Donderdag 22 mei 2003

De gemeente Amersfoort is door het ministerie VROM onder verscherpt toezicht gesteld. Dit blijkt uit het jaarverslag 2002 van de VROM-inspectie dat woensdag is gepubliceerd. In de NRC van deze dag wordt hieraan uitvoerig aandacht besteed. En daarmee staat Amersfoort wederom in een toplijst, want in ons hele land werden in het totaal zeven gemeenten onder verscherpt toezicht gesteld. Een dubieuze eer.

Volgens Arjan Knol van de afdeling Ruimtelijke Ordening in de gemeente, die in NRC wordt geciteerd, is het verscherpte toezicht te wijten aan bouwvergunningen in het bedrijvengebied Calveen. Daar heeft de gemeente de bouw van meer kantooroppervlakte toegestaan dan in het bestemmingsplan is opgenomen. Het is de vraag of deze ene slordigheid in Calveen de oorzaak van het extra toezicht is. In het jaarverslag van de VROM-inspectie staat dat verscherpt toezicht wordt ingesteld ‘indien een gemeentebestuur structureel en bewust de VROM-regels overtreedt dan wel niet optreedt tegen overtredingen of wanneer de veiligheid van burgers in het geding is, er gerede twijfel bestaat aan de integriteit van het bestuur of wanneer er onvoldoende wil is om gebreken te herstellen.’

De toelichting liegt er niet om. Ik vermoed dat de overtreding in Calveen niet de enige aanleiding is voor de weinig eervolle maatregel vanuit Den Haag. Je hoeft de dagelijkse knipselkranten maar door te nemen en je merkt dat honderden gemeente jaarlijks een fout maken. Dat er slechts zeven gemeenten niet door de zeef vallen, duidt op meer. Voor mij een reden om hierover nadere vragen te stellen, want er zit schijnbaar structureel iets fout.

Het is niet het enige signaal dat de organisatie op het stadhuis onvoldoende in orde is. Op 1 mei werd in de Staatscourant een zogenaamde aanbeveling van de Waarderingskamer gepubliceerd. Achter een dergelijke publicatie, waarmee de gemeente voor straf in de hoek wordt gezet, zit natuurlijk veel ellende. Aanbevelingen van de waarderingskamer worden niet als pepernoten in het rond gestrooid. In dit geval ging het om wanorde bij de afdeling Belastingen. Dat verbaast mij niets, ik heb al verschillende keren – in de commissie of bij schriftelijke vragen – opmerkingen gemaakt over de problemen bij de afdeling Belastingen. Dat werd door de wethouder altijd afgedaan met een vergoeielijking, het zou allemaal wel meevallen. Nee dus. Ook op dit punt dingt de gemeente weer mee naar een dubieuze toppositie.

Hans van Wegen van de BPA attendeerde zijn raadscollega’s deze maand op een zaak bij de Raad van Tucht voor Accountants. Een aantal accountants heeft over het jaar 2000 een goedkeurende verklaring gegeven over de jaarrekening bij gemeenten en provincies waar in de winst- en verliesrekening grote bedragen van ontvangsten en uitgaven ontbraken. Amersfoort was een van de negen gemeenten waar deze Tuchtcommissie een negatief oordeel over velde. Er zou in de jaarrekening 2000 een bedrag van circa 35 miljoen gulden ontbreken. Ook hier weer een schijnwerper met verkeerd licht op onze gemeente. Overigens: sinds 2001 heeft de gemeente een andere accountant.

Woensdag 21 mei 2003

De jaarcijfers 2002 van de gemeente zijn gepresenteerd. Op 24 juni moet de gemeenteraad hierover een oordeel vellen, volgende week dinsdag is er in de gemeenteraad al gelegenheid voor het afgeven een eerste oordeel. De jaarrekening en het concept-accountantverslag zijn extra interessant omdat we over enkele maanden ook gaan spreken over een omvangrijk bezuinigingspakket. En dan is het goed om te weten hoe de gemeente er financieel voorstaat.

In elk geval heeft de gemeente 12,1 miljoen euro overgehouden. Meevallers bij de uitkeringen door het Rijk en het niet uitvoeren van een aantal activiteiten waarvoor geld was gereserveerd, zijn de belangrijkste oorzaken van het positieve saldo. Het College doet ook een voorstel over de besteding van de meevaller. In het voorstel staat niet: laten we wat terughoudender zijn bij de voorgenomen bezuinigingen. Dat kan niet, roept de wethouder Financiën, want de meevaller is incidenteel en de bezuinigingen betreffen structurele maatregelen. Waarbij is op te merken dat de meevallers de afgelopen jaren ook een structureel karakter hebben gekregen, ze werden alleen anders dan nu – gefaseerd – door de raad geloodst.

Het terughoudende voorstel over de besteding van de meevaller herken ik wel. Ik ben zelf penningmeester van een sportvereniging en ken de opvatting van de gemiddelde geldbeheerder: speel geen sinterklaas met meevallers, kweek liever wat reserves voor de toekomst. Een goede instelling, al zeg ik het zelf, maar voor een gemeente ligt het wat genuanceerder. Overdreven zuinigheid bij de beheerder van de gemeentelijke financiën – en de ambtenaren zijn hiermee nog meer behept dan hun politieke broodheer – leidt tot extra bezuinigingen die ten laste gaan van de burgers in onze stad.

De 12,1 miljoen euro overschot wordt, als het aan het college ligt, grotendeels weggestopt in allerlei potjes met reservegeld. Bij een aantal daarvan zijn grote vraagtekens te zetten. De gemeente is rijker dan ze zichzelf wil etaleren, althans tegenover de gemeenteraad die het geld misschien wel anders wil besteden. De bespreking van de jaarstukken en de voorstellen daarbij van het college zal zeker niet eindigen in een hamerstukbesluit.

Dat is sowieso niet te verwachten. Er ligt namelijk ook een verklaring van de accountant die voldoende aanleiding geeft voor kritiek op het beleid van onze wethouder Financiën. Maar voordat raadsleden hierover een oordeel geven, wordt eerst nog de toelichting van de accountant afgewacht. Die wordt begin juni gegeven en zal heel wat gesprekstof opleveren. Voor de raadsvergadering eind juni zijn terecht twee avonden uitgetrokken.