouwen (rood) en de ontwikkeling van groen.

In de meeste gevallen is met het rood de aanleg van het groen bekostigd. Daar gaat het ons college ook om, binnen het stadhuis zijn verschillende projecten in voorbereiding waar het groen moet worden verbeterd door extra te bouwen. Enkele voorbeelden: Vathorst-Noord, stadsvernieuwing in de vroegnaoorlogse wijken en de omgeving van de Stichtse Rotonde. Ik moet eerlijk zeggen: in de Amersfoortse situatie is het me vaak onduidelijk of de term ‘Rood voor Groen’ wordt gehanteerd omdat het college graag wil bouwen, of omdat het college voor het groen ruimhartig wil optreden. In de praktijk blijkt meestal primair het eerste (bouwen) het geval te zijn.
Uiteraard probeert het college de raad door middel van de notitie te winnen voor nieuwe bouwplannen. De manier waarop dat wordt gedaan, spreekt mij best aan – wat niet wil zeggen dat ik er ook mee gewonnen ben. Opvallend bij de tien projecten buiten Amersfoort is dat het in de meeste gevallen om woningbouwplannen gaat die op een verantwoorde wijze groen worden aangekleed. Niet alle voorbeelden zijn even gelukkig gekozen: het Leidsche Rijn Park is binnen de Utrechtse gemeenteraad nogal in discussie, onze Utrechtse collega’s zien het extra rood in het centrale park van Leidsche Rijn helemaal niet zo zitten, de bewoners in het nieuwe stadsdeel zijn rondweg tégen.
Bij de voorbeelden in Heerenveen, Groningen, Groenlo, Den Bosch en Hengelo is sprake van forse woningbouwprogramma’s – buiten de Randstad wel te verstaan, waar dus iets royaler met de ruimte kan worden omgesprongen. Ik ken de meeste plannen, ze zijn creatief en best het bekijken waard. Maar het zijn ontwikkelingen zoals de Amersfoortse gemeenteraad ze bijvoorbeeld in Vathorst-Noord in elk geval niet wil hebben.
Interessant is Noordzoom in Lelystad, waar in een dichtheid van 0,6 woningen per hectare (Vathorst-Laakstad gaat tot 50 woningen per hectare!) een villaparkje wordt ontwikkeld: mooi, maar ik hoor het linkse deel van de raad al bij voorbaat protesteren tegen dergelijke elitaire ontwikkelingen. Beter Bos in Zwolle is iets soortgelijks en daarmee als referentie voor wat wij in onze stad willen ook minder geschikt. Iets soortgelijks kan ook over het Limburgse Natuurpark Terwerm worden gezegd, waar Van der Valk Hotels een buitenplaats in exploitatie mag nemen in ruil voor medefinanciering van een nieuw park bij dit hotel. Tuinenrijk Twente zou nog het beste passen in Vathorst-Noord, maar is voor andere delen van onze stad niet geschikt.

Alles bij elkaar: een zinvolle notitie, maar als referentie voor wat we in Amersfoort zouden kunnen doen misschien iets te ver gegrepen. Ik weet dat de ontwikkelaars, die in Vathorst-Noord al heel wat grond hebben gekocht, er graag iets zouden bouwen zoals bijvoorbeeld Haverleij bij Den Bosch. Dan praten we echter over zo’n duizend woningen in tien clusters, omgeven door een golfpark aangevuld met bosbouw. Een aantrekkelijk project, voor den Bosch, wel te verstaan!

Guus van Garderen en Roel Boer

Woensdag 2 november 2005

Guus van Garderen, raadscollega uit de CDA-fractie, lanceert in de Stad Amersfoort het plan om de ‘koopgoot’ Amicitia van een dak te voorzien. Er zou een nieuw soort winkelcentrum moeten ontstaan met liften, verkoopkiosken en dergelijke. Wat hij precies wil, is mij niet duidelijk, maar dat is ook niet zo belangrijk. Elk nieuw idee voor Amicitia is welkom, slechter dan het nu is, kan het niet.

Ik vind het eigenlijk wel een aardige geste dat vanuit de CDA-fractie actief wordt meegedacht over het oplossen van problemen die uit de lijkenkast van oud-CDA-wethouder Roel Boer zijn gevallen. Niet dat je de huidige raadsfractie van deze partij hiervoor nog ter verantwoording kan roepen (die heeft intussen andere wethoudersproblemen), maar toch!
Want laten we wel wezen: een groot aantal problemen in het CSG-gebied zijn ontsproten uit de koker van Roel Boer, die momenteel zijn geluk mag zoeken als waarnemend-burgemeester in Woudenberg. Het gaat bij de lijken van Roel Boer niet alleen om Amicitia, maar ook om het Drakennest, de Stationstraat waarvoor hij een winkelpromenade had beloofd, het Eemcentrum waarvoor hij duizenden kilometers rond de wereld is gevlogen en ga zo maar door.
Ik kan mij nog goed herinneren dat bij de presentatie van het kantoorgebouw van KPN aan de Stationsstraat de raadsleden van Roel Boer eisten dat aan de spoorwegkant van de kantoren geen ‘achterkant’ met alleen maar ingangen voor parkeergarages zouden ontstaan. Ook voor de treinreizigers zou Amersfoort een aantrekkelijk kantorenbeeld moeten tonen. Dat zegde Roel Boer met veel bombarie toe – en zie het resultaat! Bij het kruispunt Stationsstraat-Snouckertlaan zou een pleintje komen met een of meer terrasjes, jubelde Roel Boer – en ziet het resultaat! Het Helleplein zou een aantrekkelijk plein worden, met een aantal masten waardoor een beeld ontstond overeenkomstig het toen net opgeleverde Schouwburgplein in Rotterdam – en zie het resultaat!

Er is nog veel werk voor Guus!

Ramon Smits Alvarez wil 50.000 euro voor overbodige hobby

Dinsdag 1 november 2005

Deze avond leurde Ramon Smits Alvarez met een motie. De raad zou 50.000 euro extra beschikbaar moeten stellen voor een aantal plakzuilen. Drie staan er al in de stad, kostbare dingen die geen moment hebben gefunctioneerd zoals dat de raad voor ogen stond. In plaats van mededelingen van stadgenoten, aankondigingen van leuke culturele dingen en dergelijke, zijn ze meestal beplakt met affiches van rondreizende circussen, aankondigingen van uitverkopen en vele andere commerciële activiteiten, rondom en van boven tot onder. En omdat de wilde plakkers van dit spul de rest van de stad ook niet sparen, is de winst van de zuilen nul-komma-nul.

Wat Ramon Smits Alvarez, de bijna-lijsttrekker van de liberaalsocialisten, precies bezielt met een dergelijk voorstel, is mij niet geheel duidelijk. En ook andere fracties niet, heb ik intussen begrepen. Op zijn vraag: ‘Waarom niet?’ hoefde ik alleen maar naar buiten te wijzen, naar de fraaie plakzuil op het stadhuisplein. Nou ja, ik weet dat Ramon zich met allerlei flutsen in de picture wil werken. Het zij hem gegund, maar niet voor 50.000 euro gemeenschapsgeld. Dat kunnen we op een andere wijze beter gebruiken!